The effect of positive psychological capital and subjective well-being on team performance from the perspective of aviation employees

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 3, 13 - 27, 31.08.2024

Sezer Cihan Günaydın , Özge Turhan , Ataberk Tekin , Fatmagül Ceyda Dinç

https://doi.org/10.52995/jass.1452807

Öz

The main purpose of this research article is to investigate the impact of positive psychological capital which is composed of psychological resiliency, hope, optimism and self- efficacy and subjective well-being on team performance of aviation employees within a comprehensive model. Team performance is one of the basic elements of creating safety climate within the topic of human factors. Within this context, investigating and empirically testing the factors affecting team performance gain a special importance in aviation sector. Through the structured questionnaire methodology, the analyses were conducted with 403 participants using SPSS statistical package program from aviation companies, airport businesses and aircraft maintenance and repair teams. As the result of the study, the impact of subjective well-being on team performance is supported whereas the impact of positive psychological capital on subjective well-being is also supported. Theoretical contribution of the study is to fill the gap in the literature related to aviation management and the implicational contribution of the study is to bring new suggestions to HR specialists in aviation sector regarding to increase team performance.

Anahtar Kelimeler

Positive psychological capital, subjective well-being, PERMA model, aviation employees

Proje Numarası

1919B012105645

Havacılık çalışanları açısından pozitif psikolojik sermaye ve öznel iyi oluşun takım performansına etkisi

Öz

Bu araştırma makalesinin temel amacı, havacılık sektörü çalışanlarının psikolojik dayanıklılık, umut, iyimserlik ve öz-yeterlilik bileşenlerinden oluşan pozitif psikolojik sermayeleri ve öznel iyi oluşlarının (psikolojik esenlikleri) takım performansı üzerindeki etkisini bütüncül bir model ile incelemektir. Havacılık sektöründe emniyet kültürünün ortaya çıkarılmasında insan faktörleri içerisinde takım/ekip performansı temel bir konudur. Bu bağlamda takım performansına etki edecek faktörlerin incelenmesi ve ampirik olarak test edilmesi önemlidir. Yapılandırılmış anket yöntemi ile sivil havacılık sektöründe yer alan havayolu işletmeleri, havaalanı işletmeleri, hava aracı bakım-onarım hizmeti veren işletmelerin çalışanlarından toplanan 403 veri üzerinden SPSS istatistik programı kullanılarak analizler gerçekleştirilmiştir. Yapılan analizlerde pozitif psikolojik sermayenin takım performansı ve öznel iyi oluş üzerinde istatistiki olarak anlamlı etkileri olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın kuramsal katkısı yazındaki ilgili boşluğu doldurması, uygulamadaki katkısı ise tüm havacılık sektörü yöneticileri ve özellikle insan kaynakları yöneticilerine pozitif psikolojik sermayenin ve takım performansının arttırılması konusunda uygulama önerileri getirecek olmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Pozitif psikolojik sermaye, öznel iyi oluş (psikolojik esenlik), PERMA modeli, havacılık çalışanları

Etik Beyan

Çalışma kapsamında yapılan araştırmalar için İstanbul Gelişim Üniversitesi Etik Kurul Başkanlığına Etik Kurul İzni için yapılan başvurumuz onaylanmış olup onay kararı 23.09.2022 tarihli ve E-51921795-050.01.99-49698 nolu kararda yer almıştır. Ayrıca, araştırmaya başlamadan önce aydınlatılmış onam formu çalışmanın ilk sayfasında verilerek katılımcıların onayı alınmıştır. Bu makale araştırma ve yayın etiği standartlarını karşılamaktadır.

Destekleyen Kurum

Bu çalışma, Prof. Dr. Sezer Cihan Kesken’in danışmanlığını ve Ataberk Tekin’in yürütücülüğünü yaptığı “COVID-19 Dönemi ve Sonrasında Havacılık İşletmeleri Çalışanlarının Pozitif Psikolojik Sermayesi ve Öznel İyi Oluşlarının Takım Performansına Etkileri Üzerine bir Araştırma” isimli TÜBİTAK-BİDEB 2209-A Araştırma Projeleri Destek Programı çerçevesinde desteklenmiştir.

