Erzurum Ovası ve Daphan Ovası Havzalarında Yaşayan Kırsal Nüfusun Sürdürülebilir Kırsal Kalkınmaya Bakışı

Yıl 2024, Cilt: 1 Sayı: 1, 28 - 50, 29.06.2024

Şuayib Gevker

Öz

Kırsal kalkınmanın, planlanma ve uygulama boyutuyla gerçekleştirilmesine, en çok ihtiyaç duyan coğrafi üniteleri havza alanlarıdır. Çalışmaya konu olan Erzurum Ovası ve Daphan Ovası Havzaları, dağlık arazileri, ova alanları ve plato düzlükleri ile kompleks bir yapıdadır. Havza alanlarının, deniz seviyesinden yatay ve dikey mesafede uzak kalması ile sertleşen karasal koşulları, kalkınma ihtiyacını tercihten ziyade zorunlu hale getirmiştir. Kırsal alanların kalkındırılması adına gerçekleştirilecek uygulamalarda çevresel, toplumsal ve ekonomik göstergelerin ele alınması gerekmektedir. Çalışmada sürdürülebilir kırsal kalkınma bağlamında Erzurum Ovası ve Daphan Ovası Havzalarında yaşayan kırsal nüfusun, kırsal alan faaliyetlerinin analizi ve geleceğe dönük algılarının tespiti amaçlanmıştır. Analiz çalışması, kırsal kalkınmanın sürdürülebilir kılınmasına yönelik gerçekleştirilen 265 anket formundan ibarettir. Anketler, havza arazilerinde yer alan 78 kırsal yerleşme biriminden, arazi bütünlüğü içerisinde dengeli bir dağılımla seçilen 265 hanede gerçekleştirilmiştir. Anketlerden elde edilen sonuçlardan görüleceği üzere, havza kırsal nüfusu kırsal alan faaliyetlerini doğal çevre özellikleri ile uyumlu olarak sürdürmektedir. Ancak havza kırsal yaşamı ve faaliyetlerinde görülen en önemli olumsuzluk, kırsal alan faaliyetlerinin verimlilikten uzak yapısıdır. Sahanın ihtiyaçları yerinde ve tam olarak tespit edilmeden uygulamaya konulan projelerin, başarısız kalan yanları kırsal kalkınmanın önündeki bir diğer engeldir. Coğrafya biliminin uygulamalı yanı, kırsal alanların sürdürülebilir kalkınmasına yönelik uygulanacak projelerde, bahsi geçen olumsuzlukların tespiti ve giderilmesine yönelik verilerin sağlanmasında önemli bir role sahip olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Anket, Havza, Sürdürülebilirlik, Kırsal Kalkınma

The Views of The Rural Population Living in Erzurum Plain And Daphan Plain Basins On Sustainable Rural Development

Öz

Basin areas are the geographical units most in need of realization of rural development in terms of planning and implementation. The Erzurum Plain and Daphan Plain Basins, which are the subject of the study, have a complex structure with mountainous lands, plain areas, and plateau plains. The harsher terrestrial conditions of the basin areas, with their horizontal and vertical distance from sea level, have made the need for development a necessity rather than a choice. Environmental, social, and economic indicators need to be handled in the practices to be carried out for the development of rural areas. The study aims to analyze the rural activities of the rural population living in the Erzurum Plain and Daphan Plain Basins in the context of sustainable rural development and to determine their perceptions towards the future. The analysis study consists of 265 questionnaire forms for sustainable rural development. The surveys were conducted in 265 households selected from 78 rural settlement units located in the basin lands with a balanced distribution within the land integrity. The unsuccessful aspects of the projects, which are put into practice without fully determining the needs of the field, are an obstacle to rural development. The applied side of geography will have an important role in providing data for the identification and elimination of the negativities in the projects to be implemented for the sustainable development of rural areas.

