DÂHİLİ KLİNİKLERDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN ÖRGÜTSEL SİNİZM VE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 12, 135 - 154, 30.06.2018

Zülfinaz Özer Zehra Tekin Şener Ayşegül Kaya Önav Ahsen Şirin

Öz

Amaç: : Bu araştırma, Diyarbakır’da Eğitim ve Araştırma Hastanesi
dâhili klinik ve yoğun bakımlarda çalışan hemşirelerin örgütsel sinizm ve
tükenmişlik düzeylerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem:
Tanımlayıcı tipte olan araştırmanın örneklemini hastanenin dâhili birimlerinde
çalışan (n:330) ve araştırmaya katılmayı kabul eden bireyler oluşturmuştur
(n=300). Veriler Sosyo-demografik Bilgi Formu, Sağlık Çalışanlarında Örgütsel
Sinizm Ölçeği (ÖSÖ) ile Maslach Tükenmişlik Ölçeği (MTÖ) kullanıldı.
Verilerin analizi t testi, tek yönlü varyans analizi ve korelasyon analizi ile
yapılmıştır. İstatistikî anlamlılık düzeyi p<0.05 olarak kabul edilmiştir. Bulgular:
Kadın hemşirelerin sinik davranışlarını ifade edebilmek için alaycı mizahı
kullandıkları, yorgunluk, bıkkınlık ve duygusal enerjilerinin azaldığı
bulunmuştur. Nöbet sisteminde çalışan hemşirelerde tükenmişlik ve duygusal
tükenme boyutunda anlamlı farklılık bulunmuştur. Hemşirelerden kıdemi 5 yıldan
az olanların daha çok tükendiği, öfke, hor görme ve kınama gibi olumsuz duygular
sonucu, kurumun kendilerine dürüst davranmadıklarına inanmaktadırlar. ÖSÖ alt
boyutları ile MTÖ alt boyutları arasında anlamlı bir ilişki vardır. Her iki ölçekten
alınan toplam puanlara bakıldığında hemşirelerin tükenmişlik yaşadığı ve buna
bağlı olarak sinik duygular geliştirildiği görülmüştür. Sonuç: Araştırma
sonuçlarına göre mesleki deneyimi az olan bireyler sinik ve tükenmiş olduğundan,
işe yeni başlamış çalışanlar için periyodik görüşmelerin yapılarak hemşirelerin
görüşlerinin ve beklentilerinin alınması, bunlara önem verilerek desteklenmesi
gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel sinizm, tükenmişlik, hemşire

