Hatay İlinde Süt ve Süt Ürünleri Üreten İşletmelerin Üretim ve Pazarlama Yapısı

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 2, 104 - 119, 27.12.2020

Reşit Küçük Nuran Tapkı

Öz

Bu çalışmada, Hatay ilinde süt ve süt ürünleri üreten işletmelerin üretim yapıları ve pazarlama durumlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma alanında incelenen işletmeler, çalıştırdıkları işçi sayılarına göre küçük ve orta ölçekli işletme olarak iki gruba ayrılmış olup, 45 adet küçük ölçekli işletme ve 11 adet orta ölçekli işletme ile yüz yüze bireysel görüşme yapılarak sorular yöneltilmiştir. İşletmelerde yaygın olarak tereyağı, yoğurt, tuzlu yoğurt, beyaz peynir, künefelik peynir, dil peyniri, sünme peyniri, örme peynir, çökelek, sürk ve kaşar peyniri üretimi yapıldığı belirlenmiştir. İncelenen işletmelerde ortalama kapasite kullanım oranı %49,7’dir. İşletmelerin tam kapasite ile çalışamamalarının en önemli nedenleri arasında kaliteli çiğ süt temini, pazarlama sorunu ve maddi yetersizlikler olduğu tespit edilmiştir. İşletmeler ürünlerini marketlere, bakkallara, toptancılara, doğrudan tüketicilere, okullara, lokantalara ve bayilere satmaktadır. İncelenen işletmelerde ürünlerde ortalama randımanın yoğurtta %93,6, pastörize sütte %89,0 künefelik peynirde %9,6, sünme peynirde %9,9, ayranda %166,7, tereyağında ise %3,8 olduğu görülmüştür. İşletmelerin 29’u il içine, 23’ü hem il içine hem de il dışına, 3’ü il dışına, 2’si ise yurtdışına ürün pazarlamaktadır. İşletmelerin pazarlama aşamasında karşılaştıkları en önemli sorunlar ürün fiyatlarının düşüklüğü, haksız rekabet, kayıt dışı üretim ve satış ile taşıma maliyetleridir.

Anahtar Kelimeler

Süt ve süt ürünleri, İşletmeler, Üretim, Pazarlama durumu

Destekleyen Kurum

HATAY MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ

Proje Numarası

18 YL 082

Teşekkür

Bu çalışma, Yüksek lisans tezinden üretilmiş olup, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü tarafından desteklenmiştir (Proje No:18 YL 082).

Marketing and Production Structures of Milk and Milk Products Producing Enterprises in Hatay Province

Öz

In this study, it was aimed to investigate the production and marketing structures of dairy producing enterprises in Hatay province.The enterprises examined in the research area were divided into two groups as small and medium-sized enterprises according to the number of workers they employ, and questions were asked by face-to-face interviews with 45 small and 11 medium-scale enterprises. It was determined that butterfat, yoghurt, saline yoghurt, feta cheese, kunefe cheese, tongue cheese, crepe cheese, knitted cheese, skim-milk cheese, spiced skim-milk cheese (sürk) and cheddar cheese were widely produced in these enterprises. The rate of average capacity utilization of these enterprises examined is 49.7%. It has been determined that the most important reasons for enterprises not working with full capacity were quality raw milk supply, marketing problems and financial deficiencies. These enterprises marketed their products to shopping markets, grocery stores, wholesalers, direct consumers, schools, restaurants and dealers. The average yields of the products in these enterprises examined were 93.6% in yogurt, 89.0% in pasteurized milk, 9.6% in kunefe cheese, 9.9% in crepe cheese, 166.7% in ayran, and 3.8% in butter. 29 of these enterprises market their products within the province, 23 inside and outside of the province, 3 outside of the province and 2 of them to abroad. The most important problems faced by enterprises in the marketing phase were low product prices, unfair competition, unrecorded production and transportation costs for sales.

