Determination of Yield and Quality Traits of Sorghum (Sorghum bicolor L.) Cultivars as Second Crop in Tokat Conditions

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 18 - 24, 30.06.2022

Emine Uygur Göçer Yaşar Karadağ

https://doi.org/10.46876/ja.1116321

Öz

It is necessary to increase the yield of forage crops in Turkey for productive livestock. It is crucial to determine the yields of different silage plants in different ecological conditions. This study aims to determine some yield and agricultural characteristics as well as silage quality characteristics of silage sorghum (Sorghum bicolor L.) cultivars Roxy, Jumbo, Digestivo, Fito15280 and Fito26250 that can be grown as a second crop in Tokat conditions. The research was carried out in trial field of Tokat Gaziosmanpaşa University Agricultural Research and Application Center. The experiment was carried out in a randomized block design with three replications. In order to determine the yield and yield components of the selected cultivars under Tokat conditions, plant height, green grass and dry matter yield, single plant weight, crude protein ratio, ADF ratio, and NDF ratio were determined. The data of all parameters analyzed in the study were found to be statistically significant. According to the analyzes, Jumbo variety had the highest plant height with 281.7 cm, Rox had the lowest plant height with 215.0 cm, while Fito 26250 had the lowest dry matter yield with 1661.5 kg/da, and Rox variety had the highest dry matter yield with 963.8 cm. The crude protein ratios of the varieties are 12.98-8.31%, the wet grass yields are 7273.8-4653.3 kg/da, the single plant weights are 457-343 g, ADF ratios are 47.05-36.35%and the NDF ratios are 71.39%-59.98%. was found to vary between. As results, it was determined that Digestive, Fito 15280 cultivars showed high performance in terms of dry matter yield, and Digestivo and Jumbo cultivars showed high performance in terms of crude protein rate in the Kazova ecological conditions.

Anahtar Kelimeler

Sorghum, crude protein content, ADF, NDF

Tokat Koşullarında İkinci Ürün Olarak Yetiştirilen Sorgum (Sorghum bicolor L) Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

Öz

Verimli bir hayvancılık için Türkiye’de yem bitkilerinin veriminin arttırılması gerekmektedir. Bu nedenle farklı silajlık bitkilerin, farklı ekolojik koşullardaki verimleri üzerine gerçekleştirilecek olan çalışmalarla verimlerinin önceden belirlenmesi oldukça önemlidir. Bu çalışmanın amacı Tokat koşullarında ikinci ürün olarak yetiştirilebilecek Roxy, Jumbo, Digestivo, Fito15280 ve Fito26250 silajlık sorgum (Sorghum bicolor (L.) Moench) çeşitlerinin bazı verim ve tarımsal özelliklerinin yanında silaj kalite özelliklerinin belirlenmesidir. Araştırma Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tarımsal Araştırma ve Uygulama Merkezi’nde yer alan deneme alanlarında gerçekleştirilmiştir. Bitki materyallerinin ekimi deneme tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak gerçekleştirilmiştir. Tokat şartlarında seçilen çeşitlerin verim ve verim unsurlarını belirlemek için bitki boyu, yaş ot ve kuru madde verimi, tek bitki ağırlığı, ham protein oranı, asit deterjan lif oranı ve nötral deterjan lif oranları ortaya çıkarılmıştır. Çalışmada analiz edilen tüm parametrelere ait veriler istatistiki olarak önemli bulunmuştur. Elde edilen verilere göre Jumbo çeşidi 281.7 cm ile en yüksek bitki boyuna Rox 215.0 cm ile en düşük bitki boyuna sahip iken Fito 26250 çeşidinin 1661.5 kg/da ile en yüksek kuru madde verimine, Rox çeşidinin ise 963.8 kg/da ile en düşük kuru madde verimine sahip olduğu ortaya çıkarılmıştır. Çeşitlere ait ham protein oranlarının %13.0-8.3, yaş ot verimlerinin 7273.8-4653.3 kg/da, tek bitki ağırlıklarının 457-343 g, asit deterjan lif oranlarının %47.1-36.4 ve nötral deterjan lif oranlarının ise %71.4-60.0 arasında değişiklik gösterdiği tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre Kazova bölgesine ait ekolojik koşullarda Digestive, Fito 15280 çeşitlerinin kuru madde verimi açısından, Digestivo ve Jumbo çeşitlerinin ham protein oranı açısından yüksek performans ortaya konduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sorgum, Ham Protein, ADF, NDF

