DUYGUSAL BAĞLILIK İLE İŞTEN AYRILMA NİYETİ ARASINDAKİ İLİŞKİDE ÖRGÜTSEL KİMLİĞİN ARACI ROLÜ: DEVLET OKULLARINDA BİR ALAN ARAŞTIRMASI

Yıl 2022, Sayı: 1, 19 - 42, 04.04.2022

Arzu Karaca , Sinem Şenel

https://doi.org/10.35344/japss.1067434

Cited By: 6

Öz

Literatürdeki çalışmalar çerçevesinde, bireysel kimliği ve örgüt kimliği algısı birbiri ile uyumlu olan eğitim çalışanlarının kendilerini okula ait hissettiği, okulun amaç ve hedefleriyle kendininkini uyumlu olarak değerlendirerek okula karşı bir duygusal bağlılık geliştirdiği sonuç olarak da işten ayrılmayı düşünmeyecekleri varsayılabilir. Bu varsayımı doğrultusunda Tunceli il merkezindeki okullarda görev yapan öğretmenlerle bir alan araştırması yürütülmüştür. İstatistik analizler sonucunda öğretmenlerin duygusal bağlılık düzeyleri ile işten ayrılma niyetleri arasındaki ilişkide örgütsel kimliğin aracılık etkisinin olup olmadığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya katılan öğretmenlerin duygusal bağlılık algılarının yüksek düzeyde olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca katılımcılar örgütsel kimlik ölçeğine yüksek düzeyde ve işten ayrılma niyetinde olmadıkları yönünde görüşlerini ifade etmişlerdir. Ayrıca öğretmenlerin duygusal bağlılık düzeyleri ile örgüt kimliği algıları arasında anlamlı, doğru yönlü ve çok kuvvetli bir ilişkinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Aynı zamanda öğretmenlerin duygusal bağlılık düzeyleri ile işten ayrılma niyetleri düzeyleri arasında anlamlı, negatif yönlü ve orta kuvvette bir ilişkinin olduğu kişilerin duygusal bağlılık düzeyleri arttığında, işten ayrılma niyetleri düzeyleri azalacağı gözlemlenmiştir. Öğretmenlerin işten ayrılma niyetleri düzeyleri ile örgüt kimliği algıları arasında olarak anlamlı, negatif yönlü ve orta kuvvette bir ilişkinin olduğu örgüt kimliği algıları arttığında, işten ayrılma niyetleri düzeylerinin azaldığı sonucuna ulaşılmıştır. Bütün veriler birlikte değerlendirildiğinde, duygusal bağlılık ölçeğinin, işten ayrılma niyeti ölçeği üzerindeki etkisinde örgüt kimliği ölçeğinin tam standardize dolaylı (aracı) etkisi olduğu bulunmuştur. Buna göre örgüt kimliği ölçeğinin, duygusal bağlılık ölçeğinin işten ayrılma niyeti ölçeği üzerindeki etkisinde aracılık etkisinin yüksek düzeyde olduğu söylenebilir.
Yerli literatürde bahsi geçen üç değişken arasındaki ilişkilerin birlikte incelendiği herhangi bir çalışmaya rastlanılmamış olması çalışmayı özgün kılmaktadır. Ayrıca konuya eğitim uzmanlarının, yöneticilerin ve öğretmenlerin ilgisinin çekilmesi farkındalığın artmasına ve uygulamaya yönelik olumlu geri dönüşlerin elde edilmesine katkı sağlayacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Duygusal Bağlılık, İşten Ayrılma Niyeti, Örgüt Kimliği, Öğretmen

Destekleyen Kurum

Bu çalışma, Munzur Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi (Proje No:YLMUB 020-09) tarafından desteklenmiştir.

Proje Numarası

(Proje No:YLMUB 020-09)

Teşekkür

Desteklerinden ötürü Munzur Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi'ne teşekkür ederiz.

