Etik Yönetim Perspektifinden Kutadgu Bilig Değerlendirmesi

Yıl 2020, , 99 - 126, 15.12.2020

Yaşar Uzun

https://doi.org/10.46595/jad.778396

Cited By: 2

Öz

Kamu yönetimlerinin halkın refah ve mutluluğunu sağlayacak şekilde kurgulanması ve geliştirilmesi, etik değer ve ilkeler temelinde şekillenecek yönetim anlayışlarının uygulamaya konulmasını zorunlu kılmaktadır. Kamu yönetiminin temellerini oluşturacak ve toplumca üzerinde mutabık kalınması gerekecek değer ve ilkeler neler olmalıdır?, devlet-toplum ilişkilerinin ölçüleri nasıl olmalı ve korunmalıdır? gibi sorular etiğin felsefi boyuttan somut yaşam alanına taşınarak yaşanan ve yaşatılan bir kavram olmasının önünü açacaktır. 11. yüzyılda Balasagunlu Yusuf tarafından kaleme alınan Kutadgu Bilig, günümüz kamu yönetiminde etik değer ve ilkelere dayalı bir anlayışın gözetilmesi için asırlar öncesinden bizlere öneriler sunan Türk İslam geleneğinin bir şaheseridir. Eserin, söz konusu gelenek içerisinde yoğrularak şekil almış değerler manzumesi temelinde kamu yönetimi anlayışına, insanın dünya ve ahiret yaşam dengesine, yöneten ve yönetilen ilişkilerine getirdiği bakış açıları, müellifinin tabiriyle her iki dünya mutluluğunu sağlamaya yöneliktir.
Bu çalışmanın amacı, günümüz etik yönetim gereklilikleri hakkında bilgi vererek, söz konusu etik gereklilikler noktasında Kutadgu Bilig’in bize söylediklerine dair farkındalık geliştirmektir. Bu bağlamda, Kutadgu Biligle ilgili genel bilgilendirmeler yapılarak, etik yönetim gereklilikleri üzerine eserin bizlere önerdikleri hususlara yer verilecektir. Böyle bir çalışmanın, günümüz kamu yönetimlerindeki etik yönetim sorunlarına cevap verebilecek etik yönetim gerekliliklerinin daha iyi anlaşılabilmesi açısından bir düşünce ufku kazandıracağı ümit edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Etik, Denetim, Kutadgu Bilig, Yusuf Has Hacib, Siyasetname

An Evaluation on The Kutadgu Bilig From Ethics Management Perspective

Öz

Building and development of public management in a way that it enables welfare and happiness of public requires practicing of management understanding depending on ethical values and principles. Questions such as what should be the values and principles constituting essentials of public management and agreed by society as a whole and to what degree the relationship between the state and society should be maintained and kept, will lead the concept of ethics to be an experienced and living concept by carrying it from a philosophical dimension to the real life situations. Ḳutad̲g̲u Bilig, written by Yusuf of Balasagun, in the Xl th century, is a masterpiece of Turkish-Islamic tradition providing us advices ages ago in order to maintain an understanding depending on ethical values and principles in today’s public management. The perspective of the Ḳutad̲g̲u Bilig regarding to public management understanding, the life balance between worldly life and afterlife, the relationship between managers and public officials etc. aims at happiness in this world and afterlife. Therefore, the purpose of this paper is to raise awareness regarding to what Ḳutad̲g̲u Bilig tells us in terms of ethical requirements of public management by giving information regarding today’s ethical requirements. Thus, the paper will elaborate the ethical management advices of Ḳutadgu Bilig by giving general information about his work. It is expected that this paper provides a vision to the readers in terms of providing an understanding about the ethical management requirements to solve ethics related problems of today’s public managements.

