The Effect of Leonardite as Organic Material on Growth of Chickpea in the Kahramanmaraş Condition

Year 2023, , 118 - 134, 31.12.2023

Enise Nur Ekici , Ali Rıza Demirkıran , Erkan Boydak

https://doi.org/10.46876/ja.1378267

Cited By: 1

Abstract

Organic materials are ecological, natural resources that contribute to the fertility of soils and provide better nutrition for plants. In this study, leonardite which obtained from Kahramanmaraş Afşin-Elbistan region was used with 0, 1, 2, and 3 tonne.decare-1 doses (as L1, L2, L3, and L4) for its effects on the development of chickpea plant. The effects of this material on the growth of chickpea plant and some plant growth parameters were investigated. According to the results at the flowering period, it was seen that L3 applications caused an increase in the wet weight of the plant (12.4 g), and L1 application had the most effect in dry plant weight (2.433 g) and number of nodules (14.7) of the plant. According to the results at the harvest period, it was seen that L0 applications caused an increase in the number of main branches of the plant (5.8), and L1 application had the most effect in 100 grain weight (60.842 g) of the plant. When the effects of leonardite on the some plant growth parameters of the plant were examined, it was observed that L1 application played a role in obtaining the highest values.

Keywords

Leonardite, chickpea, organic fertilization, Kahramanmaraş

Ethical Statement

Etik kurula gereksinim yoktur. Yazarlar arasında çıkar çatışması bulunmamaktadır.

Supporting Institution

Yoktur.

Project Number

Yoktur.

Thanks

Kahramanmaraş'taki arazi çalışmalarında yardımlarını esirgemeyen; Aynur DEMİRKIRAN, Sultan GÜROCAK, Mustafa GÜROCAK, Dilara GÜROCAK ve Fatma YILDIRIM'a teşekkürlerimizi belirtiriz.

Bir Organik Materyal Olan Leonarditin Kahramammaraş Koşullarında Nohut Bitkisinin Gelişimi Üzerine Etkileri

Abstract

Organik materyaller, toprakların verimliliğine katkılar sunan, bitkilerin daha iyi beslenmelerini sağlayan doğal kaynaklardır. Bu çalışmada, Kahramanmaraş Afşin-Elbistan bölgesinden elde edilen leonardit, 0, 1, 2 ve 3 ton.da-1 dozlarında (L1, L2, L3 ve L4) uygulanmak suretiyle nohut bitkisinin gelişimine etkileri amacıyla kullanılmıştır. Bu materyalin nohut bitkisinin gelişimine ve bazı bitki gelişim parametrelerine etkileri araştırılmıştır. Sonuçlara göre, çiçeklenme döneminde L1 uygulamasının kuru bitki ağırlığı (2.433 g), ve nodül sayısına (14.7 adet) etkilerinin önemli olduğu, yine bu dönemde L3 uygulamalarının bitki yaş ağırlığına (12.4 g) etkisinin önemli olduğu tespit edilmiştir. Hasat zamanı incelenen parametrelerde ise en fazla anadal sayının L0 uygulamasında (5.8 adet), en yüksek 100 tane ağırlının ise L1 dozundan (60.842 g) elde edildiği gözlenmiştir. Bitkinin tane verimi ve tane ağırlığı kriterleri açılarından L1 uygulamasının en fazla etkiye sahip olduğu görülmüştür. Bitkinin bazı bitki gelişim parametrelerine üzerine leonarditin etkilerine bakıldığında L1 uygulamasının en yüksek değerlerin elde edilmesinde rol oynadığı gözlenmiştir.

Keywords

Leonardit, nohut, organik gübreleme, Kahramanmaraş

Project Number

Yoktur.

