The Irfan Dimension Of Mescid-i Aksa and Isra in Terms Of Sufi Movement

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 7 - 19, 15.06.2019

Nevhibe Altunkaya

https://doi.org/10.46595/jad.458317

Öz

Jerusalem has a special place in the history of zuhd / sûf movement:
this is the place of Ibrahim Halilullah, the city of the prophets, the prophet
of Zuhd. According to Ibn Abbas, the Baha'i-l Mukaddesi, the Prophets were
built and settled here. The city became the meeting place of the traditions
of semitic and civilizations since the Islamic period as the capital of
Palestine. Muslims showed their loyalty to Jerusalem with patronage. They
did not distinguish between the prophets and other heavenly traditions.
One of the works of Jerusalem's kadim is undoubtedly the Süleyman
Masjid. Here's Kubbetu's-Sahara. On the mosque of the Masjid; "We have
made you caliph on the earth, ruling with men among the people."
Evliya Çelebi tells Jerusalem in Seyahatnâme. The place of Mi'râc
speaks of the first chapel, visitation, exquisite remembrance, a worship
made of heart purification. According to that; Much like the Rabiat alAdevîyye, Ghazālī, Ibn al-Arabi, the way of the scholar-thinker has fallen to
Jerusalem. Jerusalem is still the Sabbath of the fugitive. The walls of the
city are like the Laughter of Iran, and the architecture is extraordinary.
Such that Hz. Süleyman Masjid al-Aqsa has been built in monsters,
supernatural beings.
Why is Jerusalem so important for the Sufi movement? In our work,
we will study the way of man's path from the miracles to the way that the  human journey to Allah will be removed from the masseite for freedom and
substitute for approaching Allah and the universe. By analyzing the
scientific method and finding the freedom and justice of mankind at the
same time, we shall try to obey. The infinite dimension of Israel and the men
of the traditions of semitic will be able to make peace around a common
human being, tear away the curtains of their own essence, and purge
themselves from the evil of the self, For mi'râc is the ascension of mankind
to reach the truth.
In our work, the imprint of the global meaning expressed in terms of
wisdom of the doors, which are identical to the prophets, will be applied to
this land which has become unstable by the Ottoman rule for a hundred
years. The possibilities of reaching Sekine and Zekeriya's gates, the gate of
the Imam daughter Mary, will be analyzed, which will reveal what the
ignorance dimension of Israel is to be neglected. It is also explained in the
hadith text that the second of the three mosques to be worshiped is referred
to as Masjid al-Aqsa.

Anahtar Kelimeler

Sûf Movement, Masjid-i Aqsâ, İrfânî Dimension, İsrâ, Seyr u sülûk, mirac, civilization

Sûf Hareketi Açısından Mescid-i Aksâ ve İsrâ’nın İrfânî Boyutu

Öz

Kudüs’ün
zühd/sûf hareketi tarihinde özel bir yeri vardır: Burası, İbrahim Halilullah’ın
yeri, peygamberlerin diyarı, Zühd peygamberi İsa'nın şehridir. İbn Abbas’a göre
Beyt’ü-l Mukaddesi, Peygamberler bina ettiler ve buraya yerleştiler. Şehir,
Filistin'in başkenti olarak İslami dönemden itibaren semavi geleneklerin ve
medeniyetlerin buluşma yeri oldu.

Müslümanlar,
Kudüs'e bağlılıklarını, onu himaye ederek gösterdiler. Peygamberlerin yanı sıra
diğer semavî gelenekler arasında da ayrım yapmadılar. Kudüs’ün kadim
eserlerinden biri kuşkusuz Süleyman Mescidi'dir. Kubbetu’s-Sahra da buradadır.
Mescid’in mihrabı üzerinde; "Biz seni yeryüzüne halife kıldık, insanlar
arasında hak ile hükmet" yazılıdır.

