Meriç Nehri’nin Edirne Bölümünde 1947-2019 Periyodundaki Yatak Değişimlerinin CBS ve UA Teknikleri ile Analizi

Yıl 2020, Sayı: 4, 32 - 41, 23.04.2020

Yener Türkmenoğlu

Öz

Meriç Nehri; Türkiye ile Yunanistan arasında sınır oluşturması özelliği ile önem bir akarsudur. Bu çalışmada; Meriç Nehri’nin Kapıkule’den Ege denizinin döküldüğü deltasına kadar olan bölümünde, 1947-2019 yılları aralığı esas alınarak, meydana gelen yatak değişimlerinin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ve Uzaktan Algılama (UA) teknolojileri ile belirlenmesine yönelik analizler yapılmıştır.
Veri kaynağı olarak farklı tarihli uydu görüntüleri ve haritalar kullanılmıştır. Analizler ArcGIS Desktop ve Erdas 9,2 yazılımları ile gerçekleştirilmiştir.
1947-1975 yılları arasında Meriç Nehri yatağının incelenen bölümünde önemli yatak değişimlerinin olduğu belirlenmiştir. 1975 yılından sonraki verilere göre yatak değişiminin yavaşladığı tespit edilmiştir. 2009 ve 2018 yılları arasında değişim farkı yok denecek kadar azdır.

Anahtar Kelimeler

Meriç Nehri, Yatak değişikliği, Coğrafi Bilgi Sistemleri, Uzaktan Algılama

Channel Change Analysis of Meriç River in Edirne Section During Period of 1947-2019 Using GIS and RS Techniques

Öz

The Meriç River is an important river with its characteristic of forming a border between Turkey and Greece. In this study; In the section of Meriç River from Kapıkule (Edirne city) to the delta, analyzes were made to determine the bed changes taking place between the years 1947-2019 by using Geographic Information Systems (GIS) and Remote Sensing (UA) technologies.

Satellite images and maps in different dates are used as data sources. The analyzes were carried out with ArcGIS Desktop 10.5 and Erdas 9.2 software.

It was determined that significant bed changes were observed in the studied part of the Meriç River between 1947-1975 years. According to the data after 1975, it was determined that bed change slowed down. The change difference between 2009 and 2018 is almost non-existent.

Anahtar Kelimeler

Meriç River, Bed Change, GIS, RS

Kaynakça

• Erinç, S. (1982) Jeomorfoloji I, (Genişletilmiş 3. Baskı), İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Yayınları, No: 2931, İstanbul.
• Ekercin, S. (2000) Meriç Nehri Kıyı Çizgisi ve Deltasının Uydu Verileri Yardımı ile İncelenmesi. İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
• Fuller, I.C., Large, A.R.G., Milan, D.J. (2003) Quantifying Channel Development and Sediment Transfer Following Chute-off in a Wandering Gravel-bed River. Geomorphology, 54: 307–323.
• Grant, G.E., Schmidt, J.C., Lewis, S.L. (2003) A Geological Framework for Interpreting Downstream Effects of Dams on Rivers. A Unique River, Waterscience and Application, vol. 7. American Geophysical Union, pp. 209–225.
• Göçmen, K. (1976) Aşağı Meriç Taşkın Ovası ve Deltasının Alüvyal Jeomorfolojisi. İ.Ü. Yay. No. 1999, Coğrafya Enstitüsü Yayın No.80, İstanbul.
• Kesel, R.H. (2003) Human Modifications to the Sediment Regime of the Lower Mississippi River Flood Plain. Geomorphology, 56: 325–334. Li, L., Lu, X., Chen, Z. (2006) River Channel Change During the Last 50 Years in the Middle Yangtze River, the Jianli Reach. Geomorphology, 185–196.
• Rinaldi, M. (2003) Recent Channel Adjustments in Alluvial Rivers of Tuscany, Central Italy. Earth Surface Processes and Landforms, 28: 587–608.
• Shield, F.D., Abt, S.R. (1989) Sediment deposition in cutoff meander bends and implications for effective management. Regulated Rivers. Research & Management, 4: 381–396.
• Simon, A. (1992) Energy, Time, and Channel Evolution in Catastrophically Disturbed Fluvial Systems. Geomorphology, 5: 345–372.
• Simon, A., Thomas, R.E., Curini, A., Shields, F.D., (2002) Case Study: Channel Stability of the Missouri River, Eastern Montana. Journal of Hydraulic Engineering, 128 (10): 88–890.
• Turoğlu, H. & Uludağ, M. (2010) Floods and Flashfloods in Edirne (Turkey). 10 Th International Multiciplinary Scientific Geoconference SGEM 2010, Conference Proceedings Volume II, Section “Hydrology and Water Resources, 7–14, Albena, Bulgaria.
• Turoğlu, H. & Uludağ, M. (2013) Possible hydrographic effects of climate change on lower part of transboundary Meriç River Basin (Turkey). Trakya University Journal of Natural Sciences, 14(2):77-85.
• Turoğlu, H. (2016) Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Temel Esasları (Genişletilmiş 4. Baskı), Çantay Kitapevi, İstanbul.
• Türkmenoğlu, Y. (2012) Meriç Nehrinin Kapıkule-Enez arasındaki Yatak Değişimlerinin Taşkınlar ile İlişkisi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
• Werritty, A. (1997) Short-term changes in channel stability. In: Thorne, C.R., Hey, R.D., Newson, M.D. (Eds.), Applied Fluvial Geomorphology for River Engineering and Management. Wiley, Chichester, pp. 47–65.
• Winterbottom, S.J. (2000) Medium and Short-term Channel Planform Changes on the Rivers Tay and Tummel, Scotland. Geomorphology, 34: 195–208.
• Yang, S., Zhao, Q., Belkin, I.M. (2002) Temporal Variation in the Sediment Load of the Yangtze River the İnfluences of Human Activities. Journal of Hydrology, 263: 56–71.