Determination of Botanical Composition and Pasture Quality of Beyazsu Plateau (Borçka/ARTVİN): I. Pasture Status Detection

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 4, 366 - 373, 31.07.2025

Necati Anıl Arikan Adil Bakoğlu

https://doi.org/10.35229/jaes.1687445

Öz

This study aims to evaluate the vegetation characteristics and pasture quality of the pasture area of Beyazsu Plateau in Borçka district of Artvin province. In July 2022, soil coverage and botanical composition of pasture vegetation were determined and pasture quality was calculated by Lup method. In the research area, the total soil coverage ratio was determined as 80.20%, while the botanical composition ratio of the Poaceae family was determined as 4.59%, the Fabaceae family as 7.72% and the other families as 87.68%. The pasture quality grade was calculated as 0.83 and the pasture condition was classified as “Very Weak”. A total of 48 taxa belonging to 42 genera were identified in the area. The results show that the “Other Families” group with a high proportion contributes to the low pasture quality, whereas Poaceae and Fabaceae have a positive effect on pasture quality. The current situation reveals the necessity of management interventions to improve the pasture area.

Anahtar Kelimeler

Pasture quality , botanical composition , Beyazsu plateau , Artvin

Beyazsu Yaylasının (Borçka/ARTVİN) Botanik Kompozisyonu ve Mera Kalitesinin Belirlenmesi: I. Mera Durumu Tespiti

Öz

Bu çalışma, Artvin ili Borçka ilçesi Beyazsu Yaylası mera alanının vejetasyon özelliklerini ve mera kalitesini değerlendirmeyi amaçlamaktadır. 2022 yılı Temmuz ayında gerçekleştirilen arazi çalışmalarında, Lup metoduyla mera vejetasyonunun toprağı kaplama ve botanik kompozisyon oranları belirlenmiş ve mera kalitesi hesaplanmıştır. Araştırma alanında toplam toprağı kaplama oranı %80.20 olarak tespit edilirken, Buğdaygiller familyasının botanik kompozisyon oranı %4.59, Baklagiller familyasının %7.72 ve diğer familyaların ise %87.68 olarak belirlenmiştir. Mera kalite derecesi 0.83 olarak hesaplanmış ve mera durumu "Çok Zayıf" olarak sınıflandırılmıştır. Alanda 42 cinse ait toplam 48 takson saptanmıştır. Sonuçlar, yüksek orana sahip "Diğer Familyalar" grubunun düşük mera kalitesine katkıda bulunduğunu, buna karşılık Buğdaygiller ve Baklagillerin mera kalitesini olumlu etkilediğini göstermektedir. Mevcut durum, mera alanının iyileştirilmesi için yönetimsel müdahalelerin gerekliliğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mera kalitesi , botanik kompozisyon , Beyazsu yaylası , Artvin