References

• Adani F, Genevini P, Zaccheo P, Zocchi G (1998) The effect of commercial humic acid on tomato plant growth and mineral nutrition. Journal of Plant Nutrition 21: 561-575.
• Adiloğlu A, Bellitürk K, Adiloğlu S, Solmaz Y (2018) The effect of increasing leonardit applications on dry matter yield and some nutrient elements contents of rye (Secalecerale L.) plant. Eurasian Journal of Forest Science 6 (1): 44-51.
• Aguirre E, Lemenager D, Bacaicoa E, Fuentes M, Baigorri R, Zamarreno AM, Garcia-Mina JM (2009) The root application of a purified leonardite humic acid modifies the transcriptional regulation of the main physiological root responses to Fe deficiency in Fe-sufficient cucumber plants. Plant Physiol. Biochem. 47: 966–966.
• Akay A, Önder M (2004) Nohut çeşitlerinde çinkolu gübre uygulamasının verim ve bazı verim unsurlarına etkisi. 3. Ulusal Gübre Kongresi, Tarım, Sanayi, Çevre, 11-13 Ekim 2004, 573-580, Tokat.
• Akça MO, Türkmen F, Taşkın MB, Soba MR, Öztürk HS (2015) Ankara Üniversitesi Kalecik Araştırma ve Uygulama Çiftliği topraklarının verimlilik durumlarının incelenmesi. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi 3(2): 54–63.
• Akinbekov N, Qiao X, Digel I, Abdieva G, Ualieva P, Zhubanova A (2020) The effect of leonardite-derived amandments on soil microbiome structure and potato yield. Agriculture 10(147): 1-17.
• Ali SS, Ali TS (2019) Assessment of chickpea (Cicer arietinum L.) growth and yield component by application of local granular organic fertilizer, peat and inorganic fertilizer: Comparative study. KJAR 4(2): 2-19.
• Aydın H, Sepetoğlu H (1991) Nohutta ekim zamanının büyüme, verim ve verim öğeleri etkileri üzerinde araştırma. E.Ü. Fen Bil. Enst. Dergisi 2(1): 287-292.
• Aygün YZ, Mert M (2020) Toprak düzenleyicileri ve azot uygulamalarının pamukta (Gossypium hirsutum L.) verim ve lif teknolojik özelliklere etkisi. Biyolojik Çeşitlilik ve Koruma, 13(3), 290-297.
• Ayhan M, Kızılgeçi F, Iqbal MA (2021) Fertilisation source and dose optımisation boost yield of durum wheat in mediterranean climatic conditions. Journal of Applied Life Sciences and Environment Vol. LIV (2-186): 225-240.
• Azcona I, Pascual I, Aguirreoleal J, Fuentes M, Gracia-Mina JM, SanchezDiaz M (2011) Growth and development of pepper are affected by humic substances derived from composted sludge. Journal of Plant Nutrition and Soil Science 174: 916-924.
• Babagil GE (2010) Muş ekolojik koşullarında bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin verim ve verim unsurlarının değerlendirilmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 7(3): 181.
• Boughton PL (1972) Humic acid complexes from naturally oxidized lignite: Their genesis, chemistry and utilization. Proceedings, Eighth Forum on Geology of Industrial Minerals, Iowa, p.153.
• Bozoglu H, Ozcelik H, Mut Z, Peksen E (2007) Response of chickpea (Cicer arietinum L.) to zinc and molybdenum fertilization. Bangladesh Journal of Botany 36: 145-149.
• Bryan HH (1976) Response of tomatoes to seed and seedling applications of humates and alpha-keto acids. Proc. Fla. State Hort. Soc. 89: 87–90.
• Chauhan A, Roy D, Singh P (2021) Chickpea: The King of Pulse Crop, Chapter 10, pp. 169-193. In Book: Advances in Genetics and Plant Breeding (Ed.: Saidaiah P), AkiNik Publications, New Delhi, India.
• Cieschi MT, Polyakov AY, Lebedev VA, Volkov DS, Pankratov DA, Veligzhanin AA (2019) Eco-friendly iron-humic nanofertilizers synthesis for the prevention of iron chlorosis in soybean (Glycine max) grown in calcareous soil. Frontiers in Plant Science 10: 413.