Anahtar Kelimeler

Siyaset-name, Kutadgu Bilig, Yusuf Has Hacib, Ethics, Audit

Kaynakça

• Adalıoğlu, Hasan Hüseyin. Bir Siyasetname Olarak Kutadgu Bilig. Doğumunun 990. Yılında Yusuf Has Hacib ve Eseri Kutadgu Bilig Sempozyumu Bildirileri. ed. Musa Duman. (Ankara: TDK Yayınları, 2011), 31-44.
• Bakan, İsmail - Doğan, İnci F. Liderlik: Güncel Konular ve Yaklaşımlar. Ankara: Gazi Kitabevi, 2013.
• Can, Ahmet Vecdi vd. “Kutadgu Bilig’de Muhasebe, Ticari Hayat ve Etik ile İlgili Beyitler ve Güncel Yorumu”. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi 2 (2012), 68-100.
• Çakan, Ayşegül, “Sunuş”. Kutadgu Bilig. mlf.Yusuf Has Hacib. ix-xii. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültürü Yayınları, 4. Basım, 2017
• Çelik, Emir. Dünyayı Değiştiren Müslüman ve Türk Bilim Adamları. Ankara: Tutku Yayınevi, 1. Basım, 2017.
• Çelikkaya, Hasan. “Fonksiyonel Eğitim Sosyolojisi. İstanbul: Alfa Yayınları, 1996.
• Devellioğlu, Ferit. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi, 23. Basım, 2006.
• Dinçer, Ömer. Siyasetnameleri Yeniden Okumak- Bir Yönetim Bilimci Gözüyle Geleneksel Siyasi Düşünce. İstanbul: Klasik Yayınları, 1. Basım, 2018. Erişim:17.07.2020.http://www.keepeek.com/Digital-Asset-Management/oecd/governance/public-sector-integrity_9789264010604-en#.WZVPclFJaUk
• Eryılmaz, Bilal. “Etik Kültürü Geliştirmek”. Türk İdare Dergisi 459 (2008), 1-12.
• EUROSAI TFAE, EUROSAI, Task Force on Audit&Ethics. Supporting SAI To Enhance Their Ethical Infrastructure-Part II Managing Ethics ln Practice- -Analysis. Erişim 12.07.2020. http://www.eurosaitfae.tcontas.pt/activities/Papers/Activities/Ethics%20within20SAIs/Ethics%20within%20SAIs-Part%20II%20SAIs%20practices/Ethics%20within%20SAIs-Part%20II-SAI's%20practices(English).pdf.
• Hacıyeva, Galibe - Veliyev, Elbrus. “Kutadgu Bilig’de Devlet İdareciliği Stratejisi”. Yazılışının 950. Yılı Anısına Uluslararası Kutadgu Bilig ve Türk Dünyası Sempozyumu Bildiriler Kitabı. ed. M. Fatih Kirişçioğlu vd. Ankara: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Yayını, 2019, 945-955.
• Hacib, Yusuf Has. Kutadgu Bilig. çev. Ayşegül Çakan. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2017.
• Kaya, Umut. “Kutadgu Bilig ve Yusuf Has Hacib’in Eğitimle İlgili Görüşleri”. Düzce Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi I/I (2017), 1-26.
• OECD, Organisation for Economic Co-operation and Development. OECD Recommendation Of The Council On Public Integrity. Paris: OECD Publishing, 2017. http://www.oecd.org/gov/ethics/OECD-Recommendation-Public-Integrity.pdf,
• OECD, Organisation for Economic Co-operation and Development. Public Sector Integrity, A Framework For Assessment. Paris: OECD Publishing, 2005.
• OECD, Organisation for Economic Co-operation and Development. Recommendation Of The Council On Public Integrity. Paris: OECD Publishing, 2017. Erişim: 18.07.2020. http://www.oecd.org/gov/ethics/OECD-Recommendation-Public-Integrity.pdf,
• Osmonova, Nurjan Narınbayeva. “Kutadgu Bilig’deki Astrolojik ve Totemik Unsurlar”. Yusuf Has Hacib’in Doğumunun 1000. Yılında Kutadgu Bilig Türk Dünya Görüşünün Şâheseri Uluslararası Sempozyumu Bildiriler Kitabı, ed. Ahmet Kavas vd. İstanbul: İstanbul Medeniyet Üniversitesi Yayını, 2016, 577-580.
• Polat, Nazım. H. “Edebî Değerler Açısından Kutadgu Bilig”. Yazılışının 950. Yılı Anısına Uluslararası Kutadgu Bilig ve Türk Dünyası Sempozyumu Bildiriler Kitabı. ed. M. Fatih Kirişçioğlu vd. Ankara: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Yayını, 2019, 103-111.
• Sametova, Janagül. “Kutadgu Bilig’deki Alegorik İsimlerin Özellikleri ve Birbirleriyle İlişkileri”. Uluslararası Kutadgu Bilig Kurultayı Bildiri Özetleri. Ed. Feyzi Ersoy - İrem Işıl Altun. Ankara: TDK Yayınları, 2019, 18-19.
• T.C. Başbakanlık Kamu Görevlileri Etik Kurulu. Etik Rehberi. Ankara, 3. Basım, 2012. Erişim: 12.07.2020. https://www.ombudsman.gov.tr/contents/files/pdf/kamu-gorevlileri-etik-rehberi.pdf
• Uzun, Yaşar. “Kamu İdarelerinde Etik Yönetim Altyapısı ve Değerlendirilmesi”. Ombudsman Akademik 6 (2017), 107-141.
• Yavuz, Kemal. “Yusuf Has Hacib ve Kutadgu Bilig”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi 37/37 (2007), 137-180.