Kaynakça

• Akdeniz, S. (2009). Ayaş-Kazan-Yenikent arasında kalan bölgenin florası. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Anonim. (2008). Türkiye’nin çayır ve mera bitkileri. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları, 468s.
• Anonim. (2023). T.C. Başbakanlık Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Artvin İl Müdürlüğü Kayıtları.
• Babalık, A.A., & Ercan, A. (2018). Eskişehir ili Karaören köyü merasının vejetasyon özelliklerinin belirlenmesi. Türkiye Ormancılık Dergisi, 19(3), 246-251. DOI: 10.18182/tjf.429166
• Babalık, A.A., & Sarıkaya, H. (2015). Isparta ili Zengi merasında ot verimi ve botanik kompozisyonun tespiti üzerine bir araştırma. Türkiye Ormancılık Dergisi, 16(2), 96-101. DOI: 10.18182/tjf.04456
• Bakoğlu, A. (1999). Otlatılan ve korunan iki farklı mera kesiminin bazı toprak ve bitki örtüsü özelliklerinin karşılaştırılması. Doktora Tezi, Atatürk Üniv. Fen Bil. Ens. Erzurum, Türkiye, 128s.
• Bakoğlu, A., & Çatal, M.İ. (2020). Elevit yaylasının (Rize-Çamlıhemşin) mera kalitesinin değerlendirilmesi. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 5(3), 283- 289. DOI: 10.35229/jaes.733401
• Bakoğlu, A., Baykal, H., & Çatal, M.İ. (2021b). A Research on the Determination of the Botanical Composition of the High Altitudes of Anzer Region (Ikizdere-RIZE). International Journal of Scientific and Technological Research, 7(10), 14- 19. DOI: 10.7176/JSTR/7-10-02
• Bakoğlu, A., Baykal, H., & Çatal, M.İ. (2019). Handüzü yaylasının botanik kompozisyonu üzerine bir çalışma. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 7(9), 1339-1343. DOI: 10.24925/turjaf.v7i9.1339-1343.2561
• Bakoğlu, A., Baykal, H., & Çatal, M.İ. (2021a). Determination of Pasture Characteristics and Botanical Composition of Zorkal Plateau (İkizdere-RİZE). Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 6(1), 72-76. DOI: 10.35229/jaes.786349
• Baykal, H., Bakoğlu, A., & Çatal, M. İ. (2021). Legiş yaylasının (İkizdere-RİZE) botanik kompozisyonunun belirlenmesi. Eurasian Journal of Forest Science, 9(2), 63-69. DOI: 10.31195/ejejfs.907727
• Baykal, H., Çatal, M.İ., & Bakoğlu, A. (2020). Çamlıhemşin-Palovit yaylasının botanik kompozisyonu üzerine bir araştırma. Turkish Journal of Forestry, 21(2), 136-140. DOI: 10.18182/tjf.619962
• Baykal, H., Çatal, M.İ., & Bakoğlu, A. (2024a). Ulutaş Mahallesinin (İspir/ERZURUM) Botanik Kompozisyonu ve Mera Durumunun Belirlenmesi. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 9(4), 669- 675. DOI: 10.35229/jaes.1478335
• Baykal, H., Çatal, M.İ., & Bakoğlu, A. (2024b). Determination of Botanical Composition and Rangeland Status of Yedigöller Region (Erzurum/Türkiye). Eurasian Journal of Forest Science, 12(3), 114-123. DOI: 10.31195/ejejfs.1539258
• Bilgin, F., & Özalp, M. (2016). Yükselti değişimlerinin orman üstü meraların vejetasyon yapısı ve toprak özellikleri üzerine etkilerinin irdelenmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 17(2), 135-147. DOI: 10.17474/acuofd.20913
• Carlier, L., De Vliegher, D., Van Cleemput, O., & Boeckx, P. (2005). Importance and functions of European grasslands. Communications in Agricultural and Applied Biological Sciences, 70, 5-15.
• Çaçan, E., & Başbağ, M. (2016). Bingöl ili merkez ilçesi Yelesen-Dikme köylerinin farklı yöney ve yükseltilerde yer alan mera kesimlerinde botanik kompozisyon ve ot veriminin değişimi. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 53(1), 1-9. DOI: 10.20289/zfdergi.179864
• Çatal, M.İ., Bakoğlu, A., & Baykal, H. (2022). Bayburt ili Yoncalı köyü merasının mera durumunun belirlenmesi. Eurasian Journal of Forest Science, 10(3), 108-115. DOI: 10.31195/ejejfs.1096122
