Different experiences of migration, an interpretation on common desperation: under the table

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 85 - 99, 01.05.2022

Sibel Erdenk Özlem Belkıs

Öz

This study examines a play that makes the universal characteristics of the phenomenon of migration visible through the art of theater and its interpretation in another culture twenty two years after it was written. Written by French cartoonist, screenwriter, novelist and story writer, poster and stage designer Roland Topor in 1994, Under the Table bears the traces of the immigration experience that the author did not personally experience, but that his family was exposed to. In this play, selfish Parisian bourgeois who have negative prejudices against immigrants, a poor intellectual who is devoted to universal values and has high empathy skills, and the immigrants who are compassionate, honest and good-hearted are discussed. This play, which was written in 1994, maintains its currency in 2016 and in 2022, when this study was written, because of the universal characteristics of migration. Topor's text, which was written in 14 episodes, has been transformed into 7 parts, in addition to the 5 characters in the original text, 8 parts with a choir of 11 people and songs and dances have been added. In this study, the interpretation of the text in 2016, which criticizes the image of migration and the fact that immigrants have to live in inhumane conditions, with bitter sarcasm, is presented in detail.

Anahtar Kelimeler

Theatre, Migration, Musical Play, Roland Topor, Under the Table

Farklı göç deneyimleri, ortak çaresizlik üzerine bir yorum: Masanın Altında

Öz

Bu çalışma göç olgusunun insana yansıyan evrensel özelliklerini tiyatro sanatı aracılığıyla görünür kılan bir tiyatro oyununu ve yazıldıktan yirmi iki yıl sonra başka bir kültürde yorumlanmasını incelemektedir. Fransız karikatürist, senarist, roman ve öykü yazarı, afiş ve sahne tasarımcısı Roland Topor’un 1994’te yazdığı Masanın Altında, yazarının bizzat yaşamadığı fakat ailesinin maruz kaldığı göç deneyiminin izlerini taşımaktadır. Bu oyunda göçmenlere karşı olumsuz önyargılara sahip bencil Parisli burjuvalar, evrensel değerlere bağlı ve empati becerisi yüksek, önyargısız yoksul bir entelektüel ile müşfik, dürüst ve iyi kalpli göçmenler ele alınmıştır. 1994’te yazılan bu oyun 2016’da ve bu çalışmanın kaleme alındığı 2022’de, göçün evrensel özellikler göstermesi nedeniyle güncelliğini korumaktadır. Topor’un 14 epizot olarak yazılmış metni 7 bölüme dönüştürülmüş, orijinal metindeki 5 oyun kişisine ek olarak 11 kişilik koro ile şarkılı ve danslı 8 bölüm eklenmiştir. Çalışmada göç imgesine ve göçmenlerin insanlık dışı koşullarda yaşamak zorunda kalışlarına dair acı bir alayla eleştiri getiren metnin 2016 yılındaki yorumu ayrıntılı olarak sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Tiyatro, Göç, Müzikli Oyun, Roland Topor, Masanın Altında

