Sediment Kalitesi Değerlendirme Çalışmalarına Bir Örnek, Boğacık Deresi (Giresun)

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 3, 433 - 438, 30.09.2020

Cengiz Mutlu Ferhunde Bayraktar Bülent Verep

https://doi.org/10.35229/jaes.793295

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmada Boğacık Deresi (Giresun) sediment kalitesinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç için Boğacık Deresi’nin üç farklı istasyonundan Mart 2017 ile Şubat 2018 tarihleri arasında aylık olarak sediment örnekleri toplanmıştır. Sedimentteki ağır metallerin seviyeleri (Al, Cr, Mn, Fe, Co, Ni, Cu, Zn, Cd, Pb) ICP-MS ile tespit edilmiştir. Ayrıca, pH, Elektriksel İletkenlik, Su İçeriği (%) ve Organik Madde Miktarı (%) gibi değişkenler de izlenmiştir. Metal içeriklerine göre Jeoakümülasyon İndeksi (Igeo) ve Zenginleştirme Faktörü (EF) değerleri hesaplanmış, istasyonlar arasındaki farklılıklar istatistiksel olarak araştırılmıştır.

Yüzeysel sediment örneklerindeki metallerin konsantrasyon aralıkları ppm cinsinden; Al: 44,74-9317, Cr: 4,879-22689, Mn: 127-454, Fe: 7632-14469, Co: 2,574-7,639, Ni: 0,838-5,766, Cu: 4,900-29,248, Zn: 16,346-36,107, Cd: 0,063-0,488, Pb: 13,966-50,584, Na: 1,10-669,80 ve K: 3,50-335,10 olarak tespit edilmiştir. Ayrıca, pH, EC, Su İçeriği (%) ve Organik Madde Miktarı (%) değerlerinin sırasıyla 6-7,3, 140-1770 mS/cm, 22,15-62,13 ve 2,5-19,74 aralığında olduğu belirlenmiştir. Sediment numunelerinin Jeoakümülasyon İndeksi (Igeo) Sınıf 0 ila Sınıf 5 arasında, Zenginleştirme Faktörü (EF) değerleri ise 0,13 ile 7,13 arasında değişiklik göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Boğacık Deresi, Giresun, Ağır Metal, Sediment, Kirlilik

Destekleyen Kurum

Giresun Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) Komisyon Başkanlığı

Proje Numarası

FEN-BAP-A-101016-137

Teşekkür

Ferhunde BAYRAKTAR tarafından “Boğacık Deresi (Giresun) Sediment Kalitesinin Belirlenmesi” başlıklı Yüksek Lisans Tezi olarak sunulmuştur. Çalışmaya değerli fikirleri ile katkı sunan proje ekibi Prof. Dr. Elif Neyran SOYLU ve Doç. Dr. Tamer AKKAN’a teşekkür ederiz.

An Example of Sediment Quality Assessment Studies, Boğacık Creek (Giresun)

Öz

The aim of this study was to determine the sediment quality of the Boğacık Creek, Giresun. For this purpose, the surface sediment samples from three different stations in the Boğacık Creek were collected monthly from March 2017 to February 2018. Heavy metals (Al, Cr, Mn, Fe, Co, Ni, Cu, Zn, Cd, Pb) levels in sediment were determined using ICP-MS. Moreover, the sediment samples were also monitored for pH, EC, Water Content (%) and Organic Matter (%) variables. Geoaccumulation Index (Igeo) and Enrichment Factor (EF) values calculated according to metal contents and differences between stations were investigated statistically.
In surface sediment samples, according to analysis results were obtained for the concentration ranges of the metals (ppm): Al: 44,74-9317, Cr: 4,879-22689, Mn: 127-454, Fe: 7632-14469, Co: 2,574- 7,639, Ni: 0,838-5,766, Cu: 4,900-29,248, Zn: 16,346-36,107, Cd: 0,063-0,488 and Pb: 13,966-50,584 and pH, EC, Na, K, Water Content (%) and Organic Matter (%) values varied between 6-7,3, 140-1770 mS/cm, 1,10-669,80 ppm, 3,50-11,335,10 ppm, 22,15-62,13, 2,5-19,74, respectively. The Geoaccumulation Index (Igeo) of Sediment samples varied between Class 0 and Class 5, while enrichment factor (EF) values varied between 0,13 and 7,13.
As a result of this study, it was determined that the surface sediment samples of Boğacık Creek were exposed to enrichment of anthropogenic origin. For this reason, it is recommended that the Boğacık Creek, which flows into the Black Sea, be kept under control with a regular monitoring program.