Kaynakça

• Altay B., Gönener D., Demirkan C. (2010) Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin tükenmişlik düzeyleri ve aile desteğinin etkisi. Fırat Tıp Dergisi,15(1):10-16.
• Baz M., Kaya S., Savaş K. (2011). İşveren ve iş gören ilişkileri, Uluslararası Hakemli Akademik Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 91-92.
• Bez Y., Emhan A. (2011). Psychological distress of women working in banks. Asia-Pacific Psychiatry, 3(3), 145-150.
• Brandes, PM. (1997). Organizational cynicism: Its nature, antecedents and consequences, Unpublished Phd Dissertation:The Universty of Cincinnati.
• Çakıcı, A ., & D oğan, S. (2014). Örgütsel sinizmin iş performansına etkisi: meslek yüksekokullarında bir araştırma.
• Erdost, HE., Karacaoğlu, K., Reyhanoğlu, M. (2007). Örgütsel sinizm kavramı ve ilgili ölçeklerin Türkiye’deki bir firmada test edilmesi, 15. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi (Kongre Kitabı). Sakarya. 25-27 Mayıs, 514-523.
• Ergin C.(1992) “Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması”, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 143-154, Ankara.
• Fettahlıoğlu Ö.O.(2015). Günümüz İşletmelerinin Temel Hastalığı: Örgütsel Sinizme Yönelik Algılamaların, Tükenmişlik Boyutları Üzerine Etkisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3;13: 178-191.
• Feyza G. Ü. N., Baskan G. A.(2016) Öğretim Elemanlarının Algılarına Göre Örgütsel Sinizm ile Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi An Investigation of the Relationship between Organizational Cynicism and Burnout Regarding the Perceptions of Academicians. Hacettepe University Journal of Education, 03/2016.
• Gül, H . v e A ğıröz, A. (2011). “Mobbing ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişkiler: Hemşireler Üzerine Bir Uygulama”. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 8 (2), 27-47.
• Günüşen N., Üstün B. (2010). Türkiye'de İkinci Basamak Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Hemşire ve Hekimlerde Tükenmişlik: Literatür İncelemesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 3 (1), 40-51.
• İncesu, E ,Yorulmaz, M , Evirgen, H . (2017). The effect of organizational cynicism on burnout: a study on hospital employees. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 3 (3), 370- 380. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/usaysad/issue/33254/370343
• James, M. (2005). Antecedents and Consequences of Cynicism in Organizaiıons: An Examination of the Potential Positive and Negative Effects on School Systems, Dissertation of Doctor of Philosophy, The Florida State University, Florida.
• Kaçan C.Y,Örsal Ö., Köşgeroğlu N.(2016) Hemşirelerde tükenmişlik düzeyinin incelenmesi. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi; 5(2):65-74
• Karcıoğlu M. S., Naktiyok A. (2015). Örgütsel Ortamda Algilanan Güven Düzeyinin Sinizm Üzerindeki Rolü: Atatürk Üniversitesi İdari Personeli Üzerinde Bir Araştirma. Journal of Economics & Administrative Sciences/Afyon Kocatepe Üniversitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1).
• Kebapcı A., Akyolcu N. (2011) Acil birimlerde çalışan hemşirelerde çalışma ortamının tükenmişlik düzeylerine etkisi. Türkiye Acil Tıp Dergisi, 11(2):59-67.
• Kutaniş, R. Ö. ve E. Çetinel, (2010), “Adaletsizlik Algısı Sinisizmi Tetikler mi?”, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi SBE. Dergisi, Cilt: 12 (2), s. 186-195.
• Maslach Christina, Jackson Susan E.,(1981).“The Measurement Of Experienced Burnout” Journal Of Occupational Behaviour, Vol. 2.99- 113, University of California, Berkeley
• Naus, F., Iterson, A. V. ve Roe, R. (2007). “Organizational Cynicism: Extending the Exit, Voice, Loyalty, and Neglect Model of Employees’ Responses to Adverse Conditions in the Work Place”, Human Relations, 60(5), 683-718.
• Özen Kutaniş, R., Dikili, A. (2010). Değişim boyutuyla örgütlerde sinizm, Örgütsel Davranışta Güncel Konular, İçinde DE.Özler (Ed.) (1.Baskı, sy. 269-283) Bursa:Ekin Basın Yayın Dağıtım.
• Özler D. E., Atalay, C. G. (2011). A research to determine the relationship between organizational cynicism and burnout levels of employees in health sector. Business and Management Review, 1(4), 26- 38.
• Piko, B. F. (2006). Burnout, role conflict, job satisfaction and psychosocial health among Hungarian health care staff: A questionnaire survey. International journal of nursing studies, 43(3), 311-318.
• Tayfun A., Çatır O.(2014) Hemşirelerin Örgütsel Sinizm Düzeylerinin İncelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi.6,1: 347-365
• Topçu, İ., Türkkan, N. Ü., Bacaksız, F. E., Şen, H. T., Karadal, A., & Yıldırım, A. (2013). Sağlık çalışanlarında örgütsel sinizm ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(3).
• Üçok D., Torun A. (2014). Tükenmişliği Etkileyen Olumsuz Tutum Ve Beklentiler: Sinik Tutum Ve Psikolojik Sözleşme İhlali Algisi Üzerine Bir Araştirma. Ataturk University Journal of Economics & Administrative Sciences, 28(1).