Havayolu İşletmelerinde Entelektüel Sermayenin Piyasa Değeri-Defter Değeri Oranına Etkileri

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 23, 29.08.2019

Şener Odabaşoğlu

Öz

1990 yılından
itibaren yaşanan bilgi teknolojilerindeki gelişmeler ve küreselleşme, işletmeler
için rekabet ortamını artırmış ve yeni ekonomik düzenin temel üretim faktörü
olarak karşımıza entellektüel sermayeyi çıkarmıştır. Entellektüel sermaye,
zenginlik yaratma adına kullanılan bilgi, enformasyon, entellektüel mülkiyet ve
deneyim anlamına gelmektedir. Bu araştırma ile bilginin, teknolojinin ve
yenilikçi düşüncelerin en yoğun kullanıldığı, müşteri memnuniyeti ve sadakati
temelli faaliyet gösteren havayolu işletmelerinde entellektüel sermayenin
piyasa değerine etkileri incelenerek, firma değerlemesinde etkinliğinin
bulunması amaçlanmıştır. Bu amaç çerçevesinde, entelektüel sermaye katma değer
katsayısı yöntemi temel alınarak, küresel ölçekte faaliyet gösteren 23 havayolu
işletmesinin finansal göstergeleri incelenmiştir. Panel veri analiz yöntemi
kullanılarak yapılan çalışma neticesinde, piyasa değeri defter değeri oranı ile
insan sermayesi etkinliği arasında istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif
yönlü bir ilişki, yapısal sermaye etkinliği arasında ise istatistiksel olarak
anlamlı sonuçlar elde edilememiştir.

