Acil Serviste Akciğer Grafi Endikasyonları Neler Olmalı?

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 3, 29 - 41, 15.12.2017

Mahmut Fırat Kaynak , Özgür Karcıoğlu

Öz

AMAÇ

Acil servise başvuran
hastaların %35-61’ine radyolojik tetkik yapılmakta ve bu tetkiklerin %16’sı
akciğer grafisi(AG) olmaktadır. Acil serviste çekilen AG’lerinde patoloji
saptanma oranı farklı çalışmalarda %2.5-37 arasında değişmektedir. AG
istemlerinin doğru endikasyonla yapılmaması sonucu hastaya gereksiz radyasyon
verme, iş yükü artışı, acil servis kalış süresini arttırma, maliyet artışı gibi
bir takım olumsuz sonuçlara neden olmaktadır. Yatakbaşı çekilen AG’leri
personelin az da olsa radyasyona maruz kalmasına neden olmaktadır. Bizde bu
çalışmada acil serviste AG çekilmesinin endikasyonları neler olmalıdır bunu
araştırmayı amaçladık. Bu sayede gereksiz tetkik ve maliyet önlenmiş klinisyenler
karar verirken daha güvenli hareket etmiş olacağını hedeflemekteyiz.  

GEREÇ YÖNTEM:

Üniversite hastanesi
acil servisine 4 aylık sürede başvuran tüm 18 yaş üstü hastalar çalışmaya
alınmıştır. Hastaların demografik ve klinik bilgileri, AG istemi ve grafi
isteme endikasyonları (tanı koyma, tanı dışlama, tedaviye cevabı değerlendirme,
preoperatif tanısal işlemler, konsültan hekim isteği) hastanın AG sonrası son
tanısı ve tedavi planı ile hastanın birincil bakımından sorumlu hekimin
bilgileri(kıdem yılı, ve acil serviste ardışık çalışma süresi) oluşturulan
forma kaydedildi. Kesitsel analitik olarak yapılan çalışmada ortalamaların
karşılaştırılmasında t-testi, sayımla belirlenen değişkenlerin
karşılaştırılmasında ki-kare testi kullanıldı. Veri toplanacak günlerin
belirlenmesinde rastgele sayılar tablosu kullanıldı.

BULGULAR:

Çalışmaya 1.000 hasta
alındı. Yaş ortalaması 46.776 (+/- 18.18) idi. Hastaların cinsiyet dağılımı
%55.5’i erkek(n=555) ve %44.4’ü kadın(n=444) idi.  1.000 olgunun değerlendirildiği çalışmamızda
hastalara %18.7 (n=187) oranda AG çekildiği görülmüştür. Bu grafilerde klinik
olarak anlamlı patolojik bulgu %22(n=41) oranında bulundu. AG’lerinin %57.2
(n=107) oranında tanı dışlaması, amacıyla çekildiği saptandı. Tanı koyma
amacıyla çekilen AG patolojik bulgu saptama oranı %40.2(n=29)idi. Hastalardan
AG’lerinde patolojik bulgu saptama oranı solunum sistemi(SS) ile ilgili yakınması
olanlarda %32.8 (n=21) ve fizik bakısında SS bulgusu olanlarda %31.1 (n=34)
oranında saptanmıştır. AG de en sık rastlanan patolojik olarak anlamlı bulgu
‘yeni ya da ağırlaşmış KKY ‘ olarak bulunmuştur (n=17,%9.1). Hastaneye
yatırılan ve AG çekilen hastalarda %35.2(n=24) oranında klinik olarak anlamlı
patolojik bulgu saptanmıştır.

SONUÇ: Acil
servise SS ile ilgili yakınma ile başvuran, fizik bakısında vital bulguları
stabil olmayan, özellikle SS veya KVS ile ilgili patolojik fizik bakı bulgusu
olan, 65 yaş üzeri hastalarda çekilen AG’lerinde klinik olarak anlamlı
patolojik bulgu saptama oranının yüksek olduğu bulunmuştur. Fizik bakı bulgusu
olmayan KVS ya da SS ile ilgili yakınması olmayan hastalarda AG’lerinin tek
başına tanı ve tedavi planına etkisi düşüktür.

