Gaziantep ili Yavuzeli ilçesi Küçükbaş Hayvancılık İşletmelerinin Yapısal Özellikleri- 1

Yıl 2025, Cilt: 4 Sayı: 1, 27 - 39, 12.02.2025

Veysel Çiftçi , Sinan Kopuzlu

https://doi.org/10.5281/zenodo.14718385

Öz

Bu çalışma Gaziantep ili Yavuzeli ilçesi Tarım ve Orman Müdürlüğü’ne kayıtlı koyun yetiştiricilerin işletmelerinin yapısal özellikleri ve sorunlarının tespitini araştırmak amacıyla yapılmıştır. İlçedeki koyunculuk işletmelerinden rastgele 50 koyunculuk işletmesi seçilmiş ve yetiştiricilere yüz yüze anket soruları yöneltilmiştir. Alınan cevaplar analiz edilerek sonuçları tartışılmıştır. Anket işletme genel özellikleri, yetiştiricilik bilgileri ve özellikleri, barınak tipi ve özellikleriyle beslenme ve yem temini ile ilgili sorulardan oluşmuştur. Araştırma sonucunda tüm işletmelerde işletme sahiplerinin yaklaşık %80’i erkek ve yaş ortalaması 45,3’dür. Eğitim durumları %84’ü ilk ve ortaokul mezunu olduğu tespit edilmiştir. Hane halkı ortalama sayısı 5,1 kişi, hanede çalışanlar içinde hem erkek hem de kadında yaş aralığı 15-49 yaş; %96’sının sosyal güvence altında oldukları, yaklaşık %72’isinin işlerini severek yaptıkları, işletmelerin %58’inin maddi destek almadıklarını ifade etmişlerdir. Koyun yetiştiriciliğinde kullanılan bilgi kaynakları olarak işletmelerin %63’ü geleneksel bilgi, %50’sinin küçükbaş yetiştiriciliği birliklerinden istifade ettiklerini bildirmişlerdir. İşletmecilerin %82’sinin yaptıkları işten kar ettikleri; çoban ihtiyacının %50’si aile fertlerinden karşıladıklarını; elde ettikleri gübrenin %100’nün değerlendirildiği belirlenmiştir. Ayrıca işletmelerin %64’ününde bağ bahçe ve tarla tarımı yapıldığı, barınakların %72’isinin kapalı barınak olduğu ve bu barınaklarda en az 40 en fazla 250 anaç koyun yetiştirildiği tespit edilmiştir. Söz konusu araştırmada yetiştiricilerin %59’unun büyükbaş ve %41’inin de kanatlı hayvan yetiştiriciliği yaptığı belirlenmiştir. İşletmelerin %43’ü kaba yemi kendileri temin ettikleri, hayvanlara verilen kaba yem çeşidi olarak işletmelerin %29’u saman, %24’ü silaj, %20’si küspe, %18’i yonca ve %9’ u ise çayır otundan oluştuğu tespit edilmiştir. Çeşitli periyotlarda ek yemleme (%6,1) yapıldığı, en fazla oranda arpa (%39) ve fabrika yemi (%39) kullanıldığı saptanmıştır. İlçede koyunculuk faaliyetlerinin daha güçlenerek geniş kapsamda yapılması, tespit edilen bu sonuçlar dikkate alınarak ortaya çıkacak zayıf yönler üzerine çözüm yolları üretilmelidir. Bu çözümler arasında hem yetiştiricinin hem de bu konu ile alakalı paydaşların (tarım teşkilatı içerisindeki ilgi birimler, üniversitelerin ilgili bölümleri, birlikler vb.) gerekli planlamalarını yapmaları büyük önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Koyun işletmeleri, yapısal özellikler, Gaziantep yetiştiriciliği ili, Yavuzeli ilçesi

Structural Characteristics of Small Livestock Farms in Yavuzeli District of Gaziantep Province- 1

Öz

This study was conducted in the form of a survey on 50 sheep farms in order to investigate the structural characteristics and problems of sheep breeders registered with the Directorate of Agriculture and Forestry in Yavuzeli district of Gaziantep province. The survey consists of questions about farm owners, general characteristics of farms, breeding information and characteristics, shelter type and characteristics, and nutrition and feed supply. As a result of the research, approximately 80% of the business owners in all businesses are male, the average age is 45.3, 84% of their education is primary and secondary school graduate, the average number of household members is 5.1, the age range of both male and female employees in the household is 15-49; 96% of them are under social security, approximately 72% of them love their jobs, approximately 58% of them do not receive financial support, 63% of the information they have while carrying out their job is based on traditional knowledge, 50% of them do not benefit from small cattle unions, 82% of them make a profit from their job; 50% of the shepherding needs are obtained from family members; 100% of the manure is evaluated, 64% is also used for vineyards and gardens, 72% of the shelters are closed shelters and at least 40 and at most 250 mother sheep are raised in these shelters, 59% are engaged in cattle and 41% are engaged in poultry farming, 43% of the roughage types they provide in their own enterprises consist of 29% straw, 24% silage, 20% pulp, 18% alfalfa dry out and 9% meadow grass, supplementary feeding (6.1%) is done in various periods, barley (39%) and factory feed (39%) are used the most as concentrated feed. It has been determined that sheep farming activities in the district should be strengthened and carried out in a wider scope, and solutions should be produced on the weaknesses by taking into account these determined results. Among these solutions, it is of great importance that both the grower and the agricultural organizations make the necessary plans.