• Conselvan G B, Pizzeghello D, Francioso O, Di Foggia M, Nardi S, Carletti P (2017) Biostimulant activity of humic substances extracted from leonardites. Plant and soil 420(1): 119-134.
• Çakır S (2005) Eskişehir Cicer arietinum L. çeşitin morfolojik, fizyolojik ve teknolojik özelliklerine etkisi. Doktora Tezi. Uludağ Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü, 115 s.
• Çankaya CÇ, Türk B, Topsakal Ö, Uysal G, Bayramoğlu A, Demirer T (2017) Leonardit uygulamasının kiraz meyvesinde hasat sonrası dayanımına etkilerinin araştırılması. Meyve Bilimi, Meyvecilik Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Dergisi 1: 122-128.
• Çeler E (2013) Çıplak köklü sarıçam ve karaçam fidanı morfolojik kalite özelliklerine leonarditin etkileri. Kasatamonu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu, s. 198.
• David J, Šmejkalová D, Hudecová S, Zmeškal O, von Wandruszka R, Gregor T, Kučerik J (2014) The physicochemical properties and biostimulative activities of humic substances regenerated from lignite. Springerplus 3: 156.
• Demir M, Noyan FO, Oğuz İ (2012) Leonardit kullanımı ile birlikte azaltılmış azotlu gübre uygulamalarının bitki verim ve toprak özellikleri üzerine etkileri. SAÜ Fen Edebiyat Dergisi 1.
• Demirekin H (2014) Hakkâri-Çukurca yöresi topraklarının verimlilik durumlarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Anabilim Dalı, Isparta.
• Demirkiran AR, Cengiz MC (2010) Effects of different organic materials and chemical fertilizers on nutrition of pistachio (Pistacia vera L.) in organic arboriculture. African Journal of Biotechnology 9: 6320-6328.
• Dias DDN, Sousa KDSMD, Lima AMN, Cavalcante ÍHL, Santos LPAD, Cunha JC (2020) Nutritional status, production and fruit quality of west indian cherry fertigated with nitrogen and humic substance. Revista Brasileira de Fruticultura 42.
• Dilk S (2002) Agronomic evaluation of leonardite on yield and chemical composition of canola and wheat. Masters thesis. Winnipeg: University of Manitoba, p. 57.
• Dinç E (2014) Sater (Satureja hortensis L.) bitkisinde inorganik ve organik gübre uygulamalarının verim ve bazı kalite unsurlarına etkileri. (Yükseklisans Tezi), Namık Kemal Üniversitesi, Tekirdağ.
• Dönder E, Toğay Y (2021) The effect of humic acid and potassium applications on the yield and yield components in çhickpea (Cicer arietinum L.). ISPEC Journal of Agr. Sciences 5(3): 568-574.
• Dudley J, Pertuit Jr A, Toler JE (2004) Leonardite influences Zinnia and Marigold growth. Hort Science 39(2): 251-255.
• Duval JR, Dainello FJ, Haby VA, Earhart DR (1998) Evaluating leonardite as a crop growth enhancer for turnip and mustard greens. HortTechnology 8(4): 564-567.
• Eady N (2012) The use of humic substances – Leonardite as a soil amandment. Mining and Petroleum Environment Reserch Group (MPERG) Report 2012-2.
• Ece A, Saltali K, Eryiğit N, Uysal F (2007) The effect of leonardite applications on climbing bean (Phaseolus vulgaris L.) yield and some soil properties. Journal of Agronomy 6(3): 480-483.
• Eker S (2019) Bazı nohut çeşitlerinde farklı gübre uygulamalarının verim ve verim unsurlarına etkisi. (Yüksek Lisans Tezi), Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• Ergönül S (2011) Ayçiçeği (Helianthus annuus L.) çeşitlerine uygulanan humik asit ve leonardit’in verim, verim öğeleri üzerine etkileri. (Yükseklisans Tezi), Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Ertani A, Francioso O, Tugnoli V, Righi V, Nardi S (2011) Effect of commercial lignosulfonate-humate on Zea mays L. metabolism. J. Agric. Food Chem. 59: 11940–11948.