THE MEDIATOR ROLE OF ORGANIZATIONAL IDENTITY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN EMOTIONAL COMMITMENT AND INTENTION TO LEAVE: A FIELD STUDY IN PUBLIC SCHOOLS

Öz

Within the framework of the studies in the literature, it can be assumed that the education staff, whose individual identity and organizational identity perception are compatible with each other, feel themselves belong to the school, develop an emotional attachment to the school by evaluating their own in accordance with the goals and objectives of the school, and as a result, they will not think of leaving the job.
In this study, which was carried out to confirm this assumption, it was aimed to determine whether organizational identity has a mediating effect on the relationship between teachers' emotional commitment levels and their intention to leave. Accordingly, a field study was conducted by collecting data from 240 teachers working in schools in the city center of Tunceli. It was observed that the teachers participating in the study had a high level of emotional commitment perception. In addition, the participants expressed their opinions that the organizational identity scale is at a high level and that they do not intend to leave the job. In addition, it was concluded that there is a significant, direct and very strong relationship between teachers' emotional commitment levels and their organizational identity perceptions. At the same time, it has been observed that when the emotional commitment levels of the people who have a significant, negative and moderate relationship between the levels of teachers' emotional commitment and their intention to leave work, their level of intention to leave their job will decrease. It was concluded that there is a significant, negative and moderately strong relationship between teachers' intention to leave work levels and their organizational identity perceptions and that when their organizational identity perceptions increase, their intention to leave work levels decrease. When all the data were evaluated together, it was found that the organizational identity scale had a fully standardized indirect (mediator) effect on the effect of the emotional commitment scale on the intention to leave work scale. Accordingly, it can be said that the mediation effect of the organizational identity scale and the emotional commitment scale on the intention to leave work scale is high.
The fact that there is no study in the domestic literature examining the relationships between the three variables mentioned together makes the study unique. In addition, attracting the attention of education specialists, administrators and teachers to the subject will contribute to increasing awareness and obtaining positive feedback for the application.

Anahtar Kelimeler

Organizational Identity, Emational Commitment, Intention to Leave, Teacher, Mediator Role

Proje Numarası

(Proje No:YLMUB 020-09)