Anahtar Kelimeler

Survey, Basin, Sustainable, Rural development

Kaynakça

• Atalay, İ. (1978). Erzurum Ovası ve çevresinin jeolojisi ve jeomorfolojisi. Sevinç Matbaası.
• Atalay, İ. (1983). Erzurum Ovası ve çevresinin toprakları. Ege Coğrafya Dergisi, 1(1), 73-87.
• Atsan, T. (1993). Erzurum kırsal kalkınma projesinin tarımsal yayımda program planlama ilkeleri açisindan değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 29(1), 32-42.
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 231-274.
• Bekman, M. (2022). Halkla ilişkiler uygulamalarında nicel araştırma yöntemi: İlişkisel tarama modeli. Meriç Uluslararası Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, 6(1), 238-258. https://doi.org/10.54707/meric.1143322
• Ceylan, S., & Somuncu, M. (2018, 3-6 Ekim).Kırsal alanların dönüşümünü kavramsal bakımından yeniden düşünmek [Bildiri sunumu]. TÜCAUM 30. Yıl Uluslararası Coğrafya Sempozyumu, Ankara, Türkiye.
• Duman, E. (2017). Çatalca ilçesi'nin coğrafi potansiyeli ve sürdürülebilir arazi kullanımı (Tez No. 476894) [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Emekli, G. (2006). Coğrafya, kültür ve turizm: Kültürel turizm. Ege Coğrafya Dergisi, 15(1-2), 51-59.
• Gürbüz, M., & Karabulut, M. (2014). Kırsal göçler ile sosyo-ekonomik özellikler arasındaki ilişkilerin analizi. Türk Coğrafya Dergisi, (50), 37-60. https://doi.org/10.17211/tcd.40740
• İnan, Ç. (2007). Yıldız (Istranca) Dağları ve çevresindeki floradan sürdürülebilir kırsal kalkınma ve ekoturizm amacıyla yararlanma olanakları (Tez No. 179513) [Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Kamiloğlu, S. (2009). Kırsal alanda kamu hizmeti (eğitim ve sağlık) yer seçimi ölçütleri (Tez No. 244523) [Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Karagel, H. (2022). İdari coğrafya kuramsal çerçevesi kapsamında “şehirsel /kentsel idari alan” kavramının analizi. Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(3), 1562-1586. https://doi.org/10.33437/ksusbd.1216427
• Karakuzulu, Z. (2006, 25-26 Mayıs). Doğu Anadolu Bölgesinde nüfus dağılışındaki farklılıklar [Bildiri sunumu]. TÜCAUM IV. Ulusal Coğrafya Sempozyumu, Ankara, Türkiye.
• Kaya, İ. (1990). Kentleşme süreci ve doğal kaynakların tüketilmesi: çevre sorunları üzerine inceleme ve çevreselci planlama önerisi (Tez No. 569190) [Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Koday, Z. (2022). 6360 sayılı yasaya göre erzurum ili idari analizi. İçinde S. Birinci, Ç. Kaymaz, & Y. Kızılkan, Erzurum İlinde Coğrafya Araştırmaları, 253-268. Kriter Yayınları.
• Koday, Z., & Erhan, K. (2008). Erzurum ilinin idari coğrafya analizi. Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 231-248.
• Onur, A. (1962). Erzurum Ovası ve çevresinin iklimi. Ankara Üniversitesi DTCF Dergisi, 125-129.
• Özbey, M. (2022). Sürdürülebilir kırsal kalkınmada mikro kredinin kadın girişimciliğine etkisi: İzmir Örneği (Tez No. 720879) [Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Özçağlar, A. (2009 19-20 Ekim). Türkiye'deki Yerel yönetim alanlarının idari coğrafya ulusal kalkınma yerel ve bölgesel kalkınma bakımından önemi [Bildiri sunumu]. Ulusal Kalkınma ve Yerel Yönetimler Sempozyumu, Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü, Ankara, Türkiye
• Özdemir, M., & Dilek, H. (2022). Erzurum ilinin hidrografik özellikleri. İçinde S. Birinci, Ç. Kaymaz, & Y. Kızılkan, Erzurum İlinde Coğrafya Araştırmaları, 75-106. Kriter Yayınları.
• Polat, S. (2003). Karasu Havzası'nın hidrojeomorfolojik etüdü (Tez No. 133522) [Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi]. Yök Ulusal Tez Merkezi.
• Sinemillioğlu, M. O. (2009). Sürdürülebilir bölgesel kalkınma ve Türkiye süreci. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(27), 245-268.
• Sözer, A. N. (1963). Erzurum Ovasının beşeri ve iktisadi coğrafyası. Atatürk Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayınları.
• Sözer, A. N. (1972). Kuzeydoğu Anadolu'da yaylacılık. İş Matbaacılık ve Ticaret.
• Tezcan, M. (1987). Erzurum kültürü ve kişiliği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 20(1), 275-287.
• Tozar, T. (2006). Doğal kaynakların sürdürülebilirliği için geliştirilen ekololojik planlama yöntemleri (Tez No. 180555) [Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Ültay, E., Akyurt, H., & Ültay, N. (2021). Sosyal bilimlerde betimsel içerik analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (10), 188-201. https://doi.org/10.21733/ibad.871703