• Ertani A, Nardi S, Francioso O, Pizzeghello D, Tinti A, Schiavon M. (2019) Metabolite-targeted analysis and physiological traits of Zea mays L. in response to application of a leonardite-humate and lignosulfonate-based products for their evaluation as potential biostimulants. Agronomy 9(8): 445.
• Ertekin İ, Atış İ, Yılmaz Ş (2020) Bazı fiğ türlerinin yem verim ve kalitesi üzerine farklı organik gübrelerin etkileri. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 25(2): 243-255.
• FAO (1990) Guidelines for soil description. 3rd rewised ed. FA0 & ISRIC, Rome.
• FAO (2020) Food and agriculture data. Erişim adresi. http://www.fao.org/faostat/en
• Fascella G, Montoneri E, Rouphael Y (2021) Biowaste-derived humic-like substances improve growth and quality of orange jasmine (Murraya paniculata L. Jacq.) plants in soilless potted culture. Resources 10(8): 80.
• Fidancı S (2015) Tekirdağ ili Malkara ve Süleymanpaşa ilçelerindeki bazı köylerin toprak verimliliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Anabilim Dalı, Tekirdağ.
• Filcheva E, Ilieva R, Chakalov K, Popova T, Savov V, Hristova M, (2017) Characterization of humic system in fertilizer raw materials. Journal of Agricultural Science and Technology A, 7(1): 11-17.
• Gülümser A, Bozoğlu H, Pekşen E (2013) Araştırma Deneme Metotları. OMÜ Ziraat Fakültesi Ders Kitabı No:48, 3. Baskı, 264.
• Gürsoy M (2016) Ankara koşullarında yazlık kolza (Brassica napus ssp. oleifera L.)’nın kantitatif ve kalitatif özelliklerine leonarditli ortamda farklı humik asit dozlarının etkileri. (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Helmke PA, Sparks DL (1996) Lithium, sodium, potassium, rubidium, and cesium. Methods of soil analysis: Part 3 Chemical methods 5: 551-574.
• Holatko J, Hammerschmiedt T, Datta R, Baltazar T, Kintl A, Latal O, Pecina V, Sarec P, Novak P, Balakova L, Danish S, Zafar-ul-Hye M, Fahad S, Brtnicky M (2020) Humic acid mitigates the negative effects of high rates of biochar application on microbial activity. Sustainability 12(22): 9524.
• Iakimenko OS (2005) Commercial humates from coal and their influence on soil properties and initial plant development. NATO Science Series: IV. Earth and Environmental Sciences p.365.
• İmamoğlu S (2019) Farklı leonardit uygulamalarının fasulyede verim ve kalite üzerine etkisi. (Yükseklisans Tezi), Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Jat RS, Ahlawat IPS (2004) Effect of vermicompost, biofertilizer and phosphorus on growth, yield and nutrient uptake by gram (Cicer arietinum) and their residual effect on fodder maize (Zea mays). Indian Journal of Agricultural Sciences 74(7): 359-361.
• Kacar B, Katkat AV (2010) Bitki Besleme. Nobel Yayınları, Yayın No: 849, 5. Baskı, Ankara.
• Kahraman A (2017) Effect of humic acid applications on the yield components in chickpea. Journal of Agricultural Faculty of Gaziosmanpasa University 34(1): 218-222.
• Karaağaç HA, Baran MF, Mart D, Bolat A, Eren Ö (2019) Nohut üretiminde enerji kullanım etkinliği ve sera gazı (GHG) emisyonunun belirlenmesi (Adana ili örneği). Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi (16): 41-50.
• Karagöktaş M (2012) Afşin–Elbistan Termik Santrali’nin çevreye olan olası etkisinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, KSÜ Ziraat Fakültesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı Başkanlığı, Kahramanmaraş.
• Karaman MR, Turan M, Gebologlu N, Tutar A, Dizman M, Şahin S (2013) Evaluation of boron-humate composits as a potential organic boron fertilizer. Soil-Water Journal 2 (1): 663-670.
