Jeomorfoturizm Potansiyeli Bakımından Emecik Kanyonu/Şelalesi (Çameli/Denizli)

Yıl 2020, , 64 - 86, 15.10.2020

Ergin Canpolat , Zeynel Çılğın , Cihan Bayrakdar

https://doi.org/10.46453/jader.784270

Cited By: 5

Öz

Yeryüzünün şekillenme süreçlerine ait izler taşıyan jeomorfolojik üniteler, az bulunur veya özel birtakım niteliklere sahip olabilirler. Bu tip yeryüzü şekillerini görmek, yine bu şekillerin oluşturduğu ortamın içerisinde bulunmak, turizmde son yıllarda giderek daha fazla önem taşıyan bir öğe olmaktadır. Jeomorfolojik turizm veya jeomorfoturizm diyebileceğimiz bu turizm formatı açısından özelliklerini irdelediğimiz Emecik Kanyonu, Denizli’nin Çameli ilçesi Emecik Köyü kuzeyinde yer alır. Kanyon, çoğunluğunu Pliosen konglomeralarının oluşturduğu litolojik birimler içerisinde açılmış, dik yamaçlı ve yer yer 2-3 metrelere kadar daralmaktadır. Kanyon ayrıca içerisinde şelale ve dev kazanı barındıran özelliklere sahiptir. Bu nitelikleri ile halihazırda günübirlikçiler ve turistlerin ilgi odağı olmaktadır. Emecik Kanyonu’nun jeomorfoturizm potansiyelinin belirlenmesinin amaçlandığı bu çalışmada, kanyona ait jeomorfolojik özellikler, kanyonun bilimsel, manzara ve estetik değeri, tarihi ve kültürel değeri, ekonomik / turizm değeri, tehlike ve riskler gibi açılardan değerlendirilmiştir. Kanyonun güncel olarak gördüğü ilginin tespiti amacıyla sosyal medya mecralarında araştırmalar gerçekleştirilmiştir. Yapılan çalışma ve değerlendirmeler sonucunda; Emecik Kanyonu’nun jeomorfolojik niteliklerinin bilimsel ve eğitsel açıdan özgün değerler taşıdığı, jeomorfolojik koşulların kanyon yamaçları ve tabanında kendine özgü ekosistem oluşturduğu, kanyona olan ilginin giderek arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Kanyon içerisinde değişik noktalardaki görsel ve estetik unsurlara ek olarak; yörede kendine özgü mimarileri ile dikkati çeken köprülerin, mağara ve inlere atfen ifade edilen rivayetlerin kattığı kültürel özelliklerin turizm potansiyelinin artmasındaki diğer özellikler olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Kanyonun ve yakın çevresinin sürdürülebilir bir turizm kaynağı olması için başta yöre halkının bilgilendirilmesi gerektiği, mevcut turizm potansiyeli ve artabilecek ilgi göz önünde bulundurularak, turistlerin birtakım ihtiyaçlarını karşılayacakları ortamların oluşturulması, bilgilendirme ve yönlendirme uyarı ve işaretlemelerin yapılması gerektiği önerilmiştir. Kanyonda özellikle kaya düşmeleri, ani gelişebilecek sel ve taşkınlar gibi tehlike ve riskler için önlem ve uyarı mekanizmalarının geliştirilmesi gerektiği öneriler arasındadır.

