Yayın Etiği

Journal of Animal Science and Economics, Yayın Etik Kurulu (COPE) kılavuz ilkeleri, Bilimsel Yayıncılıkta Şeffaflık ve En İyi Uygulama İlkeleri (COPE, DOAJ, OASPA, WAME ortak bildirisi) ve ICMJE’nin Tıp Dergilerinde Bilimsel Çalışmaların Yürütülmesi, Raporlanması, Düzenlenmesi ve Yayınlanması için Öneriler’i de dahil olmak üzere çeşitli kuruluşlar tarafından ortaya konan kılavuz ilkelere ve temel uygulamalara bağlı kalmayı amaçlamaktadır. Bu kılavuz ve tavsiyeler, bilimsel yayıncılıkta şeffaflık, dürüstlük ve en iyi uygulamaları teşvik etmek için tasarlanmıştır. Dergi, bu standartlara bağlı kalarak yayınladığı araştırmaların yüksek kalitede olmasını ve bilim camiasının etik standartlarını karşılamasını sağlamayı amaçlamaktadır.

Yazarlara, makalelerinin etik standartlara ve uygulamalara uygun olduğundan emin olmak için EASE Etik Kontrol Listesi'ni kullanmaları önerilir.

İnsan deneklerini içeren tüm araştırmalar, yürütülmeden önce kurumsal inceleme kurulu (IRB) veya etik komite gibi bir inceleme kurulu tarafından incelenmeli ve onaylanmalıdır. Araştırmayı değerlendiren ve onaylayan etik kurulun adı, etik kurul onay numarası ve tarihi, makale yayına sunulduğunda Metotlar bölümünde yer almalıdır. Ek olarak dergi, makale gönderim sürecinin bir parçası olarak yazarlardan etik kurul onayının bir kopyasını sunmalarını talep edebilir. Bunun amacı, araştırmanın uygun şekilde incelenip onaylandığından emin olmak ve derginin, araştırmanın yayın için gerekli etik standartları karşıladığını doğrulamasını sağlamaktır.

Bir çalışmanın etik kurul onayından muaf tutulması durumunda yazarların, etik kuruldan muafiyetin nedenini açıklayan bir beyan sunmaları gerekmektedir. Bu, araştırmanın bir etik kurul tarafından incelendiğinden ve çalışmadan muaf tutulma kararının ilgili yönerge ve düzenlemelere uygun olarak verildiğinden emin olmak içindir.

Bir makalenin Journal of Animal Science and Economics'e etik kurul onayı olmadan gönderilmesi durumunda dergi, makaleyi COPE'nin Araştırma, Denetim ve Hizmet Değerlendirmeleri kılavuzuna göre inceleyecektir. Bu kılavuz, etik kurul onayı olmayan yazıların nasıl ele alınacağı konusunda rehberlik sağlar ve derginin, araştırmanın yayınlanmasıyla ilgili riskleri ve potansiyel etik kaygıları değerlendirmesine olanak tanır.

Dergi, etik kurul onayının eksikliğinin önemli bir endişe olduğuna karar verirse, makale editoryal incelemenin ardından reddedilebilir. Bu, derginin yüksek etik standartları korumasını ve sadece etik kurul tarafından uygun şekilde gözden geçirilip onaylanmış araştırmaları yayınlamasını sağlamak amacıyla yapılır.

İnsan deneklerin yer aldığı araştırmalara ilişkin yazılarda, tüm katılımcılardan yazılı bilgilendirilmiş onam alındığını belirten bir ifadenin yer alması gerekmektedir. Bilgilendirilmiş onam yazılı olarak belgelenmeli ve bilgilendirilmiş onam formunun bir kopyası ileride başvurmak üzere araştırmacılar tarafından saklanmalıdır.

Araştırmaya 18 yaşın altındaki çocukların katılması durumunda, çocuğun ebeveyni veya vasisi çocuk adına bilgilendirilmiş onam sağlamalıdır. Bu, çocukların savunmasız bir nüfus olduğu ve araştırmaya katılmanın risklerini ve faydalarını tam olarak anlayabilecek yetilerinin olmayabileceği için gereklidir.

Eğer makale bir anket veya görüşmelerin bulgularını raporluyorsa, yazarlar katılımcıların çalışmaya katılmak için bilgilendirilmiş onaylarını verdiğini ve kişisel bilgilerinin kaydedilmesine izin verdiklerini doğrulamalıdır. Alıntılar veya diğer atfedilebilir ifadeler bulunuyorsa, bunlar anonimleştirilmeli veya makalede kişinin adının yer almayı kabul ettiği belirtilmelidir.

Bilgilendirilmiş onam hakkında bilgi, araştırmanın nasıl yapıldığına dair diğer ilgili detaylarla birlikte, makalenin Yöntemler bölümünde sunulmalıdır.