Evliya
Çelebi Seyahatnâme’de Kudüs'ü anlatır. Mi’râc yeri, ilk kıble, ziyaretgâh,
nefis tezkiyesi, kalp tasfiyesi yapılan bir ibadetgâh olduğundan söz eder. Ona
göre; Rabiatu’l-Adevîyye, Gazâlî, İbn'ül Arabî gibi çokça ilim-düşünce
önderinin yolu Kudüs'e düşmüştür. Kudüs hâlâ fukarânın (mutasavvıflar)
Kâbesi'dir. Şehrin duvarları İran'ın Kahkaha Kalesi gibidir, mimarisi ise
olağanüstüdür. Öyle ki, Hz. Süleyman Mescid-i Aksa'yı adeta devlere, insanüstü
varlıklara yaptırmıştır.

Kudüs,
sûf hareketi için neden bu kadar önemlidir? İşte çalışmamızda mi’râc
hadisesinden yola çıkarak insanın benlikten Allah'a yolculuğunu, özgürlüğü için
masivadan sıyrılıp Allah'a yaklaşmasını ve tevhidi ikame etmesini ele alacak,
bilimsel yöntemle konuyu analiz ederek aynı zamanda insanlığın özgürlük ve
adalet arayışını Kudüs’ün mi’râc misyonu ile tevhid etmeye çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Sûf Hareketi, Mescid-i Aksâ, İrfânî Boyut, İsrâ, Seyr ü Sülûk

Kaynakça

• AKAR, Metin; Türk Edebiyatında Manzum Miracnameler, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1987.
• BALCI, İsa; İsrâ ve Mi’râç Gerçeği. Ankara Okulu Yayınları. Ankara 2014.
• BURSEVÎ, İ. Hakkı; Ferâhu’r-Ruh Muhammediye Şerhi (Haz. M. Utku), Uludağ Yayınları, Bursa 2001. CEBECİOĞLU, Ethem; Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, Anka Yayınları, İstanbul 2004.
• CÎLÎ, Abdülkerim; Kemâlâtü’l-İlahiyye, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 2004.
• GEYLÂNÎ, Abdulkadir; el-Gunye li-Tâlib-i Tariki’l-Hak (thk. Y. b. M. –H.Ahmed) Dımeşk 2001.
• HÜCVÎRÎ, Keşfu’l-Mahcûb, çev. S. Uludağ, Dergâh Yayınları, İstanbul 1982.
• İBNÜ’L-ARABÎ, Muhyiddin Muhammed b. Ali; Fütûhât-ı Mekkiyye (çev. E. Demirli), Litera Yayıncılık, İstanbul 2013.
• İBN MANZUR, Ebu’l-Fazl Cemâlüddin Muhammed b. Mükerrem, Lisanü’l-Arab, Dâr-ı Sadr. Beyrut 1990.
• JUNG, Carl Gostav; Dört Arketip, Çev. Z. Aksu Yılmazer, Metis Yayınları, İstanbul, 2005.
• RABBÂNÎ, İmam; Mektûbât, Semerkand Yayınları, İstanbul 2011, C. II.
• KUŞEYRÎ, Abdülkerim; Kitabu’l-Mi‘rac (Haz. A. H. Abdülkadri), Paris 2005.
• Risale, Çev. S. Uludağ, Dergâh Yayınları, İstanbul 2013.
• MEVLÂNÂ, Celâleddin-i Rûmî; Mesnevî (Çev. A. M. Şahin), Kaynak Yayınları, İstanbul 2006.
• MOLLAİBRAHİMOĞLU, Süleyman; Mi’raç Gerçeği, Eldim Ofset, İstanbul 1991.
• ÖZ, M. Burak; İslâm Ansiklopedisi, TDV Yayınları, C. 6, İstanbul, 1992.
• SCHIMMEL, Anna Maria; İslâm’ın Mistik Boyutları, Kabalcı Yayıncılık, İstanbul 2001.
• SERRÂC, Ebu Nasr Abdullah b. Ali; el-Luma’, Çev. H. K. Yılmaz, Erkam Yayınları, İstanbul 1996.
• ULUDAĞ, Süleyman; Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, Kabalcı Yayıncılık, İstanbul 2002.
• YAVUZ, Salih Sabri; “Mi’râc”, İslâm Ansiklopedisi, TDV Yayını, İstanbul 2005, C. 30.