Calvino’nun Görünmez Kentlerine Farklı Bir Bakış: Görünür Hale Getirerek Dijitale Taşımak

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 3, 41 - 61, 25.09.2023

Merve Özkaynak Yolcu

Öz

Tarihsel süreç içinde gelişip büyüyen ve geçmişten günümüze yaşayan uygarlıkların izlerini taşıyan kentler; toplumsal, kültürel ve sosyal mekanlardır. Toplumsal kimliğinin izlerinin yansıması ise kentteki fiziksel çevredir. Fiziksel çevredeki konut alanları, ticaret alanları, kamusal alanlar, kültürel miras alanları, köprüler ve anıtlar gibi yapısal bileşenlerle, meydanlar, sokaklar, caddeler, rekreasyon alanları ve parklar gibi kentsel açık alanlar fiziksel çevreyi oluşturmaktadır. Kentlerdeki mekanların, imgelerin ya da izlerin toplumun hafızasında yer etmesi ise kentsel bellek olarak tanımlanmaktadır. Bu kapsamda Calvino “Görünmez Kentler” isimli kitabında farklı malzemelerden, imgelerden ve göstergelerden oluşan elli beş kenti betimleyerek anlatmıştır. Çalışma kapsamında bu kitaptaki kentlerin öğrencilerin belleğindeki izlerinin belirlenmesi amacıyla stüdyo deneyimi oluşturulmuştur. Stüdyo deneyiminde kentsel imgelerden yola çıkılarak görünmez olan ve betimlenen Calvino'nun kentlerinin görselleştirilmesi hedeflenmiştir. Bu hedef doğrultusunda öğrencilerin hazırladıkları Armilla, Bauci, Fillide, Sofrania, Smeraldina, Zaira, Zenobia ve Zora kenti olmak üzere toplam sekiz kentin dijital modelleri kentsel bellek bağlamında incelenmiştir. Sonuç olarak, öğrencilerin kentleri görselleştirirken Calvino’nun betimlediği yerleşimin malzeme özellikleri, renkler, çatı şekilleri, bina formları, ışık, mimari ve sanatsal detaylar, yerleşim yeri gibi yere özgü nitelikleri ve kent imgelerini yansıttıkları belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Calvino, Görünmez Kentler, Kent İmgesi, Kentsel Bellek, Kentsel Kimlik

A Different Perspective on Calvino's Invisible Cities: Digitalizing by Making Visible

Öz

Cities that have developed and grown in the historical process and carry the traces of civilizations living from the past to the present; social, cultural and social spaces. The reflection of the traces of its social identity is the physical environment in the city. The physical environment consists of structural components such as residential areas, commercial areas, public spaces, cultural heritage sites, bridges and monuments, and urban open spaces such as squares, streets, avenues, recreation areas and parks. Urban memory is defined as the places, images, or traces in the cities in the memory of the society. In this context, Calvino described fifty-five cities composed of different materials, images and signs in his book called “Invisible Cities”. Within the scope of the study, a studio experience was created in order to determine the traces of the cities in this book in the memory of the students. In the studio experience, it is aimed to visualize the cities of Calvino, who is invisible and depicted based on urban images. For this purpose, the digital models of eight cities, Armilla, Bauci, Fillide, Sofrania, Smeraldina, Zaira, Zenobia and Zora, prepared by the students, were examined in the context of urban memory. As a result, it was determined that while visualizing the cities, the students reflected the characteristics of the settlement described by Calvino, such as material properties, colors, roof shapes, building forms, light, architectural and artistic details, and city images.

