Yabancı Otların Biyoçeşitlilik Üzerindeki Etkileri: Bibliyometrik Bir Analiz

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 2, 224 - 243, 29.12.2025

Elvan Koç

https://doi.org/10.46876/ja.1811934

Öz

Biyoçeşitlilik, ekosistemin yapısal bütünlüğü, işlevselliği ve sürdürülebilirliği açısından temel bileşenlerden biridir. Ancak artan tarımsal yoğunlaşma, habitat kayıpları ve istilacı yabancı ot türlerinin yayılması, küresel ölçekte biyolojik çeşitliliği tehdit etmektedir. Bu çalışma, yabancı otların biyoçeşitlilik üzerindeki etkilerine ilişkin bilimsel literatürü bibliyometrik yöntem ile inceleyerek alandaki genel eğilimleri, kavramsal yapıyı ve uluslararası işbirliği ağlarını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Web of Science (WoS) veri tabanında 2011–2025 tarihleri arasında yayımlanan toplam 479 yayın analiz edilmiştir. Verilerin işlenmesi ve görselleştirilmesinde VOSviewer ve Bibliometrix (R programı) yazılımları kullanılmıştır. Bulgular, araştırma alanındaki çalışmaların yıllık büyüme oranının %-4.28 olduğunu ve yayın başına ortalama 25.46 atıf aldığını göstermektedir. En fazla yayına sahip ülkeler arasında Fransa, Almanya ve Amerika Birleşik Devletleri öne çıkmaktadır.Yazar ağı analizleri, Colbach, N., Fried, G., Petit, S. ve Bohan, D.A. yazarların alandaki öncü araştırmacılar olduğunu ortaya koymuştur. Anahtar kelime ve tematik analizler, çalışmaların “biodiversity”, “weed management”, “agroecology” ve “ecosystem services” kavramları etrafında yoğunlaştığını göstermektedir. En çok yayın yapılan dergiler ise Agriculture Ecosystems/Environment, Agronomy for Sustainable Development ve Weed Research olarak belirlenmiştir. Genel olarak, sonuçlar araştırma alanının ekosistem hizmetleri, sürdürülebilir tarım ve agroekolojik dönüşüm odaklı bir yapıya evrildiğini göstermekte ve gelecekteki çalışmalar için yönlendirici bir bilimsel çerçeve sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yabancı ot , biyoçeşitlilik , ekosistem , Rstudio , bİbliyometrik analiz

The Effects of Weeds on Biodiversity: A Bibliometric Analysis

Öz

Biodiversity is a fundamental component of ecosystem structural integrity, functionality, and sustainability. However, increasing agricultural intensification, habitat loss, and the spread of invasive weed species threaten biodiversity on a global scale. This study aims to reveal general trends, conceptual structures, and international collaboration networks in the field by examining the scientific literature on the impacts of weeds on biodiversity using a bibliometric method. A total of 479 publications published in the Web of Science (WoS) database between 2011 and 2025 were analyzed. VOSviewer and Bibliometrix (R software) were used for data processing and visualization. The findings show that the annual growth rate of studies in this research area is -4.28%, with an average of 25.46 citations per publication. France, Germany, and the United States stand out among the countries with the highest number of publications. Author network analyses revealed that Colbach, N., Fried, G., Petit, S., and Bohan, D.A. are leading researchers in the field. Keyword and thematic analyses indicate that studies are concentrated around the concepts of "biodiversity," "weed management," "agroecology," and "ecosystem services." The journals with the most publications are Agriculture Ecosystems/Environment, Agronomy for Sustainable Development, and Weed Research. Overall, the results demonstrate that the research field is evolving toward a focus on ecosystem services, sustainable agriculture, and agroecological transformation, providing a guiding scientific framework for future research.