• Karayel R, Uzun A, Bozoğlu H (2020) Nohut (Cicer arietinum L.)’un verim ve kalitesine ahır gübre dozlarının etkisi. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 7 (Özel Sayı): 279-288.
• Keten M, Tanrıverdi Ç, (2020) Effect of the leonardite dose applied at different rates on the water-yield relationship of amaranth (Amaranthus cruentus L.) plants. ISPEC Journal of Agr. Sciences 4(4): 823-833.
• Kiyas Ü (2020) Farklı leonardit ve tuz seviyelerinin fasulyenin (Phaseolus vulgaris L.) fide gelişimi üzerine etkisi. (Master thesis), Bingöl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bingöl.
• Koca MA (2019) Çinko uygulamasının nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin tane çinko içeriğinin zenginleştirilmesi ve verim öğelerine etkisi. (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kolay B, Gürsoy S, Avşar Ö, Bayram N, Öztürkmen AR, Aydemir S, Aktaş H (2016) Toprağa farklı miktarlarda uygulanan leonarditin buğday bitkisinin verim, verim öğeleri ve bazı kalite özellikleri üzerine etkisi. Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 5(3): 93-98.
• Kołodziej B, Sugier D, Bielińska E (2013) The effect of leonardite application and various plantation modalities on yielding and quality of roseroot (Rhodiola rosea L.) and soil enzymatic activity. Journal of Geochemical Exploration 129: 64-69.
• Kulaz H. Çiftçi V. (1999) Van koşullarında bitki sıklığının nohut (Cicer arietinum L.)’ta verim ve verim öğelerine etkisi. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 23(Ek sayı 3): 599-601.
• Litardo RCM, Bendezu SJ, Zenteno MDC, Perez-Almeida IB, Parismoreno LL, Garcia EDL (2022) Effect of mineral and organic amendments on rice growth and yield in saline soils. Journal of the Saudi Society of Agricultural Sciences 21(1): 29-37.
• Mahawar AK (2013) Effect of phosphorus levels and biofertilizers on growth, yield and quality of pea (Pisum sativum L.). Master Thesis, Swami Keshwanand Rajasthan Agricultural University, Bikaner S.K.N. College of Agriculture, Jobner.
• Majeed AJ (2021) Cucumber (Cucumis sativus L.) growth and nutrient content response to applications of leonardite and phosphorus fertilizer. Agricultural Science, October: 1-12, http://agris cience.s cientific -wor k.org/inde x.php/agriscience.
• McLean EO (1982). Soil pH and lime require ment. In Page AL, Miller RH, and Keeney DR, Eds., Methods of Soil Analysis, Part 2, Agronomy 9. SSSA, Madison, WI, pp. 199–224.
• Mir H, Asilan KS, Daneshvar M, Mansorifar S (2014) The effects of chemical phosphorous and bio super phosphate bio fertilizer on qualitative and quantitative of the chick pea varieties in the dryaud condition. Spectrum: a. Journal of Multidisciplinary Research 3(9): 235-248 (Special Issue on Multidisciplinary Studies).
• Mostafa AAA, Akın A (2017) Italia üzüm çeșidinde farklı dozlarda hümik madde uygulamasının verim ve kalite üzerine etkileri. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi 5(2): 73-78.
• Müderriszade HÖ (1996) İri ve orta taneli nohutlarda büyüme verim ve verim öğeleri ile bunlar arasındaki ilişkiler. MSc Thesis, Institute of Natural and Applied Sciences, Ege University, İzmir, Türkiye
• Nazli RI, Kusvuran A, Tansi V (2014a) Effects of different organic materials on forage production from sorghum x sudangrass hybrid (Sorghum bicolor x sorghum bicolor var. sudanense). Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 1(Özel Sayı-2): 2075-2082.