Anahtar Kelimeler

Calvino, Invisible Cities, Image of the City, Urban Memory, Urban Identity

Kaynakça

• Acar Ata, İ. ve Başar, M.E. (2021). Mimari Miras Yapılarına Önerilen Yeni İşlevlerin Kullanıcı Katılımlı Seçim Sonuçlarının Bellek Aktarımı Bağlamında Değerlendirilmesi: Uluağaç Rum Okulu Örneği. Humanities Sciences, 16(2), 89-106.
• Acar Ata, İ. ve Başar, M.E. (2023). Kültürel Mirasın Sürdürülebilirliği İçin Dijital Kentsel Bellek Aktarım Modelinin Uygulanması. ICONARP Uluslararası Mimarlık ve Planlama Dergisi, 11(1), 271-292.
• Aslanoğlu, R. (1998). Kent, Kimlik ve Küreselleşme, Bursa: Asa Yayınları.
• Aytaç, Ö. (2007). Kent Mekanlarının Sosyo-Kültürel Coğrafyası. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 199-226.
• Binder, T. (2005). Toplum arzuladığı belleği yaratır / Taner Akçam’ın kolektif bellek kavramı. Virgül Dergisi, 85, 11–14, İstanbul.
• Boyer, M. C. (1994). The city of collective memory: its historical imagery and architectural entertainments. Cambridge: MIT Press.
• Calvino, I. ( 2002). Görünmez Kentler. (Işıl Saatçioğlu, Çev.), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Cihangiroğlu, M. S. (2019). Bellek Mekanlarının Değer Algısı ve Değişimi Üzerine Bir İnceleme: Ankara Tren Garı. [Sanatta Yeterlik Tezi]. Hacettepe Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Doğan E. ve Doğan, E. (2018). Kent ve Anti-Gösteri: İstanbul’un Sine-Masal İmgeleri. Sinecine, 9(2), 111-130.
• Ergül, N. (2021). Göstergebilimsel İmge Analizi: “Muhsinbey Film Afişi Örneği’’, Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 7(44), 1608-1612.
• Forty, A. (1999). The Art of Forgetting. Londra: Bloomsbury Academic. Gombrich, (1976). Sanatın Öyküsü, Ankara: Remzi Kitabevi Yayınları. Gürleyen, T. (2020). Hafıza Arakesitinde Yazınsal Mekânın Göstergebilimsel Anlatısı. İdealkent, 11(31), 1789-1811
• Gürleyen, T. (2020). Hafıza Arakesitinde Yazınsal Mekânın Göstergebilimsel Anlatısı. İdealkent, 11(31), 1789-1811.
• Halbwachs, M. (2018). Kolektif hafıza (B. Barış, Çev.). Ankara: Heretik.
• Keleş, R. (1993). Kentleşme Politikası, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Keser, N. (2009). Sanat Sözlüğü, Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Leppert, (2002). Sanatta Anlamın Görüntüsü İmgelerin Toplumsal İşlevi. (İsmail Türkmen, çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Light, D. (2004). Street names in bucharest, 1990–1997: Exploring the modern historical Geographies of Postsocialist Change. Journal of Historical Geography, 30, 154–172.
• Lohmann, W. (1997). Die telematische Stadt-das Pilotprojekt Multimedia Gelsenkirchen”, die innovative Verwaltung, Heft, 2.
• Lynch, K., 1960, The Image of The City, Cambridge: Technology Press.
• Mitchell, (1986). Iconology: Image, Tex, Ideology. Chicago and London: The Universty of Chicago Press.
• Montgomery, J. (1998). Making a city: Urbanity, vitality and urban design, Journal of Urban Design, 3(1), 93-116.
• Nora, P. (2006). Hafıza Mekânları, Ankara: Dost Kitabevi.
• Öymen, N. ve Pulat, G. (2009). Bellek ve mekan ilişkisi üzerine bir model önerisi. İTÜ Dergisi, 2(8), 145-155.
• Pamir, H. (2001), Yer Hissi, XXI Dergisi, Tepe Yayıncılık, 6, 22-27.
• Pamir, H. (2001). Yer hissi. XXI Mimarlık Kültürü Dergisi, 22-27.
• Rossi, A., (2006). Şehrin Mimarisi. İstanbul: Kanat Kitap. Serim, S. (2006). Yapılı Çevre Üzerinden Mimarlık Bilgisinin Üretilmesi: Eleştirel Bir Değerlendirme. (Yayın No. 223697) [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Shaukland, G. (1996). Tarihi Değeri Olan Kentlere Neden El Atmalıyız, Cogito, (8), 23-35.
• Şensoy, G. (2017). Bellek Mekânı Olarak Kent ve Kentin Müze Olma Hali. İstanbul: Beykent.
• Tankut, G. (2002). Yeniden Tanımlanan Kent, Bilim ve Teknik Dergisi, Ekim-Aralık, 1-15.
• Ulu, A. ve Karakoç, İ. (2004). Kentsel Değişimin Kent Kimliğine Etkisi, Planlama, 3, 59-66.
• Yeşilyaprak, B. (2008). Eğitim Psikolojisi. Hayat Ağacı Yayınları, 289-299.