Anahtar Kelimeler

Milk and milk products, Enterprises, Production, Marketing status

Proje Numarası

18 YL 082

Kaynakça

• Referans 1 Akkılıç, M. E., Tatlı, P., Çerçi, İ.H.2001. Elazığ yöresinde süt ve süt ürünlerinin pazarlama yöntemleri ve problemleri üzerine bir çalışma. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 41(2): 77 - 84..
• Referan 2 Anonim, 2015. Süt ve süt ürünleri sektör raporu, http://www.konyadayatirim.gov.tr. Erişim tarihi: 21.06.2018.
• Referans 3 Anonim, 2017. Türkiye süt, et, gıda sanayicileri ve üreticileri birliği sektör raporu. http://www.setbir.org.tr/. Erişim tarihi: 19.06.2018
• Referans 4 Anonim, 2018. Dünya ve Türkiye’de süt sektör istatistikleri. http:/www.ulusalsüt konseyi.org.tr. Erişim tarihi: 15.10.2019.
• Referans 5Artukoğlu, M. and Olgun, A. 2008. Cooperation tendencies and alternative milk marketing channels of dairy producers in Turkey. A Case of Menemen Zemedelska Ekonomika, 54: 32 – 37.
• Referans 6 Bars, T., Akbay, C. 2013. Kahramanmaraş ilinde süt ve süt ürünleri işleyen mandıra işletmelerinin yapısal analizi. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 16(2):9 – 2.
• Referans 8 Büyükkılıç, D., Arpacıoğlu, H. 1990. Süt ve süt ürünleri sanayiinde verimlilik ve firmalararası karşılaştırma. Milli Prodüktivite Merkezi, Yayın No: 406, Ankara.
• Referans 9 Davran, M.K., Özalp, B., Tok, N., Öztornacı, B.2017. Employment in the rural youth in Turkey and the future of agricultural employment, Gençlik Araştırmaları Dergisi, 5(13):190-199
• Referans 10 Keleş, İ. 2015. Çumra İlçesi Tarım İşletmelerinin Tarımsal Yapısı ve Mekanizasyon Düzeyinin Belirlenmesi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Makinaları ve Teknolojileri Mühendisliği Anabilim Dalı YL Tezi.
• Referans 11 Kocamış, U. T. 2015. Üretim yapan işletmelerde randıman analizi yoluyla denetim. business & management studies. An International Journal, 3(2): 203 – 219 Koyubenbe, N., Konca, Y. 2006. İzmir ili Ödemiş ilçesi süt sanayiindeki gelişmeler üzerine bir araştırma. Hayvansal Üretim Dergisi, 47(1): 47-53.
• Referans 12 Sayın, C., Karaman, S., Mencet, M. N., Taşcıoğlu, Y. 2011. Antalya ilinde süt arz zincirinde pazarlama marjları, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 24(2): 95 – 99. Referans 13 Tan, S. 2001. Türkiye sütçülük sektöründe bölgeler arası yapısal değişimin spatial denge modeli ile analizi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi.
• Referans 14 Tapkı, N. 2001. Hatay ilinde süt ve süt mamülleri üretim ve pazarlama yapısı. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Adana
• Referans 15 Terin, M., Ateş, H.Ç. 2010. Çiftçilerin örgütlenme düzeyi ve örgütlerden beklentileri üzerine bir araştırma: Van ili örneği, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 47 (3):265-274. Referans 16 Terin, M., Yavuz, F. 2015. Türkiye bölgeler arası optimum süt ve ürünleri akışı :Spatial denge modeli. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 52(2): 207 - 217.
• Referans 17 TÜİK, 2018. Türkiye İstatistik Kurumu. http://www.tuik.gov.tr/ Erişim tarihi, 03.02.2019.
• Referans 18 Uraz, T. 1976. Ortak Pazar ülkeleri ve Türkiye’de süt endüstrisinin durumu. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No:600, Ankara
• Rfereans 19 Yavuz, F., Keskin, A. 1996. Türkiye hayvancılık sektöründe bölgeler arası yapısal değişmelerin ekonometrik analizi. Türkiye II. Tarım Ekonomisi Kongresi, 4-6 Eylül 1996, c, 2: 154 - 163, Adana Bildirileri.