Kaynakça

• Acar, R., & Akgün, N. (2009). Şeker darısının (Sorghum bicolor (L.) Moench var. saccharatum) yeşil ot verimi ve verim öğelerine farklı azot dozlarının etkisi. Türkiye 8. Tarla bitkileri kongresi, Hatay, Türkiye, 19-22 Ekim 2009, s. 637-640
• Akdeniz, H., Karslı, M. A., Nursoy, H., & Yılmaz, İ., (2003). Bazı tane sorgum çeşitlerinin besin madde kompozisyonu ve sindirilebilir kuru madde veriminin belirlenmesi. Türk Veteriner ve Hayvancılık Dergisi, 27(6): 1349-1355.
• Amzallag, G.N., & Seligmann, H. (2000). Plant to plant interactions during physiological adaptation to salinity in Sorghum bicolor. Israel Journal of Pant Sciences, 48(4): 247-254.
• Anonymous, (2016). FAOSTAT Statistical Database. (http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC), (Erişim tarihi: 12.05.2018).
• Avcıoğlu, E. (2018). Harran ovası koşullarında bazı tatlı sorgum (Sorghum bicolor var. saccharatum (L). Mohlenbr.) genotiplerinin verim ve verim ögelerinin belirlenmesi, Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans tezi (Basılmış).
• Aydin, İ., & Albayrak, S. (1995). Samsun ekolojik şartlarında II. ürün olarak yetiştirilen bazı bitkilerin farklı biçim zamanlarında ot ve ham protein verimleri üzerine bir arastirma. On Dokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 10 (3), 71-81.
• Aydınoğlu, B. (2005). Farklı biçim dönemlerinin sorgumun (Sorghum bicolor L. Moench) hasıl verimi ve Kimyasal Kompozisyonu üzerine etkileri, Akdeniz Üniversitesi, Fen bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, (Basılmış).
• Aydeniz, A., Brohi, A., 1993. Gübreler ve Gübreleme. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No: l.
• Baytekin, H., & Silbir, Y. (1996). Harran ovası sulu koşullarında 2. ürün olarak yetiştirilen sudan otu ve sorgum x sudan otu melez çeşitlerinde tohumluk miktarının ot verimine etkisi. Türkiye 3. Çayır mera ve yem bitkileri kongresi, Erzurum, Türkiye, 17-19 Haziran, 3 7 6-3 83.
• Blummel, M., Karsli, A., & Russell, J. R. (2003). Influence of diet on growth yields of rumen microorganisms in vitro and in vivo: influence on growth yield of variable carbon fluxes to fermentation products. British Journal of Nutrition, 90, 625-634.
• Çiğdem, İ., & Uzun, F . (2006). Samsun ili taban alanlarında ikinci ürün olarak yetiştirilebilecek bazı silajlık sorgum ve mısır çeşitleri üzerine bir araştırma. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 21 (1), 14-19.
• Çoban, Ü., & Acar, R. (2018). Farklı tohum yataklarına ekilen sorgum sudan otu çeşitlerinin verim ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi, 7(2):32-38.
• Gtines, A., & Acar, R. (2005). Karaman ekolojik koşullarında silajlık Sorgum x Sudan Otu melezinin II. ürün olarak yetiştirme imkanlarının belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(35), 8-15.
• İptas, S. (1993). Tokat yöresinde sorgum ve sorgum x sudanotu melezi çeşitlerinde yararlanma imkanlan, Tarla Bitkileri Cayir-mer'a ve yem bitkileri kongresi. İzmir, Türkiye, 21-22 Eylül, 1993, 341-351.