Anahtar Kelimeler

Giresun, Heavy Metal, Sediment, Pollution, Boğacık Creek

Proje Numarası

FEN-BAP-A-101016-137

Kaynakça

• Akın, M. & Akın, G. (2007). Suyun önemi, Türkiye’de su potansiyeli, su havzaları ve su kirliliği. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Dergisi, 47(2), 105-118.
• Akkan, T. & Topkaraoğlu, T. (2019). Determination of Antibiotic Resistance Levels of Escherichia coli Isolates Obtained from Freshwater Sources: Batlama Creek. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 4(3), 539-544.
• Akkan, T., Kaya, A. & Dinçer S. (2011). Hastane Atık Sularıyla Kontamine Edilen Deniz Suyundan İzole Edilen Gram Negatif Bakterilerin Sefalosporin Grubu Antibiyotiklere Karşı Direnç Düzeyleri. Türk Mikrobiyoloji Cemiyeti Dergisi, 4(1), 18-21.
• Akkan, T., Kaya, A. & Dinçer, S. (2013). Antibiotic Levels and Heavy Metal Resistance in Gram Negative Bacteria İsolated from Seawater, Iskenderun Organized Industrial Zone. Journal of Applied Biological Sciences, 7(1), 10-14.
• Akkan, T., Kaya, A. & Dinçer, S. (2015). Balık Çiftliklerinin Ekolojik Tahribatına Bir Örnek: Bakterilerdeki Antibiyotik Dirençliliğine Etkileri, İskenderun Körfezi, Anadolu Doğa Bilimleri Dergisi. 6(1), 20-27.
• Akkan, T., Yazicioglu, O., Yazici, R. & Yilmaz, M. (2018). An examination of ecological and statistical risk assessment of toxic metals in sedıments at Sıddıklı Dam Lake: A Case Study In Kırsehır, Turkey. Fresenius Environmental Bulletin, 27(12), 8104-8111.
• Anonim, (1995). Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater, 19 th Ed. APHA, AWWA, WPCF, Washington.
• Aydın Uncumusaoğlu, A., Mutlu, C. & Kayış, İ. (2016). Determining the Sediment Quality of Yağlıdere Stream (Giresun). Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, 4(12), 1221-1227.
• Canpolat, Ö. & Çalta, M. (2020). Determination the Heavy Metal Contents of Wastewater from the Leather Factory, Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, 8(3), 752-758.
• Egemen, Ö. (2000). Çevre ve Su Kirliliği, Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi, Yayın No 42, 116, Bornova, İzmir.
• Eraslan-Akkan, B. (2017). Harşit Çayı (Giresun)’nın Su Kalitesi ve Su Kirliliği Seviyesinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma, Giresun Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi.
• Gale, R.J.B., Gale, S.J. & Winchester, H.P.M. (2006). Inorganic Pollution Of The Sediments Of The River Torrens, South Australia. Environ Geol., (50), 62–75.
• Kalaycı, A.K. (2019). Gelevera Deresi (Giresun) Sediment Kalitesinin Belirlenmesi, Giresun Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Kalender, L. & Uçar, Ç. (2013). Assessment of Metal Contamination in Sediments in the Tributaries of the Euphrates River, Using Pollution Indices and the Determination of the Pollution Source. Turkey. Journal of Geochemical Exploration, (134), 73-84.
• Kayış, İ. (2016). Yağlıdere Çayı (Giresun) Sediment Kalitesinin Belirlenmesi. Giresun Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Köse, E. (2012). Porsuk Çayı Su, Sediment ve Bazı Balık Türlerinde Ağır Metal Miktarlarının Araştırılması. Dumlupınar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı, Doktora Tezi.
• Müller, G. (1979). Schwermetalle in den Sedimenten des Rheins - Veranderungen seit 1971. Umschau, 79(24): 778–783. Polat, N. & Akkan, T. (2016). Assessment of Heavy Metal and Detergent Pollution in Giresun Coastal Zone, Turkey. Fresenius Environmental Bulletin, 25(8), 2884-2890.
• Sipahi, N., Mutlu, C. & Akkan, T. (2013). Giresun İlinde Tüketime Sunulan Bazı Balıklardan İzole Edilen Enterobacteriaceae Üyelerinin Antibiyotik ve Ağır Metal Dirençlilik Düzeyleri. Gıda, 38(6), 343-349.
• Sungur, A. & Özcan, H.J. (2015). Chemometric and Geochemical Study of the Heavy Metal Accumulation in the Soils of a Salt Marsh Area (Kavak Delta, NW Turkey). Soils Sediments, (15), 323-331.
• Şengün, E. (2013). Aksu Deresi Su Kalitesi ve Kirlilik Düzeyinin Belirlenmesi. Giresun Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Taylor, S.R. (1964). Abundance of chemical elements ın the continental crust: a new table. Geochimica et Cosmochimica Acta, 28, 1273-1285.
• Uncumusaoglu, A.A., Sengul, U. & Akkan, T. (2016). Environmental contamination of heavy metals in the yaglidere stream (Giresun), Southeastern Black Sea. Fresenius Environ. Bull., 25, 5492-5498.
• Wang, L.F., Yang, L.Y., Kong, L.H., Li, S., Zhu, J.R. & Wang, Y.Q. (2014). Spatial distribution, source identification and pollution assessment of metal content in the surface sediments of Nansi Lake, China. Journal of Geochemical Exploration, p.9, China.
• Yıldız, İ. (2013). Gelevera Deresi Su Kalitesi ve Kirlilik Düzeyinin Belirlenmesi, Giresun Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Yilmaz, M., Teber, C., Akkan, T., Er, C., Kariptas, E. & Ciftci, H. (2016). Determination of heavy metal levels in different tissues of tench (Tinca tinca L., 1758) from Siddikli Kucukbogaz dam lake (Kirsehir), Turkey, Fresen. Environ. Bull., 25, 1972–1977.