Ethical Violations in New Media in the Case of Kahramanmaraş Earthquakes

Yıl 2023, , 185 - 206, 15.12.2023

Mehmet Türkeri , Esin Karaüzümcüoğlu

https://doi.org/10.46595/jad.1281991

Öz

After the two major earthquakes that took place in Kahramanmaraş and other ten cities on February 6, calls sharered on Twitter and other social platforms formed an important data source for both state-affiliated social welfare organizations and non-governmental organizations. Unfortunately, ethical violations have been witnessed on many new media platforms beside these immediate aid calls. The aim of this study is to create awareness about violations in journalism professional ethics and communication ethics encountered in various new media platforms within the framework of the earthquakes, and also to contribute to the dissemination and consolidation of these ethics. Within the scope of the study, the ethical principles of ‘accuracy’, ‘separation of news and advertising’, ‘respect for privacy’, and ‘avoidance of hate speech’ were focused and the examples have been limited to violations of these principles. For this purpose, among the search results conducted on the Google, samples selected by the ‘purposeful sampling method’ and were analysed using the document analysis method. The Kahramanmaraş earthquakes have caused great suffering and deep traumas to the people. This study has special important because of its contributions to the emphasis on value in general ethics, and to the ethical principles in new media platforms which have critical impacts and functions on society during such crisis periods.

Anahtar Kelimeler

Kahramanmaraş Earthquakes, New Media, Ethics, Professional Ethics Of Journalism, Communication Ethics, Ethical Violations.

Kahramanmaraş Depremleri Örneğinde Yeni Medyadaki Etik İhlaller

Öz

6 Şubat 2023’te Kahramanmaraş’ta gerçekleşen ve on bir şehri etkileyen iki büyük deprem sonrasında, gerek devlete bağlı sosyal yardım kuruluşları gerekse sivil toplum kuruluşları için Twitter’da ve diğer platformlarda paylaşılan çağrılar önemli bir veri kaynağı oluşturdu. Ancak bu olumlu olgunun yanı sıra pek çok yeni medya platformunda etik ihlallere de tanık olundu. Bu çalışma, Kahramanmaraş depremleri çerçevesinde çeşitli yeni medya platformlarında karşılaşılan gazetecilik meslek etiği ve iletişim etiği ihlallerine yoğunlaşarak bu konuda farkındalık oluşturmayı; ayrıca değer öncelikli meslek ve iletişim etiğinin yaygınlaşması ve pekişmesine katkı sağlamayı amaç edinerek hazırlanmıştır. Çalışma kapsamında ‘doğruluk’, ‘haberle reklamın birbirinden ayrılması’, ‘mahremiyete saygı’ ve ‘nefret söyleminden kaçınma’ ilkelerine odaklanılmış olup; ele alınan örnekler bu dört ilkenin ihlaliyle sınırlı tutulmuştur. Bu amaçla Google arama motorunda gerçekleştirilen arama sonucunda yeni medyada yer alan haber sitelerinden ve Twitter’dan ‘amaçlı örneklem seçimi’ ile ayıklanan örneklerin, doküman analizi yöntemi kullanılarak analizleri gerçekleştirilmiştir. Kahramanmaraş depremlerinin büyük acılara ve derin travmalara yol açmış olduğu bir gerçektir. Özellikle bu tür kriz dönemlerinde toplum üzerinde kritik bir etki ve son derece önemli bir işleve sahip olan yeni medya platformlarının gerek gazetecilik meslek etiği gerekse iletişim etiği açısından incelenmesine ve genel olarak etik alanında değer vurgusuna katkısından dolayı bu çalışma özel bir öneme sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Kahramanmaraş Depremleri, Yeni Medya, Etik, Gazetecilik Meslek Etiği, İletişim Etiği, Etik İhlaller.

