Bu makale, kozmik ışınların kökeninden başlayarak atmosfer içindeki ikincil parçacık üretimi, bu parçacıkları tespit eden nötron monitörlerinin (NM64 tasarımı) çalışma prensipleri ve çevresel düzeltmeleri ayrıntılı biçimde ele alıyor. Ardından, Avrupa Komisyonu FP7 desteğiyle kurulan Neutron Monitor Database (NMDB) ağının yapısı, web ve RESTful API üzerinden veri erişimi ile Python tabanlı analiz olanakları tanıtılıyor. NM verilerinin Forbush azalmaları, Güneş kaynaklı enerjik parçacık olayları ve özellikle yer düzeyinde artışlar (GLE) gibi uzay havası fenomenlerini gerçek zamanlı izleme ve erken uyarı sistemlerine entegrasyonu gösteriliyor. Makale ayrıca Türkiye’de henüz bir nötron monitör istasyonu bulunmamasının yarattığı bölgesel veri boşluğunu vurgulayarak, ülkeye kurulacak bir istasyonun küresel NM ağının mekânsal çözünürlüğünü ve uzay havası modellerinin doğruluğunu artıracağına dikkat çekiyor. Sonuçta çalışma, teori-uygulama arasındaki boşluğu kapatarak NMDB üzerinden standartlaştırılmış uzun süreli veri kullanımının kozmik ışın fiziği ve radyasyon güvenliği araştırmalarındaki kritik rolünü ortaya koyuyor.
Kozmik Işınlar Nötron Monitör NMDB Yer Seviyesi Artışları (GLE) Forbush Azalması (FD) Atmosfer
This article starts with the origin of cosmic rays, then details the production of secondary particles in the atmosphere, the operating principles of NM64-type neutron monitors, and the required environmental corrections. It introduces the Neutron Monitor Database (NMDB) network—established with European Commission FP7 support—together with its web interface, RESTful API, and Python-based analysis capabilities. The paper demonstrates how NM data can be integrated into real-time monitoring and early-warning systems for space-weather phenomena such as Forbush decreases, solar energetic particle events, and especially ground-level enhancements (GLEs). Highlighting the current absence of a neutron monitor station in Türkiye, it stresses that deploying one would fill a regional data gap, improve the spatial resolution of the global NM network, and enhance the accuracy of space-weather models. Overall, the study bridges theory and applied research, underscoring the critical role of standardized long-term NMDB data in cosmic-ray physics and radiation-safety studies.
Cosmic Rays Neutron monitors NMDB Ground-Level Enhancement (GLE) Forbush Decrease (FD) Atmosphere
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Yüksek Enerji Astrofiziği ve Kozmik Işınlar |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 25 Haziran 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 27 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 3 Mayıs 2025 |
| Kabul Tarihi | 4 Haziran 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 4 Sayı: 1 |