• Nazli RI, Kusvuran A, Inal I, Demirbas A, Tansi V (2014b) Effects of different organic materials on forage yield and quality of silage maize (Zea mays L.). Turkish Journal of Agriculture and Forestry 38: 23-31.
• Nelson DW, Sommers LE (1982) Total carbon, organic carbon, and organic matter. In A.L. Page et al. Eds., Methods of Soil Analysis, Part 2: Chemical and Microbiological Properties, 2nd edn. American Society of Agronomy, Soil Science Society America, Madison, WI, pp. 539–579.
• Oğuz İ, Noyan ÖF, Karaman MR, Koçyiğit R, Özen M (2012) Jalapeno biber tarımında farklı organik ve inorganik materyallerin toprak özellikleri ve ürün verimi üzerine etkilerinin araştırılması. SAÜ Fen Edebiyat Dergisi 1: 393-403.
• Olivella M, Sole M, Gorchs R, Lao C, de las Heras FXC (2011) Geochemical characterization of a spanish leonardite coal. Arch. Min. Sci. 56: 789–804.
• Olsen SR, Cole CV, Watanabe FS, Dean LA (1954) Estimation of available phosphorus in soils by extraction with sodium bicarbonate. USDA Circular No. 939, Washington, DC, US.
• Otieno PE, Muthomi JW, Chemining’wa GN, Nderitu JH (2009) Effect of rhizobia inoculation, farm yard manure and nitrogen fertilizer on nodulation and yield of food grain legumes. Journal of Biological Sciences 9(4): 326-332.
• Öktem A, Nacar A, Öktem A (2017) Sıvı olarak toprağa uygulanan hümik asit miktarlarının kırmızı mercimek bitkisinde (Lens culinaris Medic.) verim ve bazı verim unsurlarına etkisi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi 26: 119-124.
• Öner Şİ (2014) Kars-Selim ilçesi tarım topraklarının verimlilik durumunun toprak analizleriyle değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Besleme Bilim Dalı, Erzurum.
• Özel EZ (2011) İki farklı tekstüre sahip toprakta leonardit organik metaryalinin mısır bitkisinin azot alımına etkisi. (Yüksek Lisans Tezi), Namık Kemal Üniversitesi, Tekirdağ.
• Öztürk E (2010) Organik mısır yetiştiriciliğinde farklı leonardit miktarlarının verim ve verim unsurlarına etkileri. (Yüksek Lisans Tezi), Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Peech M (1965) Hydrogen-ion activity. In Black CA et al., Eds., Methods of Soil Analysis. Part 2. American Society of Agronomy, Madison, WI, pp. 914–926.
• Pertuit AJ, Dudley JB, Toler JE (2001) Leonardite and fertilizer levels influence tomato seedling growth. HortScience 36(5): 913-915.
• Qian S, Ding WM, Li YC, Liu GD, Sun JA, Ding QS (2015) Characterization of humic acids derived from leonardite using a solid-state NMR spectroscopy and effects of humic acids on growth and nutrient uptake of snap bean. Chem. Speciation Bioavail. 27: 156–161.
• Rashid K, Akhtar M, Cheema KL, Rasool I, Zahid MA, Hussain A, Khalid MJ (2021) Identification of operative dose of NPK on yield enhancement of Desi and Kabuli chickpea (Cicer arietinum L.) in diverse milieu. Saudi Journal of Biological Sciences 28(1): 1063-1068.
• Ratanaprommanee C, Chinachanta K, Chaiwan F (2017) Chemical characterization of leonardite and its potential use as soil conditioner and plant growth enhancement. Asia Pac. J. Sci. Technol. 22(4): 1–10.
• Ratanaprommanee C, Shutsrirung A (2014) Chemical properties and potential use in agriculture of leonardite from different sources in Thailand. pp. 1236-1246. In: Proceedings of the 5th National and International Hatyai Conference. May 16, 2014. Hatyai University, Hat Yai, Songkhla.
• Rauthan BS, Schnitzer M (1981) Effects of a soil fulvic acid on the growth and nutrient content of cucumber (Cucumis sativus) plants. Plant and Soil 63: 491–495.
• Reynolds AG, Wardle DA, Drought B, Cantwell R (1995) Gro-Mate soil amendment improves growth of greenhouse-grown ‘Chardonnay’ grapevines. HortScience 30: 539–542.