Kaynakça

• Akgül, S. (2012). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Örgütsel Kimlik Algıları İle Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişki (Sakarya İli Örneği), Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Arnold, H. J., Feldman, D. C. (1982). A multivariate analysis of the determinants of job turnover. Journal of Applied Psychology, 67, 350-360.
• Arslan, M., (2018). İmam hatip okulu öğretmenlerinin örgütsel kimlik algılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1),111-129.
• Bogrek, M. F. (2017). Determinants And Outcomes of Teachers' Professional Identity And Organizational Identification: A Comparative Analysis İn Charter And Regular Public Schools. Unpublished Doctoral Dissertation. Ann Arbor: University Of Arkansas At Little Rock.
• Boutwell, D. A. C., (2003). Organizational identity, self-concept, and commitment among teachers in North West Florida. Doctoral Thesis. University of West Florida.
• Cammann, C., Fichman, M., Jenkins, D., & Klesh, J. (1979). The Michigan Organizational Assessment Questionnaire. Unpublished Manuscript, University of Michigan, Ann Arbor.
• Cohen, B., S., Golan, O., (2007). Assistive Technology as an Aid in Reducing Social Impairment in Autism. In R. L. Gabriels & D. E. Hill (Ed.), Growing up with Autism: Working with School-Age Children and Adolescents (pp. 124-142). New York: Guilford Press.
• Çelik, G., (2020). Öğretmenlerin işten ayrılma niyetlerinde iş tatmini, örgütsel bağlılık ve tükenmişliğin rolü. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(7), 276-294.
• Duman, Ş. A., Paşamehmetoğlu, A., Poyraz, A. B. (2013). Örgütsel Kimlik Algısı, Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Journal of Business Economics And Political Science, 2(4), 75-89.
• Gökaslan, M. O. (2018). Öğretmenlerde örgütsel bağlılık, işe gömülmüşlük, işe adanmışlık ve işten ayrılma niyeti ilişkisi: Bir alan çalışması. Türk Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 3(2):25-46.
• Gürbüz, S. (2019) Sosyal Bilimlerde Aracı, Düzenleyici ve Durumsal Etki Analizleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hackett, R. D., Bycio, P., Hausdorf, P. A. (1994). Further assessments of Meyer and Allen's (1991) three-component model of organizational commitment. Journal of Applied Psychology, 79(1), 15-23.
• Karaoğlu, B. (2019), Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenlerinin Örgütsel Kimlik Örgütsel İmaj Algılarının Örgütsel Bağlılıklarına Etkisi (Kayseri İli Örneği), Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Kılıçkaya H., (2019) İmam Hatip Liselerinde Görev Yapan Öğretmenlerin Örgütsel Kimlik Algıları İle Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişki (İstanbul Örneği), Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi - Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Kurşunoğlu, A., Baka, E., Tanrıöğen, A. (2010). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28), 101-115.
• Koçmar, S. (2019) Örgütsel Kimlik Algısının Örgütsel Muhalefet İle İlişkisi, Kişilik Özelliklerinin Düzenleyici Rolü, Doktora Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Lei, Y. U., Xiong, X. Z., (2018). Research on chinese college teachers' organization ıdentity based on path analysis. Neuroquantology, 16(5), 60-66.
• Liu, S., Ve Onwuegbuzie, A. J., (2012). Chinese Teacher’ Work Stress And Their Turnover İntention. International Journal of Educational Research, 53, 160-170.
• Marsh, R., M., Mannarı, H., (1977). Organizational commitment and turnover. A predictive study. Administrative Science Quarterley, 22, 57-75.
• McInerney, D. M., Korpershoek, H., Wang, H. ve Morin, A. J. S., (2018). Teachers’ occupational attributes and their psychological wellbeing, job satisfaction, occupational self-concept and quitting intentions. Teaching and Teacher Education, 71,145-158.
• Middleton, E. D., (2008). How elementary school teachers' perceptions of their principal's ıntegrity affect their commitment, citizenship behavior, and job satisfaction: examining the mediating effects of teacher organizational identity. Doctoral thesis. University of West Florida.
• Mowday, R. T., Steers, R. M., & Porter, L. M. (1979). The Measurement of Organizational Commitment, Journal of Vocational Behavior, 14(2), 224-247.
• Nagar, K., (2012). Organizational commitment and job satisfaction among teachers during times of burnout. Vikalpa, 37(2), 43-60.
• O'Reilly, C. A., Caldwell, D. F. (1981). The commitment and job tenure of new employees: Some evidence of postdecisional justification. Administrative Science Quarterly, 597-616.
• Polat, S. (2009). İlköğretim müfettişlerinin örgütsel bağlılık, mesleki tükenmişlik ve işten ayrılma niyetleri arasındaki ilişki. Education Sciences, 4(3),1150-1159.
• Porter, L. W., Steers, R. M., Mowday, R. T., Ve Boulian, P. V. (1974). Organizational Commitment, Job Satisfaction, And Turnover Among Psychiatric Technicians. Journal of Applied Psychology, 59(5), 603-609.
• Sadeghian, M., Hoveida, R., Jamshidian, R., (2011). A study of relationship between organizational identity and organizational commitment among instructors of the teacher training centers of Esfahan. Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, 3(3), 510-521.
• Sarıdere, U., (2004). Eğitim örgütlerinde örgütsel bağlılığın işten ayrılma niyetine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Shore, l. M., Martin, H. J. (1989), Job Satisfaction and Organizational Commitment in Relation to Work Performance and Turnover Intentions, Human Relations, 42,7, 625-638.
• Sood, V., Anand, A., (2010). Professional commitment among b. ed. teacher educators of himachal pradesh. E-Journal of All India Association for Educational Research, 22,1, 51-60.
• Stoner, J., Perrewe, P.L., Hofacker, C., (2011). The development and validation of the multi-dimensional identification scale. Journal of Applied Psychology, 41(7),1632-1658.
• Şanlı, Ö., (2014). Ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel kimlik, örgütsel imaj algılarının örgütsel bağlılıklarına etkisi (Malatya İli Örneği). Doktora Tezi. Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Uştu, H., Tümkaya, S., (2017). Sınıf öğretmenlerinin mesleki bağlılık, işten ayrılma niyeti ve bazı sosyo-demografik özelliklerinin örgütsel bağlılığı yordama düzeylerinin incelenmesi. İlköğretim online dergisi, 16(3),1262-1274
• Wu, S. M. (2012). Relationships Among Perceived Likeability of Principal, School Identity, And Teacher Motivation. Comprehensive Psychology, 1(6), 1-11.
• Yılmaz, V., Dalbudak İ.Z., (2018) Aracı Değişken Etkisinin İncelenmesi: Yüksek Hızlı Tren İşletmeciliği Üzerine Bir Uygulama, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14, 2, 517-534.