Çalışma katılımcılarının anonimliğini korumak ve araştırmanın gizlilik ilkelerine saygı göstererek yürütülmesini sağlamak, yazarların sorumluluğundadır. Özellikle katılımcıların kimliklerini açığa çıkarabilecek fotoğraflar için bu önemlidir, çünkü uygun onay olmadan böyle fotoğrafların yayınlanması, söz konusu kişilerin haklarını ihlal edebilir.

Katılımcılarda hastaların anonimliğini korumak için yazarlar, katılımcılardan veya yasal temsilcilerinden imzalı izin belgeleri almalıdır. Bu izin belgeleri, katılımcıların fotoğrafların yayınlanması için onaylarını verdiğini göstermeli ve fotoğrafların kullanımına ilişkin herhangi bir kısıtlama veya koşulu belirtmelidir. Fotoğrafların yayın onayına ilişkin bilgiler, makalede sunulmalıdır.

İntihal ve Etik Dışı Durumlar

Tüm gönderiler, hakem değerlendirme ve/veya üretim süreçlerinde birden fazla kez benzerlik tespit yazılımı (Crossref Similarity Check Powered by iThenticate) ile taranır. Benzerlik oranı %15 ve altında olmalıdır.

Başkalarının (ya da kendi) önceki çalışmalarını tartışırken, her durumda materyali doğru bir şekilde alıntıladığınızdan emin olun.

Yazarlara, aşağıda örneklenen herhangi bir intihal ve etik dışı davranıştan kaçınmaları tavsiye edilir.

• Atıf manipülasyonu: Bir yazarın, derginin veya diğer yayınların alıntı sayısını, kendi alıntıları yaparak, aynı dergiden makalelerin aşırı alıntılanması veya onursal alıntılar veya alıntı yığınları dahil etmek gibi çeşitli yollarla manipüle etme uygulaması.
• Kendi kendine intihal (metin geri dönüşümü): Bir yazarın önceki yayınlarından örtüşen bölümleri veya cümleleri uygun şekilde alıntı yapmadan kullanma pratiğidir. Bu, başka birinin (bu durumda yazarın kendi eseri) çalışmasını uygun şekilde atıfta bulunmadan kullanmak anlamına gelen bir intihal biçimi olarak kabul edilir.
• Salamizasyon: Bir araştırma çalışmasındaki aynı verilerin birkaç farklı makalede kullanılmasıdır. Bu, aynı hipotezleri, popülasyonu ve yöntemleri birden fazla makalede rapor etmek anlamına geldiği için etik dışı kabul edilir.
• Veri üretimi: Veri toplama veya deneyler sırasında gerçekleşmeyen verilerin eklenmesi. Bu, yanıltıcı veya yanlış bilgiyi gerçek veri gibi sunma pratiği olduğu için araştırma kabahati biçimi olarak kabul edilir.
• Veri manipülasyonu/sahteciliği: Araştırma verilerini yanıltıcı bir izlenim vermek amacıyla manipüle etmedir. Bu, görüntüleri manipüle etmek, aykırı değerleri veya "güven verici olmayan" sonuçları çıkarmak, veri noktalarını değiştirmek ve diğer manipülasyon biçimlerini içerebilir. Bu aynı zamanda yanıltıcı veya yanlış bilgiyi gerçek veri gibi sunma pratiği olduğu için bir araştırma kabahati biçimi olarak kabul edilir.

İddia edilen veya şüphelenilen intihal, alıntı manipülasyonu veya veri sahteciliği/üretimi gibi araştırma kabahatleri durumunda, Editöryal Kurul, iddiaların veya şüphelerin adil, şeffaf ve tutarlı bir şekilde ele alınmasını sağlamak için ilgili COPE akış şemalarını takip edecektir.

YAZARLIK
Yazar olarak listelenen kişiler, Uluslararası Tıbbi Dergi Editörleri Komitesi (ICMJE) tarafından önerilen yazarlık kriterlerini karşılamalıdır. ICMJE, yazarlığın aşağıdaki dört kriter temelinde belirlenmesini önermektedir:

1. Çalışmanın kavramsal olarak tasarlanmasına veya tasarlanmasına veya çalışma için veri ediniminin, analizinin veya yorumlanmasının önemli katkıları,
2. Çalışmanın taslak halini oluşturma veya önemli entelektüel içeriği için kritik bir şekilde gözden geçirme,
3. Yayınlanacak versiyonun nihai onayı,
4. Çalışmanın herhangi bir bölümünün geçerliliği ve doğruluğuna ilişkin soruların uygun şekilde soruşturulduğunun ve çözümlendiğinin garantisini vermek amacıyla çalışmanın her yönünden sorumlu olmayı kabul etmek.