• Rhoades JD (1990) Determining soil salinity from measurements of electrical conductivity. Commun. Soil Sci. Plant anal. 21: 1887-1926.
• Saadati J, Baghi M (2014) Evaluation of the effect of various amounts of Humic acid on yield, yield components and protein of chickpea cultivars (Cicer arietinum L.). Int. J. Adv. Biol. Biom. Res. 2(7): 2306-2313.
• Sanlı A, Karadoğan T, Tonguç M (2013) Effects of leonardite applications on yield and some quality parameters of potatoes (Solanum tuberosum L.). Turkish Journal of FieldCrops 18(1): 20-26.
• Saxena MC, Singh KB (1985) The chikpea. (Chapter 7: Genetics of Chikpea, Muehlbauer, F. J. and Singh, K.B.) C. A.B. Inter. Cent. Sales, Wallingford, Oxon OX10 8DE, UK.
• Seker C, Ersoy I (2005) Effects of different organic manures and leonardite on soil properties and growing of maize plant (Zea mays L.). Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences 19(35): 46-50.
• Sesveren S, Tas B (2018) Farklı leonardit düzeylerinin kıvırcık yaprak salatada (Lactuva sativa var. crispa) su tüketimi ve bazı gelişim parametreleri üzerine etkisi. Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi 6(4): 421-426.
• Seyedbagheri M, Torell JM (2001) Effects of humic acids and nitrogen mineralization on crop production in field trials: Humic substances: structures, models and functions: Proceedings of the Fifth Humic Substances, Boston, Massachusetts, USA, 21-23 March 2001, pp.355-359.
• Shahryari R, Khayatnezhad M, Bahari N (2011) Effect of two humic fertilizers on germination and seedling growth of maize genotypes. Advances in Environmental Biology 114-118.
• Singh V, Chauhan Y, Dalal R, Schmict S (2021) Chickpea, Chapter 9, in Book: The Beans and Peas, Elsevier, pp. 173-214.
• Singh G, Sekhon HS, Harpreet K (2012) Effect of farmyard manure, vermicompost and chemical nutrients on growth and yield of chickpea (Cicer arietinum L.). International Journal of Agricultural Research 7(2): 93-99.
• Singkham J, Ditthakit P (2019) Effect of modified leonardite on growth and fruit yield of cucumber (Cucumis sativus L.). Journal of Advanced Agricultural Technologies Vol. 6(4): 272-275.
• Soba MR, Türkmen F, Taşkın MB, Akça MO, Öztürk HS (2015) Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Haymana Araştırma ve Uygulama Çiftliği topraklarının verimlilik durumlarının incelenmesi. Toprak Su Dergisi 4(1): 7-17.
• Sugier D, Kolodziej B, Bielinska E (2013) The effect of leonardite application on Arnica montana L. yielding and chosen chemical properties and enzymatic activity of the soil. J Geochem Explor. 129: 76–81.
• Sun Q, Ding W, Yang Y, Sun J, Ding Q (2016) Humic acids derived from leonardite-affected growth and nutrient uptake of corn seedlings. Communications in Soil Science and Plant Analysis 47(10): 1275-1282.
• Tahiri A, Destain J, Thonart P, Druart P (2015) In vitromodel to study the biological properties of humic fractions from landfill leachate and leonardite during root elongation of Alnus glutinosa L. Gaertn and Betula Pendula Roth. Plant Cell Tissue Organ Cult. 122: 739–749.
• Tahiri A, Destain J, Thonart P, Ongena M, Druart P (2016) Comparison of explant responses treated with leachate and leonardite sources of humic substances during in vitro rooting of woody plants. Communications in Agricultural and Applied Biological Sciences 81(1): 158-165.
• Tamer N, Başalma D, Türkmen C, Namlı A (2016) Organik toprak düzenleyicilerin toprak parametreleri ve ayçiçeği (Helianthus annuus L.) bitkisinin verim ve verim öğeleri üzerine etkileri. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi 4(1): 11-20.
