Shopping Mall Design for Generation Z as Hedonic Consumers A Design Guide Proposal

Yıl 2025, Cilt: 4 Sayı: 1, 33 - 52, 21.07.2025

Reyhan Çetin , Serhat Anıktar

Öz

In today's consumer society, shopping malls are not only places where needed goods are purchased, but also complexes where social relations are established. In the context of consumption, utilitarian consumption, which was dominant in previous generations, has now been replaced by hedonic consumption. Generation Z, which has a hedonic consumer behavior where the primary purpose of consumption is to feel pleasure, visits shopping malls not only as a place where they buy their needs and go out, but also for purposes such as having fun, spending time with friends, and gaining new experiences. Research shows that Generation Z constitutes a significant segment of people who spend time in today's shopping malls. Within the scope of this evaluation, firstly, the hedonic consumption motivations that lead Generation Z to hedonic consumption and the purchasing decision-making styles that encourage Generation Z to purchase were investigated. The findings obtained from the literature were asked again to the Generation Z group consisting of 350 people, and the concept set that forms the hedonic consumption perception of Generation Z was reached. In the continuation of the study, the shopping center design parameters that have been put forward in the literature so far were researched and synthesized, and the prominent parameters were reached by examining 10 new generation shopping centers. By asking these parameters to the same survey group of 350 people, the parameters that are important for Generation Z were obtained. The resulting parameters were evaluated in the context of consumption concept map outputs and a design guide proposal was created.

Anahtar Kelimeler

Generation Z , Hedonic Consumption , Consumer Behavior , Shopping Mall Design , Shopping Mall Design Parameters.

Hedonik Tüketici Olarak Z Kuşağına Yönelik Alışveriş Merkezi Tasarımı: Bir Tasarım Kılavuzu Önerisi

Öz

Günümüz tüketim toplumunda, alışveriş merkezleri sadece ihtiyaç duyulan malların satın alındığı yerler değil, aynı zamanda sosyal ilişkilerin de kurulduğu komplekslerdir. Tüketim bağlamında, önceki kuşaklarda baskın olan faydacı tüketim, artık hedonik tüketimle yer değiştirmiştir. Tüketim eylemini gerçekleştirirken birincil amacın haz duymak olduğu hedonik tüketici davranışına sahip olan Z kuşağı alışveriş merkezlerini sadece ihtiyaçlarını satın alıp çıktıkları bir mekan olarak değil eğlenme, arkadaşlarıyla vakit geçirme, yeni deneyimler edinme gibi amaçlarla da ziyaret etmektedir. Yapılan araştırmalar, Z kuşağının günümüz alışveriş merkezlerinde vakit geçiren önemli bir kesimi oluşturduğunu göstermektedir. Bu değerlendirme kapsamında öncelikle Z kuşağını hedonik tüketime yönlendiren hedonik tüketim motivasyonları ve Z kuşağını satın almaya teşvik eden satın alma karar verme tarzları araştırılmıştır. Literatürden edinilen bulgular 350 kişiden oluşan Z kuşağı grubuna yeniden sorularak Z kuşağının hedonik tüketim algısını oluşturan kavram setine ulaşılmıştır. Çalışmanın devamında literatürde şimdiye kadar ortaya konmuş alışveriş merkezi tasarım parametreleri araştırılarak sentezlenmiş ve 10 adet yeni nesil alışveriş merkezi üzerinden incelenerek öne çıkan parametrelere ulaşılmıştır. Bu parametreler 350 kişilik aynı anket grubuna sorularak Z kuşağı için önemli olan parametreler elde edilmiştir. Sonuçta bulunan parametreler tüketim kavram haritası çıktıları bağlamında değerlendirilerek bir tasarım kılavuzu önerisi oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Z Kuşağı , Hedonik Tüketim , Tüketici Davranışı , Alışveriş Merkezi Tasarımı , Alışveriş Merkezi Tasarım Parametreleri

