موقف الشعراء العراقيين من احتلال الغرب للوطن العربي بداية القرن العشرين

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 2, 123 - 146, 15.12.2019

Alan Maarouf Salıh

https://doi.org/10.46595/jad.594534

Öz

خلاصة:

يتناول هذا البحث موضوع احتلال الغرب في لدية قرن
العشرين للدول العربية وموقف الشعراء العراقيين منه، ونركز على ثلاث محاور؛ المحور
الأول: دعوة الشعراء الى وحدة الأمة الإسلامية واجتماع الكلمة تحت مظلة الخلافة
العثمانية، إلى أن انشبت حرب العالمية الأولى أظفارها في الدولة العثمانية وادلعت
الحرب فانشقت الدولة إلى دول محتلة تحت حكم الانتداب الغربي. المحور الثاني: دعوة
الشعراء إلى الوحدة العربية والنهوض والثورة ضد الاحتلال الغربي في جميع أنحاء
الوطن العربي ونتطرق إلى الثورة الفلسطينية كأنموذج، المحور الثالث: الدعوة إلى
الوحدة داخل العراق والثورة ضد الاحتلال البريطاني. هكذا نوضِّح دور الشعراء
العراقيين من هذه الحروب والوقائع كيف تعاملوا معها من خلال الأدب شعره ونثره،
وكيف أثروا على المجتمع العربي والإسلامي. 

Anahtar Kelimeler

الشعراء العراقيون, احتلال الغرب, الوطن العربي, الخلافة العثمانية, الوحدة العربية, الاحتلال البريطاني

IRAKLI ŞAİRLERİN 20. YÜZYIL BAŞLARINDA BATILI GÜÇLERİN ARAP TOPRAKLARINI İŞGALİ KARŞISINDAKİ TUTUMU

Öz

Bu
araştırma 20. Yüzyıl başlarında Arap ülkelerine
gerçekleştirilen batı işgali ve Iraklı şairlerin işgale karşı tutumlarını konu
alır.

Ben de
burada öncelikle Irak işgalini ve şair ve edebiyatçıların tarih boyunca işgale
karşı duruşlarını ele aldım ayrıca üç eksene odaklandım. Birinci Eksen: Iraklı
şairlerin ümmetin birliğine çağrısı ve Osmanlı halifeliği şemsiyesi zemini
altında toplanmaya söz birliği etmesi ta ki birinci dünya savaşının
tırnaklarını Osmanlı topraklarına geçirip savaşın başlaması ve devleti batı
mandası altında parçalanmış işgal ülkesine dönüştürmesine kadar.

İkinci
Eksen: Şairlerin batı işgaline karşı Arap birliğine, ilerlemesine ve devrime
Arap diyarının her yerinde yaptığı çağrısı ve Filistin devriminin buna örnek
teşkil etmesi.

Üçüncü
Eksen: Irak devleti içerisinde birlik ve İngiltere
işgaline karşı devrim çağrısı. Bu araştırmamda 20.
Devrim olarak bilinen İngiltere işgaline karşı gerçekleştirilen büyük Irak
devrimine ve Şairlerin devrimdeki rolüne değinmek isterim. Ayrıca bu devrimin
semerelerinden ve isyancıların İngilizlere verdiği Zararlardan da bahsetmek
istedim. Aynı zamanda şairlerin sömürgecileri ülkelerinden çıkarmak ve
Müslümanların bağımsızlığı yolunda gördükleri eziyet ve zulme de değinmek
isterim. Böylece Iraklı şairlerin bu savaşlar ve olaylar karşısındaki rolünü,
şiir ve nasırla işgale karşı nasıl davrandığını, Arap ve Müslüman toplumunu
nasıl etkilediğini açıklanacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Iraklı Şairler, Osmanlı Dönemi, İngiliz İşgali, Osmanlı Devleti, Osmanlı Hilafeti, Arap Devrimi

