Duygu Felsefesi Bağlamında İbn Sînâ ve Aziz Augustinus Düşüncesinde Aşk

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 2, 181 - 195, 15.12.2025

Nurten Gökalp

https://doi.org/10.46595/jad.1749475

Öz

Felsefede duygu çalışmalarının tarihi oldukça eskidir. Duygu konusu ilkçağdan itibaren filozofların ilgi alanları içinde yer almıştır. Antik Yunan felsefesinde insan-yaşam ilişkisine odaklanan filozoflar insanın mutluluğu bağlamında duygu tahlilleri yapmış ancak duyguları akıl karşısında bir tehdit olarak gördüklerinden duyguları bastırılması gereken özellikler olarak değerlendirmişlerdir. Dolayısıyla bu dönemlerde üretilen çalışmalar da daha çok ahlak ve duygu ilişkisine yöneliktir. Ayrıca doğrudan duygu olarak adlandırılmasa da zevk, acı, sevinç, üzüntü, heyecan gibi kavramların analizi ile bunun insanın pratik yaşamındaki etkisine ve bu duyguların insan için önemine de vurgu yapılmıştır. Orta çağ felsefesinde ise duygu çalışmaları çoklukla Tanrı inancıyla ilişkilidir. Tanrı insan ilişkisinde duyguların yeri ve önemi ele alınmıştır. Bu çalışmada Türk İslam düşünürü İbn Sînâ ile orta çağ Hristiyan düşünürü Aziz Augustinus’un aşkın mahiyeti ve kaynağına dair düşünceleri felsefi bir bakışla ele alınmakta, bir duygu olarak aşkın, insanın ruhsal ve zihinsel yaşantısındaki etkisi ve rolü duygu felsefesi bağlamında değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

İbn Sînâ , Aziz Augustinus , İnsan , Duygu , Aşk

Love in the Thought of Ibn Sīnā and Saint Augustine in the Context of the Philosophy of Emotion

Öz

The study of emotions in philosophy has a long history. The subject of emotion has been a topic of interest for philosophers since antiquity. In ancient Greek philosophy, philosophers focused on the relationship between humanity and life, analyzing emotions in the context of human happiness. However, because they viewed emotions as a threat to reason, they considered them to be qualities that should be suppressed. Consequently, the works produced during this period focused primarily on the relationship between morality and emotion. Furthermore, while not directly labeled emotions, concepts such as pleasure, pain, joy, sadness, and excitement were analyzed, emphasizing their impact on human life and the importance of these emotions. In medieval philosophy, studies of emotions were often linked to belief in God. The place and importance of emotions in the relationship between God and humanity were discussed. This study examines the philosophical perspectives of the Turkish-Islamic philosopher Avicenna and the medieval Christian philosopher Saint Augustine on the nature and source of love. The impact and role of love as an emotion on human spiritual and mental life are evaluated within the context of the philosophy of emotion.

Anahtar Kelimeler

Avicenna , St. Augustine , Human , Emotion , Love

Kaynakça

• Altıntaş, Hayrani. İbn Sina Metafiziği. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları, 1985.
• Aristoteles. Ruh Üzerine. çev. Z. Özcan, İstanbul: Alfa Yayınları, 1999.
• Augustine. İtiraflar. çev. D. Pamir, İstanbul: Kaknüs Yayınları, 1999.
• Aydın, Mehmet. “İbn-i Sina’da Ahlak” Uluslarası İbni Sina Sempozyumu. Ankara: Başbakanlık Basımevi, 1984.
• Cevizci, Ahmet. Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları, 1999.
• Damasio, Antonio R. Descartes’ın Yanılgısı Duygu, Akıl ve İnsan Beyni, çev. Bahar Atlamaz, İstanbul: Varlık ve Bilim, 1994.
• Descartes, R. Ahlak Üzerine Mektuplar, çev. Mehmet Karasan, İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1989.
• Descartes R. Felsefenin İlkeleri, Çev. Mehmet Karasan, İstanbul: Milli Eğitim Yayınevi, 1988
• Gökalp, Nurten. Duygu Felsefesi, Ankara: Atlas Kitabevi, 2019.
• Hume, D. İnsan Doğası Üzerine Bir İnceleme, çev. A. Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınları, 1997.
• İbni Sina İşaretler ve Tembihler, çev. A. Durusoy, M. Macit, E. Demirli, İstanbul: Litera Yayınları, 2005.
• Platon. Phaidon, çev. S.K. Yetkin, H.R. Atademir, İstanbul: ME.B. 1989.
• Platon, Şölen, çev. Eyüboğlu, A. Erhat, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2017.
• Versenyi L. Sokrates ve İnsan Sevgisi, çev. A. Cevizci, İstanbul: Hiperlink,1995.
• Yakıt, İsmail “İbn-i Sina’da İnsan Ruhunun Evrimi ve Modern Biyolojik Düşünceye Katkısı” Uluslararası İbni Sina Sempozyumu, Ankara: Başbakanlık Basımevi, 1984.