• Tan KH, Nopamornbodi V (1979) Effect of different levels of humic acids on nutrient content and growth of corn (Zea mays L.). Plant and Soil 51: 283–287.
• Toğay N, Toğay Y, Erman M, Doğan Y, Çığ F (2005) Kuru ve sulu koşullarda farklı bitki sıklıklarının bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinde verim ve verim öğelerine etkileri. Tarım Bilimleri Dergisi 11(4): 417-42.
• Topcuoglu B, Onal MK (2006) The effects of leonardite application on yield, quality and mineral contents of tomato plant in greenhouse conditions. III. Organic Farming Symposium, Yalova.
• Türk Z (2001) Farklı bor+çinko (BZn) dozlarının nohut (Cicer arietinum L.)’un verim ve verim öğelerine etkisi üzerine bir araştırma. Türkiye 5. Tohumculuk Kongresi, 19-23 Ekim 2014, sh. 385-389, Diyarbakır.
• TÜİK (2020) Bitkisel üretim istatistikleri. Erişim adresi https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr.
• Uçar Ö, (2019) Nohut yetiştiriciliğinde organik madde içeren gübrelerin önemi. ISPEC Journal of Agricultural Sciences 3(1): 116-127.
• Uçar Ö (2020) Farklı sıra arası mesafeleri, tavuk gübresi dozları ve tohum ön uygulamalarının nohut (Cicer arietinum L.)’un verim, verim öğeleri ve nodülasyonu üzerine etkileri. (Doktora Tezi), Siirt Üniversitesi, Siirt.
• Uzun A, Özçelik H, Yılmaz S (2012) Seçilmiş bazı nohut (Cicer arietinum L. ) hatlarının agronomik ve kalite özellikleri bakımından değerlendirilmesi. Akademik Ziraat Dergisi 1(1): 29-36.
• Ünsal, H. 2007. Alkalin topraklarda humik asit ve çinko uygulamalarının iki farklı nohut (Cicer arietinum L.) çeşidinde verim ve N, P, K içeriğine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Ünsal H, Tüfenkçi Ş, Kılıç ÖG (2008) Alkalin topraklarda humik asit ve çinko uygulamalarının iki farklı nohut (Cicer arietinum L.) çeşidinin tane ve gövdesindeki bazı besin element içeriklerine etkisi. 4. Ulusal Bitki Besleme ve Gübre Kongresi, s. 465-475, 8-10 Ekim 2008, Konya.
• Wadas, W., & Dziugieł, T. (2020). Quality of new potatoes (Solanum tuberosum L.) in response to plant biostimulants application. Agriculture, 10(7), 265.
• Wallaca A, Wallaca GA (1986) Additive and synergistic effects on plant growth frompolymers and organic matter applied to soil simultaneously. Soil Sci. 141: 334-342.
• Yağanoğlu E (2016) Erzurum ili Hınıs ilçesinde farklı bitkilerin yetiştirildiği toprakların fiziksel ve kimyasal özelliklerinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Besleme Bilim Dalı, Erzurum.
• Yıldız KY, Demirer T, Gürbüz Kılıç Ö ( 2019) Farklı dozda uygulanan leonardit ile vermikompostun ıspanakta verim ve bazı kalite kriterlerine etkisi. Turan-Sam Dergisi 11(43): 468-481.
• Yılmaz CH (2020) Kahramanmaraş ili tarım alanlarında toprak verimlilik haritalarının oluşturulması ve yarayışlı besin elementlerinin ekstraksiyonunda geleneksel ve çoklu elementel analiz yöntemlerinin karşılaştırılması. Doktora Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Bilimi Ve Bitki Besleme Anabilim Dalı, Kahramanmaraş.
• Yolcu H, Seker H, Gullap MK, Lithourgidis A, Gunes A (2011) Application of cattle manure, zeolite and leonardite improves hay yield and quality of annual ryegrass (Lolium multiflorum Lam.) under semiarid conditions. Australian Journal of Crop Science 5(8): 926-931.
• Zengin, G. (2013). Effective removal of zinc from an aqueous solution using Turkish leonardite–clinoptilolite mixture as a sorbent. Environmental earth sciences, 70(7), 3031-3041.