Yapılan çalışmanın kendi üstlendikleri bölümlerine sorumluluk taşımalarının yanı sıra, yazarlar aynı zamanda diğer yazarların da çalışmanın belirli diğer bölümlerinden sorumlu olduklarını belirleyebilmelidir. Bu şekilde, tüm yazarların katkılarının doğru ve uygun bir şekilde tanındığından emin olunur. Yazarlar, CRediT (Katılımcı Rolleri Sınıflandırması) kullanarak, gönderim sırasında bireysel katkılar hakkında bilgi sağlayabilirler. Tüm yazarların, bireysel katkılarına ilişkin olarak başyazar tarafından paylaşılan bilgilere uygun şekilde anlaştığı beklenmektedir. Yazarların katkı beyanı, nihai makale ile birlikte yayımlanacak ve çalışmaya olan katkıları doğru bir şekilde yansıtması gerekmektedir.

Ayrıca, yazarlar, ortak yazarlarının katkılarının bütünlüğüne güvenmelidir. Bu, ortak yazarların araştırmayı etik ve sorumlu bir şekilde yürüttüğüne, makalede sunulan veri ve sonuçların doğru ve güvenilir olduğuna inandıkları anlamına gelir.

Dört yazarlık kriterini karşılamayan isimler makalenin yazarları arasında yer almamalıdır. Bu bireylerin araştırmaya katkıları makalenin başlık sayfasında tanınmak için belirtilerek teşekkür edilebilir. Bu, yazar olarak eklenemeyen kişilerin katkılarını tanımak ve araştırmaya kimlerin dahil olduğu konusunda şeffaflık sağlamak amacıyla yapılır.

Editör kurulu hayalet, onursal veya hediye yazarlık durumunu şüphelendirdiğinde, başvuru askıya alınır ve ilgili COPE akış şeması ve COPE yazarlık ve katkı politikası takip edilir.

Yazar Değişikliği

Yazarlıkta değişiklik talepleri, yazarların çıkarılması veya eklenmesi, yazarların sırasının değiştirilmesi gibi herhangi bir değişiklik, değişiklik nedenlerini belirten bir mektupla birlikte editoryal ofise sunulmalıdır. Mektup, çıkarılan herhangi bir yazar da dahil olmak üzere tüm yazarlar tarafından imzalanmalıdır.

Derginin Editöryal Kurulu, yazarlıkta değişiklik taleplerini tutarlı ve şeffaf bir şekilde ele alacak olup, ilgili COPE akış şeması yönergelerini takip edecektir. Bu prosedürler, araştırmanın bütünlüğünü ve tüm ilgili yazarların itibarını korumak amacıyla uygulanmaktadır.

Çıkar Çatışması Beyanı
Yazarlar, çalışmalarında uygunsuz bir etkiye veya önyargıya yol açabilecek her türlü ilişkiyi veya çıkarı açıklamalıdır. Bu, makaleyi gönderirken çevrimiçi gönderim sistemi aracılığıyla olası çıkar çatışmalarını açıklayarak yapılmalıdır.

Journal of Animal Science and Economics, aynı zamanda gönderilen makalelerin hakem değerlendirme sürecinde yer alan bireylerin mevcut veya potansiyel çıkar çatışmalarını açıklamalarını istemekte ve teşvik etmektedir. Bu tür çıkar çatışmaları, olası ön yargıya yol açabileceğinden dolayı özellikle önemlidir.

Yayın Kurulu, editörler, yazarlar veya hakemler arasında potansiyel çıkar çatışmaları vakalarını ilgili COPE (Yayın Etikleri Komitesi) akış şemaları kapsamında ele alacaktır.

Finansal Destek Beyanı
Journal of Animal Science and Economics, yazarlardan araştırmalarını gerçekleştirmek için aldıkları herhangi bir mali destek hakkında bilgi vermesini istemektedir. Bu bilgi, makalenin dergiye sunulduğu sırada sağlanması gereken finansal destek beyanında yer almalıdır.

Finansal destek beyanı, destekleyici kurumların adını, hibe numaralarını ve her destekleyicinin araştırmadaki rolünün bir açıklamasını içermelidir. Eğer destekleyici kurumun araştırmadaki bir rolü olmadıysa, bu da finansman beyanında belirtilmelidir. Bu bilgi, okuyucuların araştırmada olası önyargılar ve çıkar çatışmalarını anlamaları açısından önemlidir.