• Çatal, M.İ., Baykal, H., & Bakoğlu, A. (2019). Ovit yaylasının (İkizdere-RİZE) botanik kompozisyonunun belirlenmesi. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 4(3), 435-440. DOI: 10.35229/jaes.600149
• Çatal, M.İ., Baykal, H., & Bakoğlu, A. (2020). Determination of botanical composition of Çamlıhemşin-Trovit plateau. Eurasian Journal of Forest Science, 8(3), 181-189. DOI: 10.31195/ejejfs.726529
• Çatal, M.İ., Baykal, H., & Bakoğlu, A. (2023). A Research on the Botanical Composition of Kükürtlü Neighborhood (Araklı/TRABZON). Eurasian Journal of Forest Science, 11(2), 92-99. DOI: 10.31195/ejejfs.1191838
• Çatal, M.İ., Baykal, H., & Bakoğlu, A. (2024). Çayırözü Mahallesinin (İspir/ERZURUM) Toprağı Kaplama Oranı, Botanik Kompozisyon ve Mera Kalitesinin Belirlenmesi. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 9(4), 697- 702. DOI: 10.35229/jaes.1478345
• Çınar, S., Hatipoğlu, R., Avcı, M., Yücel, C. & İnal, İ. (2019). Adana ili Tufanbeyli ilçesi meralarının vejetasyon yapısı üzerine bir araştırma. KSÜ Tar Doğa Derg 22(1), 143-152, DOI: 10.18016/ksutarimdoga.vi.448421
• Davis, P.H. (1965-1985). Flora of Turkey and The East Aegean Islands, Vol. 1-9, Edinburgh University Press, Edinburgh.
• Davis, P.H., Mill, R.R. & Tan, K. (1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands, Vol. 10, Edinburgh University Press, Edinburgh.
• De Vries, D.M., De Boer, T.A. & Dirver, J.P.P. (1951). Evalation of grassland by botanical research in the Netherlands. In Proc. United National Sci. Conf. on the Conservation and Utilization of Resources, 6, 522-524.
• Erik, S., Guner, A., Yıldırımlı, Ş. & Sümbül, H. (1996). Tohumlu bitkiler sistematiği laboratuvar kılavuzu. Literature Yayınları, Ankara. Euro+Med Plant Base. (2020). http://ww2.bgbm.org/EuroPlusMed/query.asp/ [Accessed 16 September 2020].
• Faretörbay D. (2007). Palandöken Dağında Farklı Rakıma Sahip Mera Kesimlerinin Bitki Örtülerinin Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniv. Fen Bil. Ens. Tarla Bit. Anabilim Dalı Erzurum.
• Gökkuş, A., Koç, A., & Çomaklı, B. (1993). Çayır-mera uygulama kılavuzu. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları No:142, A.Ü. Ziraat Fakültesi Ofset Tesisi, Erzurum.
• Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M., & Babaç, M. T. (ed.). (2012). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını, İstanbul.
• Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T., & Başer, K.H.C. (2000). Flora of Turkey. Vol. 11. Edinburgh: University Press.
• İspirli, K., Alay, F., Uzun, F., & Çankaya, N. (2016). Doğal meralardaki vejetasyon örtüsü ve yapısı üzerine otlatma ve topografyanın etkisi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 3(1), 14-22. DOI: 10.19159/tutad.76350
• Sürmen, M., & Kara, E. (2018). Aydın ili ekolojik koşullarında farklı eğimlerdeki mera vejetasyonlarının verim ve kalite özellikleri. Derim, 35(1), 67-72, DOI: 10.16882/derim.2018.343428
• Tosun, F. (1968). Doğu Anadolu kıraç meralarının ıslahında uygulanabilecek teknik metodların tesbiti üzerine bir araştırma. Zirai Araştırma Enstitüsü Araştırma Bülteni No: 29, Ankara.
• Türk, M., Bayram, G., Budaklı, E., & Çelik, N. (2003). Sekonder mera vejetasyonunda farklı ölçüm metodlarının karşılaştırılması ve mera durumunun belirlenmesi. U.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, Bursa, 17(1): 65-77.
• Uzun, F., Alay, F., & İspirli, K. (2016). Bartın ili meralarının bazı özellikleri. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 3(2), 174-183. DOI: 10.19159/tutad.54652
• Yavuz, T., & Sürmen, M. (2016). Vegetation features of alpine and subalpine rangelands in Eastern Black Sea region. Scientific Papers Series A Agronomy, 54, 474-477.