• Junior, M.A.P.O., Retore, M., Manarelli, D.M., de Souza, F.B., Ledesma, L.L.M. & Orrico, A.C.A. (2015). Forage potential and silage quality of four varieties of saccharine sorghum. Pesquisa Agropecuária Brasileira, 50 (12),1201-2007.
• Kara, H., & Soya, H. (1993). Sorgum ve sudanotu melezi çeşitlerinde ekim zamanının ot verimi ve verim özelliklerine etkisi. EU, Araştırma Fonu Proje No:92-ZRF-006 (Kesin Rapor), Bomova, İzmir.
• Karadaş, S. (2008). Farklı ekim sıklıklarında ikinci ürün olarak ekilen sorgum x sudan otu melezinin verim ve bazi verim unsurlarının belirlenmesi. Selcuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi (Basılmış).
• Keskin, B., Akdeniz, H., Temel, S., & Eren, B. (2018). Determination of agricultural characteristics of some silage sorghum and Sudan grass varieties grown as second product. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 28(4), 412-418.
• Öktem, A., Yücel, C., & Öktem, A.G. (2021). Assesment of biochemical forage quality of sweet sorghum (Sorghum bicolor (L.) Moench ssp. Saccharatum). Asian Journal of Chemical Sciences. 9(3), 19.-23.
• Özbilen, C. (1991). Samsun ekolojik şartlannda yetiştirilen bazı silajlık sorgum (Sorghum bicolor L. Moench) çeşitlerinde değişik dozlarda azotlu gübrelemenin verim ve verim unsurlarına etkisi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 3(2): 121-126.
• Parlak, M., & Özaslan Parlak, A. (2006). Sulama suyu tuzluluk düzeylerinin silajlık sorgumun (Sorghum bicolor (L.) Moench) verimine ve toprak tuzluluğuna etkisi, Tarım Bilimleri Dergisi, 12 (1), 8-13.
• Turan, N., & Altuner, F. (2014). Van ilinde kaba yem üretim potansiyeli, sorunlar ve çözüm önerileri. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 1(1): 91-97.
• Tugay, M. (2009). Toprak islemeli ve işlemesiz uygulamalarının ikinci ürün sorgumun (Sorghum spp.) verim ve kalitesine etkisi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Basılmış).
• Yavuz, M. (2005). Deterjan lif sistemi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1: 93-96.
• Yılmaz, S., & Saglamtimur, T. (1997). Amik ovası sulu koşullarında ikinci ürün sorgum melezinde (Sorghum bicolor (L.) Moench) faklı form ve dozlarda azot gübresinin hasıl verimi ve kalitesine etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2(1), 71-76.
• Yılmaz, S., Güler, M., Akdoğan, G., & Emekliler, H.Y. (2003). Hatay koşullarında azotlu gübre dozları ve bitki sıklıklarının 2. ürün yemlik sorgumun verimine etkisi, Diyarbakır, Türkiye 5. Tarla bitkileri kongresi, 13-17 Ekim.
• Yücel, C., Hatipoğlu, R., Dweikat, I., İnal, İ., Gündel F., & Yucel, H. (2018). Farklı tatlı sorgum (Sorghum bicolor var. saccharatum (L.) Mohlenbr.) genotiplerinin Çukurova ve GAP bölgelerinde biyo-etanol üretim potansiyellerinin saptanması. TUBITAK 1003 114O945 Nolu Proje Sonuç Raporu. 293S.
• Yücel, C., & Erkan, M.E. (2020). Evaluation of forage yield and silage quality of sweet sorghum in the Eastern Mediterranean region. Journal of Animal and Plant Science, 20 (4), 23-930.