Anahtar Kelimeler

Jeomorfoturizm, Jeoturizm, Çameli, Emecik, Jeomorfosit

Kaynakça

• Alçiçek, M. C., Kazancı, N., Özkul, M., & Şen, Ş. (2004). Çameli (Denizli) Neojen Havzasının Tortul Dolgusu ve Jeolojik Evrimi. MTA Dergisi, 128, 99-123.
• Clivaz, M., & Reynard, E. (2017). How to Integrate Invisible Geomorphosites in an Inventory: a Case Study in the Rhone River Valley (Switzerland). Geoheritage, 1–15. https://doi.org/10.1007/s12371-017-0222-7
• ComÄnescu, L., & Dobre, R. (2009). Inventorying , Evaluating and Tourism Valuating the Geomorphosites From the Central Sector of the Ceahl{Ä}‚U National Park. Geojurnal of Tourism and Geosites, 3(1), 86–96.
• Comănescu, L., Nedelea, A., & Dobre, R. (2009). Inventorıng And Evaluatıon Of Geomorphosıtes In The Bucegı Forum American Bar Association, (8), 38–43.
• Coratza, P., Ghinoi, A., Piacentini, D., & Valdati, J. (2008). Management of geomorphosites in high tourist vocation area: an example of geo-hiking maps in the alpe di fanes (natural park of fanes-senes-braies, italian dolomites). Geojournal of Tourism and Geosites, 2(2), 106–117.
• Dingwall P, Weighell T, Badman T (2005) Geological world heritage: a global framework. A contribution to the global theme study ofworld heritage natural sites. Protected Area Programme, IUCN, Gland
• Doğaner, S. (2019). Türkiye Turizm Coğrafyası Literatür İncelemesi. Türkiye Turizm Coğrafyası Literatür Dergisi, Cilt 17, Sayı: 34, 441-476.
• Dowling, R., K., (2008), The Emergence of Geotourism and Geoparks, Journal of Tourism, 9(2), 227-236
• Elitez, İ., & Yaltırak, C. (2014). Çameli Havzası’nın Miyosen-Kuvaterner Jeodinamiği, Burdur-Fethiye Makaslama Zonu (GB Türkiye). Türkiye Jeoloji Bülteni, Cilt 57, Sayı 3, 41-67.
• Erhartič, B. (2010). Geomorphosite assessment. Acta Geographica Slovenica, 50(2), 295–319. https://doi.org/10.3986/AGS50206
• Jorge, P., & Pereira, S. (2006). Património geomorfológico: conceptualização, avaliação e divulgação. Aplicação ao Parque Natural de Montesinho. Universidade do Minho, 19/9/2006.
• Mckinney, T. (2016). Ecotourism. In A. Fuentes (Ed.), The International Encyclopedia of Primatology (pp. 1–2). John Wiley&Sons, Inc. https://doi.org/10.1002/9781119179313.wbprim0120
• Mckinney, T. (2017). Ecotourism. The International Encyclopedia of Primatology. Edited by Agustín Fuentes. (s. 332-334). içinde West Sussex: JohnWiley & Sons, Inc.
• Över, S. P. (2010). Late Cenozoic Stress Field in The Cameli Basin, SW Turkey. Tectonophysics, 492(1), 60-72.
• Panizza M., Piacente S. (1993) – Geomorphological assets evaluation. Zeitschrift. für Geomorphologie N.F., Suppl. Bd, 87, 13–18.
• Panizza, M. (2001). Geomorphosites: Concepts, methods and examples of geomorphological survey. Chinese Science Bulletin, 46(S1), 4–5. https://doi.org/10.1007/BF03187227
• Pereira, P., & Pereira, D. (2010). Methodological guidelines for geomorphosite assessment. Geomorphologie: Relief, Processus, Environnement, (2), 215–222. https://doi.org/10.4000/geomorphologie.7942
• Pereira, P., Pereira, D., & Cae-, M. I. (2005). Pereira_Geomorphosite assesment in Montesinho Natural Park (Portugal).pdf, (iii), 159–168.
• Pereira P., Pereira D.I., Alves M.I.C. (2007) – Geomorphosite assessment in Montesinho Natural Park (Portugal). Geographi- ca Helvetica 62, 159-168.
• Pralong, J.-P., & Reynard, E. (2005). A proposal for the classification of geomorphological sites depending on their tourist value. Il Quaternario, 18(1), 315–321.
• Reynard E et al (2003) Géomorphologie et tourisme: quelles relations? In: Reynard E, Holzmann C, Guex D, Summermatter N (eds) Géomorphologie et tourisme, Actes de la Réunion annuelle de la Société Suisse de Géomorphologie (SSGm). pp 1-10
• Reynard E. (2005) – Géomorphosites et paysages. Géomorpholo- gie: relief, processus, environnement 3, 181-188.
• Reynard, E., Panizza, M., (2005), Geomorphosites: definition, assessment geomorphological sites. Géomorphologie, Relief, processes, environment, 3, pp. 189-196
• Safarabadi, A., & Shahzeidi, S. S. (2018). Tourism Silence In Geomorphosites: A Case Study of Ali-Sadr Cave (Hamadan, Iran). GeoJournal of Tourism and Geosites, 21(1), 49–60.
• Şenel, M. (1997). MTA Genel Müdürlüğü, 1:100 000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları Serisi, Denizli-K9 Paftası, No:17. Ankara: MTA Jeoloji Etütleri Dairesi.
• Uzun, M. (2015). KOCAELİ İli̇ Karadeni̇z Kıyılarının Jeomorfoturi̇zm Özelli̇kleri̇ ve Kıyı Kullanımına Etki̇si̇ Açısından Değerlendirilmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 32, 339–366.
• Web 1. (2020, Mayıs 10). Climate-Data.Org. https://tr.climate-data.org/asya/tuerkiye/denizli/cameli-26526/ adresinden alındı
• Web 2. (2020, Mayıs 10). Türkiye Cumhuriyeti Çevre ve Şehircilik Bakanlığı: https://tvk.csb.gov.tr/denizli-cameli-gavur-deligi-kanyonu-tescil-ilani-duyuru-382289 adresinden alındı
• Yıldırım, N. (2006). Çameli İlçesinin Sosyo-Ekonomik Yapısı ve Potansiyeli. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Fırat University Journal of Social Science, Cilt: 16, Sayı: 2 , 315-340.