Havalimanı Operasyonlarında Kimyasal Riskler: Kaynaklar, Etkiler ve Yönetim Stratejileri

Yıl 2025, Cilt: 3 Sayı: 1, 20 - 29, 04.07.2025

Halil Sarıaslan

Öz

Bu çalışma, havaalanı operasyonlarında karşılaşılan kimyasal risklerin kaynaklarını, etkilerini ve yönetim stratejilerini kapsamlı biçimde incelemektedir. Uçak yakıtları, temizlik kimyasalları, de-icing sıvıları ve emisyonlar gibi çeşitli kaynaklardan yayılan kimyasallar hem çalışan sağlığını hem de çevresel sürdürülebilirliği tehdit etmektedir. Literatürdeki bulgular, bu kimyasalların solunum yolu hastalıkları, cilt rahatsızlıkları ve su kaynaklarının kirlenmesi gibi olumsuz sonuçlar doğurabileceğini ortaya koymaktadır. Ayrıca terör tehditleri, araç trafiği ve kurşun emisyonları gibi ikincil riskler de değerlendirilmiştir. Bu bağlamda, risklerin azaltılması amacıyla elektrikli yer destek ekipmanlarının kullanımı, atık yönetimi, mühendislik önlemleri ve kişisel koruyucu ekipman kullanımı gibi çok yönlü stratejiler önerilmiştir. Çalışmada ikincil kaynaklardan yararlanılmış olup, analiz yalnızca kimyasal risklerle sınırlıdır. Sonuç olarak, havaalanlarında kimyasal tehlikelerin etkin biçimde yönetilmesi hem çalışan güvenliği hem de çevresel koruma açısından kritik önemdedir.

Anahtar Kelimeler

Kimyasal Riskler , Havaalanı Güvenliği , Çevresel Sürdürülebilirlik

Chemical Risks in Airport Operations: Sources, Impacts and Management Strategies

Öz

This study comprehensively examines the sources, impacts, and management strategies of chemical risks encountered in airport operations. Chemical substances released from aircraft fuels, cleaning agents, de-icing fluids, and emissions pose significant threats to both worker health and environmental sustainability. Literature findings indicate that exposure to these chemicals may lead to respiratory illnesses, skin conditions, and contamination of water resources. Secondary risks such as terrorism threats, ground traffic, and lead emissions are also evaluated. In this context, the study proposes multi-dimensional strategies to mitigate risks, including the use of electric ground support equipment, waste management systems, engineering controls, and personal protective equipment. The study is based on secondary sources and is limited to the analysis of chemical risks. In conclusion, the effective management of chemical hazards at airports is critically important for occupational safety and environmental protection.

Anahtar Kelimeler

Chemical risks , Airport safety , Environmental sustainability

Kaynakça

• 1. Al-Rabeei, S., Rácek, B., Korba, P., Hovanec, M., Kale, U., & Nagy, A. (2022). The impact of aircraft’s chassis maintenance on the health of mechanics. Politeknik Dergisi, 25(4), 1505–1512.
• 2. Barut, S., & Erdoğan, F. O. (2024). Havalimanı yer (ramp) hizmetleri çalışanlarının karşılaştıkları iş sağlığı ve güvenliği risklerinin incelenmesi. Türk Hava Kurumu Üniversitesi Havacılık ve Uzay Çalışmaları Dergisi, 4(1), 75–98. https://doi.org/10.52995/jass.1410130
• 3. Çayır Ervural, B. (2023). İki aşamalı risk değerlendirme yöntemi ile havacılık sektöründe uygulama. International Journal of Advanced Engineering and Pure Sciences, 35(4), 460–484. https://doi.org/10.7240/jeps.1346513
• 4. Çoban, R., & Bahar, İ. (2018). Havacılık Sektöründe Yabani Hayatı Yönetim Üzerine Hamid Karzai Uluslararası Havalimanında (Kabil-Afganistan) Bir Araştırma. Journal of Aviation, 2(2), 87-104. https://doi.org/10.30518/jav.482458
• 5. Corsi, S. R., Zitomer, D. H., Field, J. A., & Cancilla, D. A. (2006). Nonylphenol ethoxylates and other additives in aircraft deicers, antiicers, and waters receiving airport runoff. Environmental Science & Technology, 40(22), 7377–7382.
• 6. Erol, A., & Kanbur, E. (2017). Uçak bakım örgütlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönetimi: Çalışma sahalarından örnekler. INJOSOS Al-Farabi International Journal on Social Sciences, 1(2), 181–192.
• 7. Kumaş, K., İnan, O., Akyüz, A., & Güngör, A. (2019). Muğla Dalaman Havalimanı uçaklardan kaynaklanan karbon ayak izinin belirlenmesi. Academic Platform Journal of Engineering and Science, 7(2), 291–297.
• 8. Öz, E., & Yalçıner Ercoşkun, Ö. (2022). Covid-19 pandemisinin Esenboğa Havalimanı hava trafiğine ve uçak emisyonlarına etkisi. Akıllı Ulaşım Sistemleri ve Uygulamaları Dergisi, 5(1), 45–59.
• 9. Ak, M. F. (2020). Comparison of Risk Assessment Methods within the Scope of Occupational Safety in the Construction Sector. Avrupa Bilim Ve Teknoloji Dergisi (18), 272-282. https://doi.org/10.31590/ejosat.670906
• 10. Özgünoğlu, K., & Uygur, N. (2017). Kahramanmaraş Havalimanı için uçaklardan kaynaklanan emisyonların belirlenmesi. KSU Journal of Engineering Sciences, 20(3), 24–30.
• 11. Öztürk, O., & Taştan, M. (2024). 2015–2021 yılları arasında Muğla ilinde LTO döngüsü esnasında B737-800 ve A320 tip uçaklardan kaynaklanan emisyonun gerçek zamanlı hesaplanması. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 40(1), 20–31.
• 12. Öztürk, O., & Taştan, M. (2024). A review of magnetic field assisted combustion. International Journal of Energy Studies, 9(1), 175–198.
• 13. Şimşek, S., & Uslu, H. (2023). Uçak bakım-onarım hangarlarında iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları ve etkileri. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (50), 178–189.
• 14. Uzun, Ö. F., & Sesli, F. A. (2021). Uçuş operasyonlarına risk oluşturabilecek yanıcı ve patlayıcı tesislerin Türkiye’deki havalimanları çevresindeki varlığı. Black Sea Journal of Engineering and Science, 4(2), 126–130. https://doi.org/10.34248/bsengineering.94598
• 15. Yıldız, M. (2021). Electric energy use in aviation, perspective, and applications. Politeknik Dergisi, 24(4), 1605–1610.
• 16. Yılmaz, İ., & İlbaş, M. (2012). Gaz türbinli uçak motorlarında kirletici emisyonların incelenmesi. Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 27(2), 343–351.