Anahtar Kelimeler

Weed , biodiversity , ecosystem , Rstudio , bibliometric analysis

Kaynakça

• Alptekin, H., Gürbüz, R., 2025. Yabancı Ot Biliminde İnovasyon ve Teknolojik Eğilimler: Bibliyometrik Bir Analiz. Türkiye Teknik Bilimler ve İnovasyon Dergisi, 1(1), 33-43.
• Altieri, M. A., 1999. The ecological role of biodiversity in agroecosystems. In Invertebrate biodiversity as bioindicators of sustainable landscapes (pp. 19-31). Elsevier. https://doi.org/10.1016/B978-0-444-50019-9.50005-4.
• Aria, M., Cuccurullo, C., 2017. bibliometrix: An R-tool for comprehensive science mapping analysis. Journal of informetrics, 11(4), 959-975. https://doi.org/10.1016/j.joi.2017.08.007.
• Bàrberi, P. A. O. L. O., 2002. Weed management in organic agriculture: are we addressing the right issues?. Weed research, 42(3), 177-193. https://doi.org/10.1046/j.1365-3180.2002.00277.x.
• Baytop, T., 1984. Türkiye Bitkiler ile Tedavi (Geçmişte ve Bugün). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 3255, Eczacılık Fakültesi No: 40407.
• Börner, K., Chen, C., Boyack, K. W., 2003. Visualizing knowledge domains. Annual review of information science and technology, 37(1), 179-255.
• Cardinale, B. J., Duffy, J. E., Gonzalez, A., Hooper, D. U., Perrings, C., Venail, P., Naeem, S., 2012. Biodiversity loss and its impact on humanity. Nature, 486(7401), 59-67. doi: 10.1038/nature11148
• Chapin Iii, F. S., Zavaleta, E. S., Eviner, V. T., Naylor, R. L., Vitousek, P. M., Reynolds, H. L., Díaz, S., 2000. Consequences of changing biodiversity. Nature, 405(6783), 234-242.
• Ciaccia, C., Armengot Martinez, L., Testani, E., Anselmo, S., De Groote, S., Morra, L., Tittarelli, F., 2024. Organik sera sebze sistemlerinde agroekolojik yaklaşım: yabancı ot toplulukları ve fonksiyonel özellik dinamikleri. Agroekoloji ve Sürdürülebilir Gıda Sistemleri, 49(5), 698–721.
• Cobo, M. J., López‐Herrera, A. G., Herrera‐Viedma, E., Herrera, F., 2011. Science mapping software tools: Review, analysis, and cooperative study among tools. Journal of the American Society for information Science and Technology, 62(7), 1382-1402. https://doi.org/10.1002/asi.21525.
• DiTomaso, J. M., 2000. Invasive weeds in rangelands: species, impacts, and management. Weed science, 48(2), 255-265.doi:10.1614/0043-1745.
• Donthu, N., Kumar, S., Mukherjee, D., Pandey, N., Lim, W. M., 2021. How to conduct a bibliometric analysis: An overview and guidelines. Journal of business research, 133, 285-296. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2021.04.070.
• Early, R., Bradley, B., Dukes, J., 2016. Global threats from invasive alien species in the twenty-first century and national response capacities. Nat Commun 7, 12485. https://doi.org/10.1038/ncomms12485.
• Esposito, M, Westbrook, A. S, Maggio, A, Cirillo V, DiTommaso, A., 2023. Neutral weed communities: the intersection between crop productivity, biodiversity, and weed ecosystem services. Weed Science.; 71(4):301-311. doi:10.1017/wsc.2023.27
• Essl, F., Bacher, S., Blackburn, T. M., Booy, O., Brundu, G., Brunel, S., Jeschke, J. M., 2015. Crossing frontiers in tackling pathways of biological invasions. BioScience, 65(8), 769-782. https://doi.org/10.1093/biosci/biv082.
• Gaertner, M., Holmes, P. M., Richardson, D. M., 2012. Biological invasions, resilience and restoration. In: van Andel J, Aronson J (eds) Restoration ecology: the new frontier, 2nd edn. Wiley Blackwell, Oxford, pp 265–280.https://doi.org/10.1002/9781118223130.ch20.
• Gaertner, M., Biggs, R., Te Beest, M., Hui, C., Molofsky, J., Richardson, D. M. 2014. Invasive plants as drivers of regime shifts: identifying high‐priority invaders that alter feedback relationships. Diversity and Distributions, 20(7), 733-744. https://doi.org/10.1111/ddi.12182.
• Genton, B. J., Shykoff, J. A., Giraud, T., 2005. High genetic diversity in French invasive populations of common ragweed, Ambrosia artemisiifolia, as a result of multiple sources of introduction. Molecular ecology, 14(14), 4275-4285.https://doi.org/10.1111/j.1365-294X.2005.02750.x.