Kaynakça

• Alankuş, Sevda. Medya Etik ve Hukuk. İstanbul: Ips İletişim Vakfı Yayınları, 2005.
• Alğan, T. Cengiz - Şensever, F. Levent. Ulusal Basında Nefret Suçları: 10 Yıl, 10 Örnek. İstanbul: Sosyal DeğişimDerneği, 2010.
• Aydoğan, Filiz - Kırık, Ali Murat. “Alternatif Medya Olarak Yeni Medya”. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi 18 (2012), 58-69.
• Banks, Jerry. “Introductıon to Simulation”. Proceedings of the 31st Conference on Winter Simulation: Simulation---a Bridge to the Future. 1/7-13. Arizona: Association for Computing Machinery, 1999. https://doi.org/10.1145/324138.324142
• Binark, Mutlu - Löker, Koray. Sivil Toplum Örgütleri İçin Bilişim Rehberi. Ankara: Uzerler Matbaası, 2011.
• Bitirim Okmeydan, Selin. “Yeni İletişim Teknolojilerini Sorgulamak: Etik, Güvenlik ve Mahremiyetin Kesiştiği Nokta”. E-Gifder 5/1 (Mart 2017), 347-372.
• Chalmers, David J. “The Virtual and The Real”. Disputatio 9/46 (2017), 309–352. https://doi.org/10.1515/disp- 2017-0009
• Cevizci, Ahmet. Uygulamalı Etik. İstanbul: Say Yayınları, 2. Basım, 2016.
• Demirbaş, Timur. “Nefret Söylemi ve Nefret Suçları”. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 19/3, (2017), 2693-2701.
• Dewdney, Andrew. The New Media Handbook. New York: Routledge, 2006.
• Dondurucu, Zeynep Benan - Uluçay, Ayşe Pınar. “The hate speech in new media environments: The analysis of videos which include hate speech for gay people”, International Journal of Social Sciences and Education Research 1/3 (2015), 875-902. https://doi.org/10.24289/ijsser.279166
• Erdoğan, İlker. “Yeni Medya Gazeteciliğinde Etik Bir Paradigma Belirlemenin Kapsamı ve Sınırları”. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi 36 (Bahar 2013), 254-272. E-ISSN: 2147-4524.
• Evers, Huub. “New Moral Dilemmas in Online Journalism?”. Forum medienethik Kopaed 1, (2001), 37-47.
• Hayes, Arthur vd. “Shifting Roles, Enduring Values: The Credible Journalist in a Digital Age”. Journal of Mass Media Ethics: Exploring Questions of Media Morality, ed. R. D. Barney - J. Black. 262–279. New York: Routledge, 2002.
• Kalan, Özlem. “Yeni Medyada Reklam ve Etik Sorunlar”. Atatürk İletişim Dergisi 10 (Ocak 2016), 71-90.
• Kıral, Bilgen. “Nitel Bir Veri Analizi Yöntemi Olarak Doküman Analizi”. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 15, (2020), 170-189. ISSN: 2147-8406
• Kuçuradi, İoanna. “Etik ve Etikler". Felsefe Söyleşileri 1-2. ed. Betül Çotuksöken. 23-27. İstanbul: Maltepe Üniversitesi Yayınları, 2003.
• Lafollette, Hugh. The Oxford Handbook Of Practical Ethics. New York: Oxford University Press, 2003.
• Lievrouw, Leah A. Alternative and Activist New Media. Cambridge: Polity Press, 2013.
• Lister, Martin. New Media: A Critical Introduction. New York: Routledge, 2. Basım, 2009.
• McLuhan, Marshall. The Medium is the Massage: An Inventory of Effects. London: Penguin Press, 1967.
• Novruzov, Nurida Samed Kızı. “Farklı Ekollerde Metin, Söylem ve Hipermetin Kavramları”. İdil Sanat ve Dil Dergisi 1/5 (2012), 350–360. DOI: 10.7816/idil-01-05-23
• Serçelik, Hande - Kasımoğlu, E. Sinem. “Yeni Medyada Etik İhlaller: İzmir Depremi Örneği”. International Journal of Social Sciences and Art Studies 1/1 (Ocak 2022), 128–141. ISSN: 2792-0968
• Şener, Nedim. “50 deprem yalanı: Ne bu acı, ne bu yalanlar unutulur”. Hürriyet (13 Şubat 2023), https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/nedim-sener/50-deprem-yalani-ne-bu-aci-ne-bu-yalanlar- unutulur-42218954 (Erişim 15.03.2023)
• T.C.C.İ.B., T.C. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Dezenformasyonla Mücadele Merkezi, Dezenformasyon Bülteni. (8 Şubat 2023). https://www.iletisim.gov.tr/images/uploads/dosyalar/8-subat-bulteni.pdf (Erişim 15.03.2023)
• Tepe, Harun. “Meslek Etikleri: Temelleri ve Sorunları". Felsefe Söyleşileri 3-4, ed. Betül Çotuksöken. 45–51. İstanbul: Maltepe Üniversitesi Yayınları, 2006.
• Türkeri, Mehmet. Etik Bilinç. Antalya: Lotus Yayıncılık, 2. Basım, 2014.
• Türkeri, Mehmet. Etik Değer. Antalya: Lotus Yayıncılık, 2. Basım, 2017.
• Van Dijk, Jan. The Network Society. London: Sage Publications, 2012.
• Yanık, Akan. “Yeni Medya Nedir Ne Değildir?”, The Journal of International Social Research 9/45 (2016), 898– 910. DOI: 10.17719/jisr.20164520666