KADRO DERGİSİ/ KADRO HAREKETİNİN KEMALİST İDEOLOJİDEN AYRILDIĞI KONULAR

Yıl 2024, Sayı: 1, 29 - 40, 28.09.2024

Kübra Esen , İsmail Akbal

https://doi.org/10.35344/japss.1545749

Öz

Kadro dergisi, Mustafa Kemal Atatürk’ün desteğiyle Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Şevket Süreyya Aydemir gibi Cumhuriyet döneminin önemli aydınları tarafından çıkarılmıştır. Dergi, ilk sayısını Ocak 1932 de yayınlamış ve 1935 yılına kadar yayın hayatına devam etmiştir. .Çok uzun süreli bir yayın hayatı olmasa da Türk siyasal yaşamında çok önemli bir yer edinmiştir. Siyasi, sosyal ve ekonomik fikirlerini Kadro dergisindeki makaleleriyle topluma ulaştıran bu yazar ve aydın grubu kadro hareketi olarak bilinmektedir. Kemalizmi resmî ideoloji haline getirmeye ve sistemleştirmeye çalışan Kadro hareketi, çıkardıkları dergileri aracılığıyla Kemalist ideolojinin toplumu Batılı anlamda değiştirme projelerini yani inkılapları topluma anlatma ve kabul ettirme çabasında olmuşlardır. Bunun için siyasi, ekonomik ve sosyolojik konuları içeren makaleler yayınlamışlardır. Kemalist ideolojiyi topluma tanıtma ve benimsetme misyonu ile yayınlanmaya başlayan dergi, bazı makaleleri ile Kemalist ideolojiden ayrılmış; hatta zaman zaman Kemalist ideolojinin tam karşı yönünde fikirler öne sürmüşlerdir.
Kadro dergisinin inkılapları destekleyen makalelerini analiz eden birçok çalışma yapılmıştır; ancak inkılapların yürütülüş şekline ve yöntemine eleştirel yaklaşım sergileyen yanına yönelik çalışmalarla konusunda literatürde eksiklik olduğu göze çarpmaktadır. Bu çalışmanın amacı, alandaki eksikliği gidermek amacıyla, Kadro dergisinin eleştirel makalelerini inceleyerek Kemalizm’den ayrılan özelliklerini analiz etmektedir.
Çalışma hazırlanırken Kadro dergisinin tüm sayıları incelenmiş, dergide yayınlanan makaleler üzerinden analizler yapılmıştır. Ayrıca Kadro dergisinin yazar kadrosunun hatıralarından da faydalanılmıştır. Birincil nitelikteki kaynaklardan faydalanarak hazırlanan bu makalede Kadro dergisinin eleştirel nitelikteki yayınlarının bir kısmı çalışmaya eklenmiş ve Kemalizm’in ilkeleri ile karşılaştırmalar yapılmıştır. Nihayetinde Kadro dergisinin Kemalist ideolojiden ayrılan yönlerine ilişkin bir analiz yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kadro dergisi, Kemalizm, Kemalist ideoloji, Altıok, Türk Devrimi

THE ISSUES WHERE KADRO JOURNAL/ THE KADRO MOVEMENT DIFFERENT FROM THE KEMALIST IDEOLOGY

Öz

The Kadro journal was published by important intellectuals of the Republican period such as Yakup Kadri Karaosmanoğlu and Şevket Süreyya Aydemir with the support of Mustafa Kemal Atatürk. The journal published its first issue in January 1932 and continued its publication life until 1935. Although it did not have a very long publication life, it gained a very important place in Turkish political life. This group of writers and intellectuals who conveyed their political, social and economic ideas to the society with their articles in the Kadro journal are known as the Kadro movement. The Kadro movement, which tried to make Kemalism an official ideology and systematize it, tried to explain and make the society accept the Kemalist ideology's projects to change society in a Western sense, namely the revolutions, through the journals they published. For this purpose, they published articles on political, economic and sociological issues. The journal, which started to be published with the mission of introducing and adopting the Kemalist ideology to the society, separated from the Kemalist ideology with some of its articles; in fact, from time to time, they put forward ideas that were completely opposite to the Kemalist ideology.
Many studies have been conducted analyzing the articles in the Kadro journal supporting the revolutions; however, it is noticeable that there is a lack of studies in the literature on the aspect of the revolutions that exhibit a critical approach to the way they were carried out and their methods. The aim of this study is to analyze the critical articles in the Kadro journal in order to fill the gap in the field and to analyze their characteristics that distinguish them from Kemalism.
While preparing the study, all issues of Kadro journal were examined and analyses were made on the articles published in the journal. In addition, the memoirs of the writers of Kadro journal were also used. In this article, which was prepared by using primary sources, some of the critical publications of Kadro journal were added to the study and comparisons were made with the principles of Kemalism. Finally, an analysis was made on the aspects of Kadro journal that differ from Kemalist ideology.