• Gliessman, S.R., 2014. Agroecology: The Ecology of Sustainable Food Systems. Boca Raton, FL: CRC Press. 3rd ed.
• Hejda, M., Pyšek, P., Jarošík, V., 2009. Impact of invasive plants on the species richness, diversity and composition of invaded communities. Journal of ecology, 97(3), 393-403. https://doi.org/10.1111/j.1365-2745.2009.01480.x
• Holm, L. G, Doll, J., Holm, E., Pancho, J. V., Herberger, J. P., 1997 World weeds: natural histories and distribution. John Wiley & Sons, New York.https://doi.org/10.1080/21683565.2024.2438081.
• Jimoh, M. O., Okaiyeto, K., Oguntibeju, O. O., Laubscher, C. P., 2022. A systematic review on Amaranthus-related research. Horticulturae, 8, 3, 239. https://doi.org/10.3390/horticulturae8030239.
• Karaer, F., Kutbay, H. G. ve Terzioğlu, S. 2015. Türkiye’nin istilacı yabancı bitki biyoçeşitliliği, tehdit faktörleri ve alınması gerekli tedbirler. Türk J. Weed Sci., 18(1-2): 24-32.
• Karagöz, A., Zencirci, N.,Tan, A., Taşkın, T., Köksel, H., Sürek, M., Özbek, K., 2010. Bitki genetik kaynaklarının korunması ve kullanımı. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, 1, 155-177.
• Koç, E. 2024. Bibliometric Analysis Of Studies Conducted With Hot Water in Non-Agricultural Fields.6th International Azerbaijan Congress on Life, Engineering, Mathematical, and Applied Sciences, March 20–22, 2024.
• Kulak, M., Yaldız, G., Çamlıca, M., 2025. A bibliometric analysis of nanosolutions and crop yield improvement. In Nanomaterials for Enhanced Plant-Based Food Production(pp.103–110).Academic Press. https://doi.org/10.1016/b978-0-443-23688-4.00024-5
• Lambelet, B., Clot, B., Keimer, C., 2005. Ragweed (Ambrosia) progression and its health risks: will Switzerland resist this invasion?. Swiss Medical Weekly, 135(3738), 538-538.
• Liere, H., Jha, S., Philpott, S. M., 2017. Intersection between biodiversity conservation, agroecology, and ecosystem services. Agroecology and Sustainable Food Systems, 41(7), 723-760.
• Marshall, E. J. P., Brown, V. K., Boatman, N. D., Lutman, P. J. W., Squire, G. R., Ward, L. K., 2003. The role of weeds in supporting biological diversity within crop fields. Weed research, 43(2), 77-89. https://doi.org/10.1046/j.1365-3180.2003.00326.x.
• Önen, H., 2015. İstilacı yabancı türler ve istila süreçleri. Türkiye istilacı bitkiler kataloğu, S: 1-13. Editör Huseyin Onen, T.C. Gıda, Tar. ve Hay. Bakanlığı. TAGEM, Bit. Sağ. Araş.Daire Başk. Türkiye, ISBN: 978-605-9175-05-0.
• Önen, H., 2021. Yabancı Otlar ve Herboloji (Yabancı Ot Bilimi), 2. Bölüm. “Herboloji (Yabancı Ot Bilimi): İlkeler, Kavramlar ve Uygulamalar / Weed Science: Theory and Practice” içinde (s. 827). Adana,10.13140/RG.2.2.10113.99688.
• Özer, Z., Kadıoğlu, İ., Önen, H., Tursun, N., 2001. Herboloji (Yabancı Ot Bilimi). Genişletilmiş 3. Baskı. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 20. Kitaplar SerisiNo:10. GOP. Üniversitesi Basımevi.Tokat.ISBN:975.7328.16.2.
• Pimentel, D., Zuniga, R., Morrison, D., 2005. Update on the environmental and economic costs associated with alien-invasive species in the United States. Ecological economics, 52(3), 273-288. https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2004.10.002.
• Potgieter, L. J., Gaertner, M., Küffer, C., Larson, B. M. H., Livingstone, S. W., O’Farrell, P., Richardson, D. M., 2017. Alien plants as mediators of ecosystem services and disservices in urban systems: a global review. Biological Invasions, 19(12), 3571–3588. https://doi.org/10.1007/s10530-017-1589-8.
• Pyšek, P., Richardson,D. M., 2010. Invasive species, environmental change and management, and health. Annual review of environment and resources, 35, 25-55. https://doi.org/10.1146/annurev-environ-033009-095548