Anahtar Kelimeler

Acil servis görüntüleme, akciğer grafisi, , bedel etkinlik

Kaynakça

• 1- Dailey R. Approach to the patient in the Emergency department.ın Rosen P, Barkin R (eds) Emergency Medicine , 4 th ed, Usa , Mosby 1999,pp:137-149.
• 2- Besim A ,Aydıngöz U,Akbulut H.Radyolojik Tanı El Kitabı.2. baskı, Ankara, Türkiye Klinikleri , 1992, sf:27-81.
• 3- Acunaş B. Solunum sistemi hastalıkları. Gökmen E(ed).Temel radyoloji. İstanbul, Nobel Tıp,1991. sf:28-108.
• 4- Reisdorf E, Schwartz T. Introduction to Emergency radiology. In Schwartz T, Reisdorf E(eds) Emergency Radiology, 1 st ed, New York, McGraw Hill, 2000, pp:1-10.
• 5- Diehr P.Wood RW. Bushyhead J. Prediction of pneumonia in outpatients with acute cought a statistical approach. J Chron Dis, 1984;37,2215-25
• 6- Benacerraf BR, Mc loud TC, Rhea JT, et all. An assessment of the contribution of chest radiography in outpatients with acute chest complaints- a prospective study. Radiology, 1981;138(2):293-9.
• 7- Gennsi P, Gallengher J, Favo C, et all. Clinical criteria fort he detection of pneumonia in adults: guidelines for ordering chest roentgenogram adults with acute respiratory illness. Arch ıntern Med, 1989;7.263-268.
• 8- Heckerling PS. The need for chest roentgenogram adults with acute respiratory illness. Arch Intern Med. 1986;146:1321-4.
• 9- Heckerling PS. Tage TG, Wington RS, et all. Clinical prediction rule for pulmonary infiltrates. Ann Intern Med, 1990;113:664-70
• 10- Singal BM, Hedges JR, Radack KL. Desciaon rules and clinical prediction of pneumonia:evaluation of low-yield criteria. Ann Emerg Med, 1989;18(1):13-20.
• 11- Green G, Hill P. Cardiovascular diseases. In Tintinalli j, Kelen G,Stapczynski S(eds) Emergency Medicine , New York, 4th ed,Mc Graw Hill,2000,pp:341-441
• 12- Steven G, Rothrock, Steven M, et all, High yield criteria for obtaining non-trauma chest radiography in the adult Emergency department population. J Emerg Med, 2002,23;2.117-124.
• 13- Kumbasar A. Kardiyovasküler Hastalıklar. İliçin G,Ünal S,Biberoğlu K(eds), Temel iç Hastalıkları,İstanbul, Güneş Kitabevi, 1996,sf:270.
• 14- Aranson S, Gennis P, Kelly D, et all The value of routine admission chest radiographs in adult astmatics. Ann Emerg Med, 1989,18:11,1206-1208.
• 15- Buenger RE. Five tousand acute care Emergency department chest radiographs:Comprasion of requisitions with radiographic findings.J Emerg med, 1988,6(3),197-199.
• 16- Emermen C, Dawson N, Speroff T, et all. Comparison of physician judgement and decision aids for ordering chest radiographs for pneumonia in outpatients. Ann Emerg Med, 1991, 20:11;12
• 17- Demircan A. Acil Serviste çekilen Akciğer grafilerinin nontravmatik göğüs ağrısı veya nefes darlığı ile başvuran hastalarda klik tanı ve tedaviye etkisi, Uzmanlık tezi,İzmir,2001,sf 59.
• 18- Mc Cleane GJ;Routine preoperative chest x-ray. Ir J Med Sci.1989:158-(3):67-68
• 19- Hardern RD,Sutcliffe J. No more’routine’ chest radiographs in patients with proximal femoral fractures?: Eur J Emerg Med.1994;1(2):78-79
• 20- Escolano F, Alonso J, Gomar C, usefulness of preoperative chest radigraphy in effective surgery, rev esp Anestesiol Reanim, 1994;41(1):7-12
• 21- Tape T, Mushlin A. The utility of routine chest radiographs. Ann Intern Med, 1986,104(5):663-670
• 22- Wagner M, Wolford R, Hatfelder B,et al.pulmoner chest radiography. In Schwartz D,Reisdorf E (eds). Emergency Radiology, 1 st ed, New York,mc Graw-Hill, 2000,pp.443-447.