Yapay Zeka'nın (YZ) Makale Hazırlama Sürecindeki Rolü
Journal of Animal Science and Economics, Yapay Zeka ve YZ destekli teknolojilerin makale hazırlama sürecinde kullanımına ilişkin olarak Yayın Etik Komitesi (COPE) tarafından belirlenen yönergeleri takip etmektedir. Yazarlık, sadece insanlar tarafından yerine getirilebilen bir dizi görevi içerir ve yazarlar, makalenin orijinalliğini sağlama ve yazarlık için gereken niteliklere sahip olma konusunda sorumludur. YZ, makale yazma sürecinde dil düzeltmeleri için kullanılabilir (ve bunun makalede açıkça belirtilmesi gerekmektedir), ancak orijinallik ve makalenin kalitesini korumak için YZ, yazar olarak dahil edilemez.

Yayın Sonrası Düzeltme Talepleri ve İadeler
Tüm yayın sonrası düzeltme talepleri editoryal bir incelemeye tabidir. Editoryal kurul, talebi gözden geçirecek ve düzeltmenin gerekli ve uygun olup olmadığına karar verecektir. Bir düzeltmenin yayınlanması kararı, hatanın doğası, makale üzerindeki potansiyel etkisi ve destekleyici kanıtlara dayanacaktır. Editoryal kurul, kararını vermek için gerektiğinde yazarlar, hakemler ve diğer uzmanlarla da danışabilir. Düzeltme talebi onaylanırsa, makale derginin arşivinde düzeltilir.

Editoryal Kurul, COPE kuralları doğrultusunda vakaları gözden geçirir.

Eğer ihlal iddiaları doğrudan ihbarcılar tarafından yapılırsa, Editoryal Kurul, ilgili COPE akış şemasını takip edecektir. Dergi, bir sosyal medya sitesinde yayınlanan bir makaleyle ilgili endişeler ortaya çıktığında COPE'nin ihbarcılara nasıl yanıt verilmesi gerektiğine dair akış şemasına uygun hareket edecektir.

Bazı durumlarda, çözümlenemeyen iddiaları çözmek için bir bağımsız gözetmen atanabilir.

Potansiyel etik ihlalleri araştırmak için, editoryal kurul diğer baş editörlerle bilgi paylaşabilir ve soruşturmaları daha verimli ve etkili bir şekilde yürütebilir. Baş editör ile iletişim gerektiğinde, editoryal kurul ilgili COPE önerilerini takip edecektir.

Gerekli durumlarda, dergi araştırmacılar tarafından şüphelenilen etik ihlaller hakkında kurumlara başvurabilir ve bu endişeleri desteklemek için kanıtlar sunabilir. Bu süreçte COPE yönergelerine uygun hareket edilecektir.

Etik ihlal endişeleri durumunda, editörler COPE yönergelerine göre vakayı araştıracaktır. Araştırma endişeleri doğruladığında, editörler geri çekme bildirimi yayınlayabilir. Geri çekme bildirimi, dergide yayınlanacak ve makalenin kaydı geri çekme durumunu yansıtacak şekilde güncellenecektir. Makale derginin arşivinde kalacak, ancak geri çekildiği açık bir şekilde belirtilecektir. Makalenin kaydı ayrıca geri çekme durumunu yansıtmak için ilgili dizinlerde güncellenecektir.

Geri Çekme Talepleri

Makalenin geri çekilme talepleri derginin editör kurulu tarafından incelenir. Bir makalenin geri çekilme talebininin yapılabilmesi için yazarlar, taleplerini ve geri çekilme nedenlerini belirten tüm yazarlar tarafından imzalanmış bir mektubu dergi editörüne göndermelidir. Editör kurulu daha sonra talebi inceleyecek ve yazarlar tarafından sunulan nedenlere dayanarak bir karar verecektir. Talep kabul edilirse, makale dergiden geri çekilecek ve yazarlara karar bildirilecektir. Yazarlar, geri çekilme talebi onaylanana kadar başka bir dergiye çalışmalarını değerlendirmeye sunmamalıdır. Bu, olası çıkar çatışmalarını veya yayınların tekrarlanmasını önlemek amacıyla yapılır.

İtiraz ve Şikayet

Derginin yayın kurulu, COPE'un yönergeleri ve önerilerine uygun olarak itiraz ve şikayetleri ele almakla sorumludur. Bir yazarın bir itirazı veya şikayeti varsa doğrudan yayın ofisiyle iletişime geçmelidir. Yayın kurulu, COPE yönergelerine dayanarak durumu gözden geçirecek ve bir karar verecektir.

Karar alma sürecinde, baş editör tüm itiraz ve şikayetlerde nihai yetkiye sahiptir. Bazı durumlarda, Yayın Kurulu’nun kendi içinde çözemediği konular için tarafsız bir temsilci atanmaktadır. Dergi, itiraz ve şikayetleri ele almak için adil ve şeffaf bir süreç izlemektedir ve bilimsel kayıtların bütünlüğünü korumayı hedeflemektedir.