• Pyšek, P., Hulme, P. E., Simberloff, D., Bacher, S., Blackburn,T. M., Carlton, J. T., Richardson, D. M., 2020. Scientists' warning on invasive alien species. Biological Reviews, 95(6),1511-1534. https://doi.org/10.1111/brv.12627.
• Richardson, D. M., Pyšek, P., 2006. Plant invasions: merging the concepts of species invasiveness and community invasibility. Progress in physical geography, 30(3), 409-431.
• Richardson, D. M., Pyšek, P., 2006. Plant invasions: merging the concepts of species invasiveness and community invasibility. Progress in physical geography, 30(3), 409-431.
• Rockström, J., Gupta, J., Lenton, T. M., Qin, D., Lade, S. J., Abrams, J. F., Winkelmann, R., 2021. Identifying a safe and just corridor for people and the planet. Earth's Future, 9(4), e2020EF001866. https://doi.org/10.1029/2020EF001866
• Seebens, H., Blackburn, T. M., Dyer, E. E., Genovesi, P., Hulme, P. E., Jeschke, J. M., Essl, F., 2017. No saturation in the accumulation of alien species worldwide. Nature communications, 8(1), 14435.
• Sırrı, M., Sırrı, G., 2020. Hakkâri ilinde gıda olarak tüketilen yabani bitki ve yabancı ot türlerinin güncel durumu. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (19), 393-409. https://doi.org/10.31590/ejosat.697536.
• Sırrı, M., Günal, H., 2022. Örtücü bitkilerin toprak kalitesi ve yabancı otlara etkileri, Toprak Kalitesi ve Değerlendirilmesi (Edt: Günal H, Budak, M), 127-156.
• Sırrı, M., Özaslan, C., Fidan, M., 2021. Eruh (Siirt) ilçesinde gıda ve halk tababetinde kullanılan bazı doğal ve yabancı otlar. MAS Journal of Applied Sciences, 6(Özel Sayı), 1118-1129. Kalitesi ve Değerlendirilmesi (Edt: Günal H, Budak, M), 127-156.
• Storkey, J., Westbury, D. B., 2007. Managing arable weeds for biodiversity. Pest Management Science: Formerly Pesticide Science, 63(6), 517-523. https://doi.org/10.1002/ps.1375.
• Sun, Y., Müller-Schärer, H., Maron, J. L., Schaffner, U., 2015. Origin matters: diversity affects the performance of alien invasive species but not of native species. The American Naturalist, 185(6), 725-736.
• Taramarcaz, P., Lambelet, C., Clot, B., Keimer, C. Hauser, C., 2005. Ragweed 861 (Ambrosia) progression and its health risks: will Switzerland resist this 862 invasion? Swiss Medical Weekly, 135(37-38), 538-548.
• Tilman, D., Isbell, F., Cowles, J. M., 2014. Biodiversity and ecosystem functioning. Annual review of ecology, evolution, and systematics, 45(1), 471-493.https://doi.org/10.1146/annurev-ecolsys-120213-091917.
• Tittonell, P., 2020. Assessing resilience and adaptability in agroecological transitions. Agricultural systems, 184, 102862.https://doi.org/10.1016/j.agsy.2020.102862
• Traveset, A., Richardson, D. M., 2014. Mutualistic interactions and biological invasions. Annual Review of Ecology, Evolution, and Systematics, 45(1), 89-113. https://doi.org/10.1146/annurev-ecolsys-120213-091857.
• Van Eck, N., Waltman, L., 2010. Software survey: VOSviewer, a computer program for bibliometric mapping. scientometrics, 84(2), 523-538. https://doi.org/10.1007/s11192-009-0146-3.
• Vilà, M., Espinar, J. L., Hejda, M., Hulme, P. E., Jarošík, V., Maron, J. L., Pyšek, P., 2011. Ecological impacts of invasive alien plants: a meta‐analysis of their effects on species, communities and ecosystems. Ecology letters, 14(7), 702-708.https://doi.org/10.1111/j.1461-0248.2011.01628.x.
• Waltman, L., Van.Eck, N. J., Noyons, E. C., 2010. A unified approach to mapping and clustering of bibliometric networks. Journal of informetrics, 4(4), 629-635. https://doi.org/10.1016/j.joi.2010.07.002.
• Wezel, A., Herren, B. G., Kerr, R. B., Barrios, E., Gonçalves, A. L. R., Sinclair, F., 2020. Agroecological principles and elements and their implications for transitioning to sustainable food systems. A review. Agronomy for Sustainable Development, 40(6), 40.https://doi.org/10.1007/s13593-020-00646-z.
• Zupic, I., Čater, T., 2015. Bibliometric methods in management and organization. Organizational research methods, 18(3), 429-472. https://doi.org/10.1177/1094428114562629.