Türk Askerî Havacılık Tarihine Dair Bir Kaynak İncelemesi: Uçan Süvariler

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 164 - 176, 28.02.2022

Orhan Köksal

https://doi.org/10.51785/jar.1067463

Öz

Türk askerî havacılığının kuruluş dönemi 1909-1913 yılları arasını kapsamaktadır. Bu doğrultuda tanıtım uçuşları düzenlenmiştir. Ardından resmî raporlar hazırlanmış, Trablusgarp Harbi’nin etkisiyle uçak temin çalışmaları hız kazanmıştır. Fesa ve Yusuf Kenan Beyler ilk Türk pilotlar olmuştur. Tayyare Mektebi kurulmuş, İstanbul’da düzenlenen merasim uçuşunun ardından Osmanlı yöneticileri uçak alımı konusunda ikna olmuştur. Balkan Harbi’nde ilk kez uçak kullanan Osmanlı Devleti, harbin yaralarını sarmak için İstanbul-Kahire arası askerî hava seyahati düzenlemiştir. Nitekim Orhan Aydar, Uçan Süvariler kitabında, Türk askerî havacılığının kuruluş evresini kaleme almıştır. Söz konusu kitabın incelemesi bu çalışmayı kapsamaktadır. Yazar aktarılan olayların bir kısmına tanıklık etmiştir. Konuyla alakalı dönemin köşe yazılarını kitabına taşımıştır. Bazı olayları gerçekleştiren kişilerden mektuplar edinmiştir. Ayrıca evrak neşrinden dolayı kitap, birinci elden kaynak niteliği taşımaktadır. Birtakım anılar ve fotoğraflar da ilk kez bu kitapta yayımlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Askerî Havacılık Tarihi, Uçan Suvariler, Orhan Aydar

A Source Review on the History of Turkish Military Aviation: Uçan Süvariler

Öz

The establishment period of Turkish military aviation covers the years 1909-1913. Promotional flights were organized in this direction. Afterwards, official reports were prepared, and with the effect of the Tripoli War, aircraft procurement efforts accelerated. Fesa and Yusuf Kenan Beys became the first Turkish pilots. The Aircraft School was established, and after the ceremonial flight in Istanbul, the Ottoman administrators were convinced of the purchase of aircraft. The Ottoman Empire, which used an airplane for the first time in the Balkan War, organized a military air trip between Istanbul and Cairo to heal the wounds of the war. As a matter of fact, Orhan Aydar wrote about the establishment phase of Turkish military aviation in his book Uçan Süvariler. The review of the book in question covers this study. The author has witnessed some of the events reported. He has included the columns of the period related to the subject in his book. He obtained letters from people who carried out certain events. In addition, due to the publication of documents, the book is a first-hand source. Some memoirs and photographs were also published for the first time in this book.

Anahtar Kelimeler

Military Aviation History, Uçan Suvariler, Orhan Aydar

Kaynakça

• Aydar, O. (1948). Uçan Süvariler. Ankara: Ulus Basımevi.
• İlmen, S. (1947). Türkiye’de Tayyarecilik ve Balonculuk Tarihi. İstanbul: Hilmi Kitabevi.
• Karacagil, Ö. K. (2021). Süreyya Paşa (İlmen). İstanbul: Yeditepe Akademi.
• Köksal, O. (2020). (2019, 21-22 Ekim). Trablusgarb Harbi’nde Osmanlı Devleti’nin Tayyare Sorunu ve Arayışları. Türk-İtalyan Müşterek Harp Tarihi Sempozyumu Bildiri Kitabı (ss. 287-308). Millî Savunma Üniversitesi, İstanbul.
• Köksal, O. (2021). Dr. Cezmi Karasu Armağanı: Ustaya Saygı. İçinde M. Kolutek, Ç. Sarı ve O. Köksal (Ed.), Osmanlı Devleti’nde Balon ve Tayyare Uçuşları (1798-1912). (ss. 185-210). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Kurt, D. ve Korkmaz, E. (2018). Yeni Arşiv Belgeleri Işığında Türk Askerî Havacılığının Doğuşu. Millî Savunma Üniversitesi Savunma Bilimleri Dergisi. 17(2), 207-251.
• Kurt, D. ve Korkmaz, E. (2020). Kuruluşundan Günümüze Türk Hava Kuvvetleri Harekât ve Teşkilatlanma Tarihi 1911-1922. C. 1. Ankara: Hava Kuvvetleri Komutanlığı Hava Basımevi ve Neşriyat Komutanlığı.
• Kurt, E. (2020). (2019, 21-22 Ekim). Trablusgarp Savaşı’nda İtalyan Hava Harekâtı ve Türk Hava Kuvvetleri’nin Kuruluşuna Etkisi. Türk-İtalyan Müşterek Harp Tarihi Sempozyumu Bildiri Kitabı (ss. 243-286). Millî Savunma Üniversitesi, İstanbul.
• Yeni, M. (2017). Osmanlı Askeri Tarihi Kara Deniz ve Hava Kuvvetleri (1792-1918). İçinde G. Yıldız (Ed.), Hava Kuvvetleri. (ss. 229-247). İstanbul: Timaş Yayınları.