Kaynakça

• Across Magazine. (2020). Opening of Beo Shopping Center Also Postponed. Vienna, Austria. Access Address (12.12.2022): https://www.across-magazine.com/opening-of-beo-shopping-center-also-postponed/
• Avriansyah, R. (2010). Skripsi: Yogyakarta Citywalk Public Space Sebagai Activity Generator Bagi Daya Tarik Pusat Komersil. Yogyakarta: Universitas Gajah Mada. 20-21.
• Babmagazine. (2019). Meydan İstanbul Avm’ye Avrupa’dan Ödül Yağdi. Purple Pan Reklam Ajansı Erişim adresi (04.11.2022): https://www.babmagazine.com/meydan-istanbul-avmye-avrupadan-odul-yagdi/.
• Brown, M. & Lubelczyk, M. (2018). The Future of Shopping Centers. ATKEARNEY, Erişim adresi:https://www.kearney.com/consumer-retail/article/-/insights/the-future-of-shopping-centers-article.
• Can, P., & Yiğit, İ. (2021). Hedonik Satın Alma Değerlerinin Alışveriş Memnuniyetine Etkisi Üzerine X ve Z Kuşaklarında Karşılaştırmalı Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(3), 821–847. https://www.isarder.org/index.php/isarder/article/view/657.
• Delacharlerie, C. (2021). TX Huaıhaı: Shanghai’s Generation Z Shopping Center. Echangeur, Fransa. Erişim Adresi (16.10.2022): https://www.echangeur.fr/en/inspiration/onsite-experiments/tx-huaihai-le-centre-commercial-a-shanghai-dedie-a-la-generation-z/.
• Fettahlıoğlu, H. Yıldız, A., ve Birin, C. (2014). Hedonik Tüketim Davranışları: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi ve Adıyaman Üniversitesi Öğrencilerinin Hedonik Alışveriş Davranışlarında Demografik Faktörlerin Etkisinin Karşılaştırmalı Olarak Analizi. The Journal of Academic Social Science Studies (27), 307-331. Erişim adresi https://doi.org/10.9761/jasss2461.
• Garfield, L. (2018). The largest mall in the US is coming to Miami, and it will have a massive indoor water park and ice rink. Business Insider. Erişim adresi (15.12.2022): https://www.businessinsider.com/largest-mall-us-american-dream-miami-2018-5.
• Gravell, M. (2014). Design Principles and Practices. ICSC European Retail Property School. Erişim adresi:https://www.icsc.com/uploads/event_presentations/DesignPrinciplesAndPractices_MadeleineGravell.pdf.
• Joo Park, E., Young Kim, E. and Cardona Forney, J. (2006), A structural model of fashion‐oriented impulse buying behavior. Journal of Fashion Marketing and Management, 10(4). 433-446. Erişim adresi https://doi.org/10.1108/13612020610701965.
• Kevin McGhee B. (1987). Design Guidelines for Downtown Shopping Centers (Master's thesis). Massachusetts Institute of Technology. Department of Architecture, Cambridge. Erişim adresi (20.02.2023): https://dspace.mit.edu/handle/1721.1/78962?show=full.
• Loy, V. (2010). Landmark Architecture. Vincent Loy's Online Journal, Erişim adresi (20.02.2020): https://vincentloy.wordpress.com/2010/04/11/landmark-architecture/.
• Lyon Part-Dieu. (t.y.). La Part-Dieu shopping centre: A belvedere looking out on the city. Lyon. Erişim Adresi (07.11.2022): https://www.lyon-partdieu.com/en/operations/shoppingcenter/
• Mavink. (t.y.). Aeon Opens Second Mall In Hanoi. Erişim Adresi (23.12.2022): https://mavink.com/explore/Aeon-Mall-Hanoi?ysclid=lebajs3cia175184776.
• Muğan Ertuğral, S. (2018). Alışveriş Merkezleri ve Üniversite Öğrencilerinin Alışveriş Merkezleri Algıları: Bir Alan Çalışması. International Journal Enterpreneurship and Management Inquiries, 2 (3), 106-125.
• MVRDV. (t.y.). MARKTHAL. Pressroom. Erişim Adresi (27.12.2022): https://www.mvrdv.nl/projects/115/markthal.
• Özden, A. T. (2019). Pozitif Algının ve Tüketici Karar Verme Tarzlarının Y ve Z Kuşakları Açısından Karşılaştırılması. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 5(1), 1-20. DOI: 10.30855/gjeb.2019.5.1.001.
• Öztürk, Musa. 2012. Kamusallık, Tüketim Kültürü ve Avm’ler. Kent Sosyolojisi (Ed. Köksal Alver). Ankara: Hece Yayınları.
• Sebayang, B. A. P., Girsang, A. C., & Negoro, D. A. (2019). Analysis of Hedonic Shopping Motivation on Impulse Buying Effects of Millennial Generations in Jakarta. Ijournals: International Journal of Social Relevance & Concern, 7(4), 8-12.
• Sproles, G. B., & Kendall, E. (1986). A Methodology for Profiling Consumers' Decision-Making Styles. The Journal of Consumer Affairs, 20(2): 267-279.
• Terece, T. & Berkin, G. (2019). Alışveriş Merkezlerinde Evrensel Tasarım ve Konfor: İstanbul'da Geniş Programlı Bir Alışveriş Merkezi Deneyimi. FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, (13), 211-236. DOI: 10.16947/fsmia.582422.
• The Plan. (2022). Z Center Creating A New Generation of Shopping Centers. PULSAR, Bologna, Italy. Erişim adresi (23.10.2022): https://www.theplan.it/award-2022-Retail/z-center-creating-a-new-generation-of-shopping-centers-pulsar.
• Treiman, L. (2018). Selline see T1 Mall on. Aripaev. Tallinn, Erişim adresi (08.11.2022): https://www.aripaev.ee/uudised/2018/11/08/t1-kaubamaja-
• Wiratno, B., Priyomarsono, N.W., Trisno, R. & Lianto, F. (2019). Shopping Centre Evolution in Jakarta Due to Changes of Generation XYZ Consumerism Behaviour BT. In Proceedings of the Tarumanagara International Conference on the Applications of Social Sciencesand Humanities (TICASH 2019), Jakarta, Indonesia, 27–28 Haziran 2019. 76–82. Erişim Adresi (12.09.2022): https://www.researchgate.net/publication/341689896_Shopping_Centre_Evolution_in_Jakarta_Due_to_Changes_of_Generation_XYZ_Consumerism_Behaviour.
• Url-1: <https://t1tallinn.com/en/a-new-standard-of-retail-and-entertainment/>Erişim Tarihi (08.11.2022).
• Url-2 < https://onestep4ward.com/48-hours-dubai/> Erişim Tarihi:23.12.2022.