Kaynakça

• Basrî, Mîr (1994), Aʻlâmu’l-Edeb fi’l-Irâki’l-Hadîs, Londra: Dâru’l-Hikme, 1. bs. 2 Cilt.
• Battî, Rafael (2017), el-Edebu’l-ʻAsrî fi’l-ʻIrâki’l-ʻArabî, Birleşik Krallık: Müessest Hindâwî littalimi ve’Ssekafah, 2 cilt.
• el-Cebûrî, Abdullâh (1966), Min Şuʻarâina’l-Mensiyyîn, Bağdat-Irak: Dâru’l-Cumhûriyye, Kültür ve İrşad Bakanlığı.
• el- Caʻfer, Sâlih b. Abdilkerîm b. Caʻfer Kâşifu’l-Gitâ (1985), Dîvânu’l-Caʻferî, toplayan ve THK. Ali Cevâd et-Tâhir ve Sâir Hasen Câsim, Irak: Kültür ve Enformasyon bakanlığı yayınları.
• el-Cevâhirî, Muhammed Mehdî (2011), El-Aʻmâlu’ş-Şiʻriyye’l-Kâmile, Şâiru’r-Rafdi ve’l-İbâ, İnceleme ve önsöz: İsâm Abdulfettâh, Kahire-Mısır: Mektebetu Cezîreti’l-Verd, 1. bs. 2 cilt.
• el-Hâkânî, Ali (1954), Şuarâu’l-Gariyy av e-Necefiiyet, Necef-Irak: el-Matbatu’l-Hayriye, 12 cilt.
• er-Rusâfî, Maʻrûf b. Abdulganî el-Bağdâdî (2012), Dîvânu’r-Rusâfî, Kahire-Mısır: Müessest Hindâwî littalimi ve’s-Sekafah.
• er-Râvî, Muhammed Saʻîd el-Bağdâdî (1997), Târîhu’l-Esri’l-ʻİlmiyyeti fî Bağdâd, Irak Kültür ve Tanıtım bakanlığı, Bağdat-Irak: Dâru’ş-Şu’ûni’s-Sekâfiyyeti’l-ʻÂmme, 1. bs.
• ez-Ziriklî, Hayruddîn b. Mahmûd b. Muhammed b. Ali b. Fâris ed-Dimaşkî (2002), el-Aʻlâm, Beyrut-Lübnan: Dâru’l-ʻİlm li’l-Melâyîn, 15. bs. 8 cilt.
• es-Sekkâf, Eş-Şeyh Alevî b. Abdilkâdir (2012), El-Mevsûʻatu’t-Târîhiyye, editörlüğünde bir grup araştırmacı, www.dorar.net, 11 Cilt.
• Salâhuddîn, Muhammed b. Şâkir b. Ahmed b. Abdürrahman b. Şâkir b. Hârûn b. Şâkir (1974), Fevâtu’l-Vefeyât, Beyrut-Lübnan: Dâr Sâdır,1. bs. 4 cilt.
• el-Ubeydî, Muhammed Habîb el-Musili (1916), Hablu’l-İ’tisâm ve Vücûbu’l-Hilâfeh fi’l-İslâm, Beyrut-Lübnan: El-Matbaatu’L-İlmiye.
• el-Ubeydî, Muhammed Habîb el-Musili (t. y.), Cinâyâtu’l-İncilîz ʻale’l-Beşeriʻ Âmmeten ve ʻale’l-Muslimîn Hassaten.
• el-Müderris, Fehfi (1970), Mekalatu Fehmi EL-Müderris, Toplayan ve THK. Abdülhamid el-Ruşudi ve Halit Muhammed İsmail, Bağdat-Irak: Mektebetu’l-Endelus.
• el-Merzûk, Sabâh Nûrî (2009), Muhammed Bâkır el-Hullî Sîretuhû ve şiʻruh, Necef-Irak: Şehidu’l-Mihrâb Müessesesi Matbaası.