Anahtar Kelimeler

Koyun işletmeleri, yapısal özellikler, Gaziantep yetiştiriciliği ili, Yavuzeli ilçesi, Koyun yetiştiriciliği

Kaynakça

• Abhijith, A., Dunshea, F. R., Warner, R. D., Leury, B. J., Ha, M., & Chauhan, S. S. (2020). A meta-analysis of the effectiveness of high, medium, and low voltage electrical stimulation on the meat quality of small ruminants. Foods, 9(11), 1587.
• Adzitey, F. (2011). Effect of pre-slaughter animal handling on carcass and meat quality. International Food Research Journal, 18(2), 484–490.
• Anonim. (2018). T.C. Gaziantep Valiliği Tarım ve Orman İl Müdürlüğü İl Müdürlüğünce yürütülen çalışmalar raporu. Gaziantep. Retrieved January 16, 2025, from https://gaziantep.tarimorman.gov.tr/Belgeler/Brifing%202018.pdf
• Aytekin, İ., Karabacak, A., & Keskin, İ. (2015). Akkaraman kuzuların besi performansı, kesim ve karkas özellikleri. Selçuk Tarım Bilimleri Dergisi, 2(1), 1–9.
• Behrem, S. (2011). Kilis ilinde keçi yetiştiriciliğinin mevcut durumu. (Master's thesis). Mustafa Kemal Üniversitesi.
• Bilginturan, S., & Ayhan, V. (2009). Burdur ili Damızlık Koyun ve Keçi Yetiştiriciler Birliği üyesi koyunculuk işletmelerinin yapısal özellikleri ve sorunları üzerine bir araştırma. Hayvansal Üretim, 50(1), 1–8.
• Ceyhan, A., Şekeroğlu, A., Ünalan, A., Çınar, M., Serbester, U., Akyol, E. & Yılmaz, E. (2015). Niğde ili koyunculuk işletmelerinin yapısal özellikleri ve sorunları üzerine bir araştırma. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 18(2), 60–68.
• Direk, M., Öztürk, A., & Boztepe, S. (2000). Konya ilinde koyunculuk işletmelerinin yapısal özellikleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 14(21), 49–58.
• Gezer, O. N. (2010). Sivas ili koyunculuk işletmelerinin yapısal özellikleri. (Master's thesis). Selçuk Üniversitesi.
• Hocquette, J., & Gigli, S. (2005). Indicators of milk and beef quality. Agricultural and Food Sciences. Wageningen Academic Publishers, 112. EAAP publication. ISBN: 9076998485, 9789076998480.
• Karagöz, S. (2019). Konya ili Karapınar ilçesi koyunculuk işletmelerinin yapısal ve yetiştiricilik özellikleri. (Master's thesis). Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Kaymakçı, M., Eliçin, A., Tuncel, E., Pekel, E., Karaca, O., Işın, F., Taşkın, T., Aşkın, Y., Emsen, H., Özder, M., Selçuk, E., & Sönmez, R., (2000). Türkiye'de Küçükbaş Hayvan Yetiştiriciliği, Türkiye Ziraat Mühendisliği V. Teknik Kongresi, 17-21 Ocak 2000, Ankara., s.765-793.
• Örnek, H. (2018). Gaziantep ilinde küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinin yapısal özellikleri. (Master's thesis). Mustafa Kemal Üniversitesi.
• Semerci, A., & Çelik, A. D. (2016). Türkiye’de küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinin genel durumu. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(2), 182–196.
• Şahin, K., & Yılmaz, İ. (2014). Iğdır ilinde küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinin yapısal özellikleri. Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü.
• Tamer, B., & Sarıözkan, S. (2017). Yozgat merkez ilçede koyunculuk yapan işletmelerin sosyo-ekonomik yapısı ve üretim maliyetleri. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 14(1), 49–47.
• TÜİK (2023). Bitkisel ve hayvansal üretim. Retrieved April 4, 2024, from http://www.tuik.gov.tr
• TÜİK (2024). Hayvancılık istatistikleri Haziran 2024. Retrieved November 13, 2024, from https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hayvancilik-Istatistikleri-Haziran-2024-53811
• Yamane, T. (2006). Temel örnekleme yöntemleri (A. Esin, M. A. Bakır, C. Aydın, & E. Güzbüzsel, Trans.). Literatür Yayınları: 53, İstanbul.
• Yıldırım, S., İmik, H., & Günlü, A. (2021). Bitlis ili Mutki ilçesinde koyun keçi yetiştirilen işletmelerin temel hayvan besleme bilgi düzeyilerinin araştırılması. MAE Veteriner Fakültesi Dergisi, 6(2), 48–56. https://doi.org/10.24880/maeuvfd.888022