Anahtar Kelimeler

Havayolu, Entellektüel Sermaye, Piyasa değeri, Defter Değeri

Kaynakça

• Akyüz, Ö.F. (2011). İnsan ve Bilgi Ekseninde Entelektüel Sermayenin Etkin Yönetimi. (1. Baskı). İstanbul: THY Yayınları.
• Alagöz, A., & Özpeynirci. R. (2007). Bilgi Toplumunda Entelektüel Varlıklar ve Raporlanması. Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 9(2), 167-184.
• Aydın, N. (Ed.). (2008). Finansal Yönetim. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Bontis, N. (2000). Assessing Knowledge Assets: A Review of The Models Used to Measure Intellectual Capital. Internationa Journal and Management Reviews, 3(1), 41-60.
• Bozbura, F.T., & Toraman, A. (2004). Türkiye’de Entelektüel Sermayenin Ölçülmesi ile İlgili Model Çalışması ve Bir Uygulama. İTÜ Dergisi/d Mühendislik, 3(1), 55-66.
• Brealey, R.A. Myers, S.C., & Marcus, A.J. (2007). İşletme Finansının Temelleri. Ü. Bokurt. T. Arıkan ve H. Doğukanlı (Çev.). (5. Baskı). İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Chang, S.L. (2007). Valuing Intellectual Capital and Firms’ Performance: Modifying Value Added Intellectual Coefficient (VAIC™) in Taiwan IT industry. Yayınlanmamış Doktora Tezi. A.B.D. Golden Gate Üniveritesi.
• Chen, Y.S. (2008). The Positive Effect of Green Intellectual Capital on Competitive Advantages of Firms. Journal of Business Ethics, 77(3), 271-286.
• Çalışır, F., Gümüşsoy, C.A., Bayraktaroğlu. A.E., & Deniz. E. (2010). Intellectual Capital in the Quoted Turkish ITC Sector. Journal of Intellectual Capital, 11(4), 537-553.
• Çınar, S., & Özçalık, M. (2014). Gelişmekte Olan Ülkelerde Mali Sürdürebilirlik: Panel Veri Analizi. Journal of Yasar University, 9(33), 5597-5602.
• Çınar, S. (2010). OECD Ülkelerinde Kişi Başına GSYİH Durağan mı? Panel Veri Analizi. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 29(2), 591-601.
• Demirkol, İ. (2006). Entelektüel Sermayenin Firma Değerine Etkisi ve İMKB’de Sektörel Uygulamalar. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: GÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erdoğan, M., & Dönmez, A. (2014). Entelektüel Sermaye ile İşletme Performansı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Panel Veri Uygulaması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(29), 362-369.
• Firer, S., & Williams, S. M. (2003). Intellectual capital and traditional measures of corporate performance. Journal of Intellectual Capital, 4(3), 348-360.
• Görmüş, A.Ş. (2009). Entelektüel Sermaye ve İnsan Kaynakları Yönetiminin Artan Önemi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 11(1), 57-75.
• Gruian, C.M. (2011). The Influence of Intellectual Capital on Romanian Companies’ Financial Performance. Annales Universitatis Apulensis Series Oeconomica, 13(2), 260-272.
• Güriş, S. (Ed.). (2015). Stata ile Panel Veri Modelleri. İstanbul: Der Yayınları.
• Güriş, S., Çağlayan, E., & Güriş, B. (2011). EViews ile Temel Ekonometri. İstanbul: Der Yayınları.
• Harrison, S., & Sullivan, P. H. (2000). Profiting from Intellectual Capital: Learning from Leading Companies. Journal of Intellectual Capital, 1(1), 33-46.
• İşevi, A.S., & Çelme, B. (2005). Bilgi Çağında Yeni Hazine: Entelektüel Sermayeyle Rekabeti Yakalamak. Bilgi Dünyası, 6(2), 251-267.
• Kanıbir, H. (2004). Yeni Bir Rekabet Gücü Kaynağı Olarak Entelektüel Sermaye ve Organizasyonel Performansa Yansımaları. Hava Harp Okulu Havayolu ve Uzay Teknolojileri Dergisi, 1(3), 77-85.
• Karacaer, S., & Aygün. M. (2009). Entelektüel Sermayenin Firma Performansı Üzerindeki Etkisi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(2), 127-140.
• Karapınar, A., & Ayıkoğlu, Z. F. (2013). Finansal Analiz. (3. Baskı). Ankara: Gazi Kitapevi Yayınları.
• Kayalı, C.A., Yereli. A.Y., & Ada. Ş. (2007) Entelektüel Katma Değer Katsayısı Yöntemi Kullanılarak Entelektüel Sermayenin Firma Değeri Üzerindeki Etkisinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 14(1), 67-90.
• Maditinos, D., Chatzoudes, D., Tsairidis, C., & Theriou. G. (2011). The Impact of Intellectual Capital on Firms’ Market Value and Financial Performance. Journal of Intellectual Capital, 12(1), 132-151.
• Maditinos, D.I., Mandilas, A. A., Gstraunthaler, T., & Alonso, A. P. (2009). Does Intellectual Capital Affect Corporate Performance? New Perspectives on Sustainability, 16-22.
• Odabaşoğlu, Ş. (2018). The Effect of Intellectual Capital on Financial Performance in the Context of Airline Companies. International Journal of Social Science Research, 7(2), 211-237.
• Özer, A., & Özer, N. (2012). Kaynak Temelli Yaklaşım ve Paydaş Yaklaşımı Açısından Entelektüel Sermayenin İMKB’deki Çokuluslu İşletmelerin Finansal Performansına Etkisi. 16. Finans Sempozyumu. Erzurum. 471-497.
• Öztürk, M.B., & Demirgüneş, K. (2007). Entelektüel Sermayenin Firma Değeri Üzerindeki Etkisinin Entelektüel Katma Değer Katsayısı Yöntemi ile Tespiti: İMKB’de İşlem Gören Üretim Firmaları Üzerine Ampirik Bir Çalışma. İ.M.K.B. Dergisi, 10(37), 59-80.
• Özveren, M., & Yıldız, S. (2010). Entelektüel Sermayenin Ölçüm Yöntemleri ve Kriterlerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 19(2), 275-289. Pulic, A. (2004). Intellectual Capital-Does it Create or Destroy Value? Measuring Business Excellence, 8(1), 62-68.
• Rossi, F., & Celenza, D. (2014). Value Added Intellectual Coefficient (VAIC™) and Financial Performance: Empirical Evidence From the Italian Manufacturing Sector. European Conference on Intellectual Capital, 168-178.
• Salehi, M., Enayati, G., & Javadi, P. (2014). The Relationship Between Intellectual Capital with Economic Value Added and Financial Performance. Iranian Journal of Management Studies (IJMS), 7(2), 245-269.
• Shiu, H.J. (2006). Application of the Value-Added Intellectual Coefficient to Measure of Corporate Performance: Evidence from Technological Firms. International Journal of Management, 23(2), 356-365.
• Stewart, T.A. (1997). Entelektüel Sermaye Kuruluşların Yeni Zenginliği. N. Elhüseyni (Çev.) İstanbul: BZD Yayıncılık.
• Şahin, O., & Alabay, N.M. (2011). KOBİ'lerde Entelektüel Sermayenin Firma Performansı Üzerine Etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 249-268.
• Tatoğlu, F.Y. (2013a). Panel Veri Ekonometrisi Stata Uygulamalı. (2. Baskı). İstanbul: Beta Yayınları.
• Tatoğlu, F.Y. (2013b). İleri Panel Veri Analizi Stata Uygulamalı. (2. Baskı). İstanbul: Beta Yayınları.
• Tevfik, A.T. (2012). Excel ile Hisse Senedi Değerlemesi. İstanbul: Literatür Yayınları
• Ting, I.W.K., & Lean, H.H. (2009). Intellectual Capital Performance of Financial Institutions in Malaysia. Journal of Intellectual Capital, 10(4), 588-599.
• Tokaç, A. (2012). Finansal Raporları Okuma Metodları. İstanbul: Derin Yayınları.
• Uzay, Ş., & Savaş, O. (2003). Entelektüel Sermayenin Ölçülmesi: Mobilya Sektöründe Karşılaştırmalı Bir Uygulama Örneği. Erciyes Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 20, 163-181.
• Yereli, A.N., & Gerşil, G. (2005). Entelektüel Sermayeyi Ölçme ve Raporlama Yöntemleri. Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 12(2), 17-29.
• Yıldız, S. (2011). Entelektüel Sermayenin İşletme Performansına Etkisi: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3), 11-28.
• Youndt, M.A., Subramaniam, M., & Snell, S.A. (2004). Intellectual Capital Profiles: An Examination of Investment and Returns. Journal of Management Studies, 41(2). 335-361.
• Zaim, H., & Gürün, F. (2007). Kurumsal Başarının Gizli Anahtarı: Entelektüel Sermaye. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi. 53, 295-312.