Kaynakça

• AKINCI, U. (2003). Kalemden Sahneye (1946-60 Türk Oyun Yazarlığı). İstanbul: Bgts Yay.
• AKSOY, Z. (2012). Uluslararası Göç ve Kültürlerarası İletişim. Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi The Journal of International Social Research, 5(20), 292-303.
• ALEANDRI, E. (1999). Images of America. The Italian-American Immigrant Theatre of Nw York City . Charleston, Grait Britain: Arcadia Publishing.
• ARABACIOĞLU, B. (2018). Göç Eden Kültür. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (AUJEF), 2(2), 83-91.
• ATALAY, M., & KANAT, S. (2019). Bir Okuma Olarak Göç Fotoğrafı. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education (IJTASE), 8(4), 105-112.
• AVŞAR, Ö., & SEÇİM, Y. (2020). Suriye Göçmenle-rinin Mutfak Kültürü Uyum Süreci; Konya Örneği. Journal of Recreation and Tourism Research, 7(2), 209-221.
• BATUR, E. (1993). Yazının Ucu - Yazınsal Denemeler 1976 - 1993. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
• BELKIS, Ö. (2004). Kalemden Sahneye (1960-1970 Türk Oyun Yazarlığı). İstanbul: Bgts Yay.
• CALDER, J. (1997, 04 18). Obituary: Roland Topor. Independent, s. https://www.independent.co.uk/news/people/obituary-roland-topor-1268000.html.
• COLEMAN, J. (2014). Bracing for impact: portayals of immigrationin contemporary Spanish Theatre. The University of Chicago, The Faculty of The Division of the Humanities, Department of Romance Languages and Literatures. Chicago: ProQuest LLC.
• ÇAĞLAYAN, S. (2006). Göç Kuramları, Göç ve Göçmen İlişkisi. İLKE (Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi) (17), 67-91.
• ÇAKRAN, Ş., & EREN, V. (2017). Mülteci Politikası: Avrupa Birliği ve Türkiye Karşılaştırması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(39), 1-30.
• ÇEBER, T. (2018). Plastik Sanatlardaki Üretimleriyle Ele Alınış Biçimleriyle Göç Olgusu. STD (Sanat ve Tasarım Dergisi), 22, 97-109.
• DHARWARDKER, A. (2003, October). Diaspora and the theatre of nation. Theatre Research International, 28(3), 303-325.
• FİŞEK, E. (2012). Animating Immigration: Labor Movements, Cultural Policy, and Activist Theatre in 1970's France. Theatre Journal, 64(1), 41-57.
• GERSHENSON, O. (2005). Gesher: Studies on Themes and Motifs in Literature. Russian Theatre in Israel, A Study of Cultural Colonization. New York: Peter Lang Publishing.
• GEZEN, E. (2018). Integration, Turkish Theatre, and Cultural-Political Interventions in West Berlin: Vasıf Öngören's Kollektiv Theater (1980-82). Comperative Drama, 52(3), 301-321.
• GUAVARA, L. (2020). Evolving with the Times: Applied Theatre and Performances of Immigration and Settlement. Canadian Theatre Review, 181, 46-50.
• GUTERMAN, G. (2014). Performance, Identity and Immigration Law: A Theatre of Undocumentedness. New York: Palgrave Macmillan.
• HAZOU, R. (2008). Refugitive and the theatre of dys-appearance. Research in Drama Education: The Journal of Applied Theatre and Performance, 13(2), 181-186.
• HICKMAN, M., CROWLEY, H., & MAI, N. (2008). Imigration and sociam cohesion in the UK - The rhythms and realities of everyday life. The Joseph Rowntree Foundation.
• HORGHAGEN, S., & Josephsson, S. (2010). Theatre as liberation, collaboration and relationsship for asylum seekers. Journal of Occupational Science, 17(3), 168-176.
• IŞKIN, M. (2021). Göç-Kültür Etkileşiminde Kadının Rolü: Mutfak Kültürü Bağlamında Bir Araştırma. Oltu Beşeri ve Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 258-274.
• JEFFERS, A. (2008). Dirty truth: personal narrative, victimhood and participatory theatre work with people seeking asylum. Research in Drama Education: The Journal of Applied Thetatre and Performance, 13(2), 217-221.
• KALKAN, H. (2021). Almanya'da Göçmen Sonrası Tiyatro. İstanbul: Mitos Boyut Yay.
• KNUDDE, K. (2021). Lambiek - Comiclopedia. 03 11, 2022 tarihinde https://www.lambiek.net/artists/t/topor_roland.htm adresinden alındı
• KOCAMAN, Ş. (2015). Vasıf Öngören'in Almanya Defteri'nde Göç Olgusu. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 147-161.
• MARIN, C. (2005). Breaking down barriers, building dreams: using theatre for social change to explore the concept of identitiy with Latina adolescents. Arizona State University, Doctorate Dissertation. ProQuest ILC.
• ÖĞÜT, E. (2016). Geçici Göçün Sesleri: İstanbul'daki Keldani-Iraklı Göçmenlerin Müzik Pratikleri. Alternatif Politika, 8(3), 460-473.
• ÖZ, B. (2019). Hollanda'daki Türk tiyatro hareketinin sözlü tarih yöntemiyle incelenmesi. (Ö. Danışman: Belkıs, Dü.) İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Sahne Sanatları Bölümü.
• SALMAŞUR, Y., & ŞAHİN, B. (2020). Suriye İç Savaşı Sonrası Yaşanan Göç Hareketliliğinin Türkiye Demografik Yapısına Yansıması , Special Issue: Migration, December 2020, . IJAR (Uluslararasi Afro-Avrasya Araştirmalari Dergi̇si̇ ), 85-103.
• SAULNIER, M. (1996). Özgeçmişlere Sığmayan Adam: Roland Topor. Joko'nun Doğumgünü (s. 7-8). içinde İstanbul: Mitos Boyut.
• SCHNEIDER, A. (2013). Home and back again: Texts and contexts in Turkish immigrant theatre in France. Crossings: Journal of Migration & Culture, 4(2), 175-186.
• SEIDMAN, A. (1948, Jan.). The First Performance of Yiddish Theatre in America. Jewish Social Studies, 10(1), 67-70.
• SIEVERS, W. (2017, April). Mainstage theatre and immigration: The long history of exclusion and recent attempts at diversification in Berlin and Vienna. Crossings: Journal of Migration & Culture, 8(1), 67-83.
• SÖZER, M. (2019). Göç, Toplumsal Uyum ve Aidiyet. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(28), 418-431.
• ŞAHİN, N. (2018). Göç Bağlamında Müzik ve Kimlik İlişkisi: Türk-Alman Genç Kadınlar Örneği. İstanbul University Journal of Sociology, 38(1), 179-197.
• ŞENER, S. (2016). Yaşamın kırılma noktasında dram sanatı. İstanbul: Dost Kitabevi Yayınları.
• TAŞTAN, Z., TÜTAK, M., & TÜTAK, B. (2019). Ülker Köksal'ın Tiyatrolarında Köyden Kente Göç. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(7), 266-280.
• TEKELİ, İ. (2008). Göç ve Ötesi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• TEKİN, U. (2007). Avrupa'ya Göç ve Türkiye. İ. Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi(37), 43-56.
• TOPOR, R. (2010). "Masanın Altında" Üzerine. Masanın Altında. içinde İstanbul: Mitos Boyut Yay.
• TOPOR, R., & Mohan, S. (2015). Trom. İstanbul.
• TUNÇ, A. (2015). Mülteci Davranışı ve Toplumsal Etkileri: Türkiye'deki Suriyelilere İlişkin Bir Değerlendirme. TESAM Akademi Dergisi, 2(2), 29-63.
• TÜZÜN, Z. (2010). Tiyatroda Sahne Dili Olarak Grotesk ve Bir Örnek Uygulama: Masanın Altında (Roland Topor). Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tiyatro Anabilim Dalı.
• YAĞMUR, Ö., & BASTABAN, Ü. (2020). Sanatta Göç Teması: Göç'e Çelme Takma. Bayburt Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Dergisi, 3(7), 37-50.