Anahtar Kelimeler

Kadro Journal, Kemalism, Kemalist İdeology, Turkish Revolution

Kaynakça

• Ahmad, F. (1996). İttihatçılıktan Kemalizme. İstanbul: Kaynak Yayıncılık.
• Ahmad, F. (2012). Modern Türkiye’nin Oluşumu. (Çev. Yavuz Alogan). Kaynak Yayınları.
• Atatürk, M. K. (2020). Nutuk. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Aydemir, Ş. S. (1933). "Beynelmilel Fikir Hareketleri Arasında Türk Nasyonalizmi". Kadro, Sayı:21, s. 5-14.
• Aydemir, Ş. S. (1999). Tek Adam Mustafa Kemal. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Aydemir, Ş. S. (2014). Suyu Arayan Adam. İstanbul: Remzi.
• Belge, B. A. (1932, Mart). Asya. Kadro, Sayı:3, s. 11-16.
• Bostancı, N. (1990). Kadrocular ve Sosyo-Ekonomik Görüşleri. Ankara: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
• Çelik, N. B. (2002). "Kemalizm: Hegemonik Bir Söylem". Modern Türkiye'de Siyasi Düşünce İstanbul: İletişim Yayınları.
• Dirlikyapan, M. D. (2014). "Kadro Hareketi ve Bir Kadro Kitabı Olarak Ankara". Erdem, Haziran 6, s. 53-70.
• Eğilmez, M. (2016). Cumhuriyet, https://www.mahfiegilmez.com/2016/10/cumhuriyet.html, (Erişim Tarihi:11.12.2023).
• Goloğlu, M. (2009). Tek Partili Cumhuriyet, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Goloğlu, M. (2010). Türk Devrim Tarihi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Yayınları.
• Hanioğlu, M. Ş. (2013). Kemalizm’in Tarihi Kökenleri.
• İnan, A. (2009). Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• İnan, S. (2004). "Atatürkçülük (Kemalizm) ve İdeoloji". Liberal Düşünce, s. 109-115.
• İnsel, A. (2002). Modern Türkiye'de Siyasi Düşünceler: Kemalizm, s. 17-27, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Kara, A. (2020). "Türkiye’de Alfabe Değişiminden Sonra Yeni Harflerin Yaygınlaştırılması ve Halk Eğitiminde Millet Mekteplerinin Rolü ve Önemi". Oğuz-Türkmen Araştırmaları Dergisi, s. 114-141.
• Karaosmanoğlu, Y. K. (1932, Şubat). Mutahassıs. Kadro, Sayı 2, s. 47.
• Karaosmanoğlu, Y. K. (1933, Ekim). Fikirde İstiklal. Kadro, Sayı:22, s. 28-32.
• Karaosmanoğlu, Y. K. (1967). Zoraki Diplomat. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Karaömerlioğlu, M. A. (2001). "Tek Parti Döneminde Halkçılık". Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, 2, 272-283.
• Kışlalı, A. T. (2001). Kemalizm Laiklik ve Demokrasi. Ankara: İmge Yayınevi.
• Köker, L. (2002). "Kemalizm/ Atatürkçülük: Modernleşme, Devlet ve Demokrasi", Modern Türkiye'de Siyasi Düşünceler: Kemalizm, s. 97-119, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Kumaş, R. (1999). CHP’nin Soyağacı. İstanbul: Cumhuriyet Kitap Kulübü.
• Lewis, B. (1993). Modern Türkiye'nin Doğuşu. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu.
• Mardin, Şerif (2013). Türkiye’de Din ve Siyaset: Makaleler III. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Orhan, A. (2009), "Tek Partili Yılların Ekonomi-Politiği ve Kadro Hareketi", Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (17) 2009 / 1: 120- 147.
• Şenel, A. (1995), Siyasal Düşünceler Tarihi, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
• Tekeli, İ., & İlkin, S. (2003). Bir Cumhuriyet Öyküsü Kadrocuları ve Kadro'yu Anlamak. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları.
• Timur, T. (1993). Türk Devrimi ve Sonrası. İstanbul: İmge Yayınları.
• Tör, V. N. (1932, Ocak). "Müstemleke İktisadiyatından Millet İktisadiyatına". Kadro, Sayı 1, s. 8-11.
• Türkeş, M. (1999). Ulusçu Sol Bir Akım: Kadro Hareketi. Ankara: İmge Yayınevi.
• Uyar, H. (1998). Tek Parti Dönemi ve Cumhuriyet Halk Partisi. İstanbul: Boyut Yayınları.
• Yaman, H. (2002). “Kadro Hareketi ve Vedat Nedim Tör Etkisi”. Tarih ve Gelecek Dergisi 8, No. 4, 1079-1098. https://doi.org/10.21551/jhf.1206980.
• Yıldız, Ahmet. (2002). "Kemalist Milliyetçilik". Modern Türkiye'de Siyasi Düşünceler: Kemalizm, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Yıldız, Aytaç. (2009). Burhan Asaf Belge: Cumhuriyetin Erken Döneminde Aydın ve İktidar İlişkisi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Yıldız, F. (2020). 1930'lu Yılların Gazetelerinde Modern Türk Kadını İmgesi, Literatürk Yayınları, Konya.
• Tunçay, M. (2002). "İkna (İnandırma) Yerine Tecebbür (Zorlama)", Modern Türkiye'de Siyasi Düşünceler: Kemalizm, s. 92-96, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Zürcher, E.J. (2006). Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, İletişim Yay., İstanbul