Proje Numarası

1919B012105645

Teşekkür

Bu çalışmanın veri toplama kısmında destek sağlayan İstanbul Gelişim Üniversitesi Havacılık Yönetimi Bölümü öğrencileri Begüm Aras ve Fatma Damla Onay’a teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Aktaş, H., & Tekarslan, E. (2013). Uçuş ekibi kaynak yönetimi: Pilotların uçuş ekibi kaynak yönetimi tutumları ile kişilik yapıları arasındaki ilişki. Journal of the School of Business Administration, Istanbul University, 42(2).
• Bal, E. A. (2008). Self-efficacy, contextual factors and well-being: The impact of work engagement. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bal, E. A. (2009). Bir pozitif psikoloji kavramı olarak işe gönülden adanma (work engagement) ve insan kaynakları açısından önemi. Osmangazi Üniversitesi 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Bildiri Kitabı, s. 546-552.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. W H Freeman/Times Books/ Henry Holt & Co.
• Baron, R. M., & Kenny, D. A. (1986). The moderator–mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), s. 1173.
• Beck, L. A. (1992). Csikszentmihalyi, Mihaly. (1990). Flow: The psychology of optimal experience. Journal of Leisure Research, 24, s. 93-94. doi:https://doi.org/10.1080/00222216.1992.11969876
• Bilkay, S. (2022). Havacılık sektöründe pozitif psikolojik sermaye ve türevleri (1 b.). İKSAD Yayınevi.
• Butler, J., & Kern, M. L. (2015). The PERMA-profiler: A brief multi dimensional measure of flourishing. Unpublished manuscript.
• Cripps, K., & Zyromski, B. (2009). Adolescents’ psychological well-being and perceived parental involvement: Implications for parental involvement in middle schools. Research in Middle Level Education Online, 33(4), s. 1-13. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ867143.pdf adresinden alındı
• Csikszentmihalyi, M. (1997). Finding flow: The psychology of engagement with everyday life. New York: Basic Books.
• Çıngı, H. (1994). Örnekleme kuramı. Ankara: Hacetepe Üniversitesi Fen Fakültesi Basımevi.
• Çömlekçi, N., Demirci, İ., Ekşi, H., Dinçer, D., & Kardaş, S. (2017). Beş boyutlu iyi oluş modeli: PERMA ölçeği Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliği. The Journal of Happiness & Well-Being, 5(1), s. 60-77.
• George, D., & Mallery, P. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 Update. Boston: Pearson.
• Güler, B. K. (2009). Pozitif psikolojik sermaye: Tanımı, bileşenleri ve yönetimi. Çalışma yaşamında davranış güncel yaklaşımlar. İzmit: Umuttepe Yayınları.
• Günaydın, S. C., & İnal, H. İ. (2021). Perma modelinin demografik faktörler bağlamında incelenmesi: hizmet sektöründe ve Z kuşağında geniş ölçekli bir araştırma. İzlek Akademik Dergi (Izlek Academical Journal), 4(2), s. 56-81.
• Günaydın, S. C., & İnal, H. İ. (2022). Örgütlerde Mutluluk: Psikolojik Esenlik, Dönüştürücü Liderlik ve Takım Performansı Üzerine Bütüncül Bir Model Önerisi. Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), s. 61-118. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2190602 adresinden alındı
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2016). Sosyal Bilimlerde araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık. Ocak 14, 2022 tarihinde http://www.peggykern.org/questionnaires.html adresinden alındı
• İkiz, F. E., Asıcı, E., Kaya, Z., & Balkan, K. (2018). Yaşam amaçları ve psikolojik iyi oluşun öğretmenlik mesleğine yönelik tutumu yordayıcı rolü. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(25), s. 7-26.
• İnal, İ. H. (2021). Psikolojik esenliğin takım performansı üzerindeki etkisinin dönüştürücü liderlik modeli bağlamında incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.
• Kanbur, E., & Mazıoğlu, V. (2021). Psikolojik iyi oluşun iş becerikliliği üzerine etkisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10(2), s. 1839-1857.
• Luthans, F. (2002). Positive organizational behavior: Developing and managing psychological strengths. Academy of Management Perspectives, 16, s. 57-72.
• Luthans, F. (2008). Organizational behavior (11 b.). Boston: McGrawHill.
• Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B., & Norman, S. M. (2007). Positive psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction. Personnel psychology, 60(3), s. 541-572.
• Luthans, F., Youssef, C. M., & Avolio, B. J. (2007). Pschological capital and beyond. New York: Oxford Business Press.
• Luthans, F., Youssef, C. M., & Avolio, B. J. (2015). Psychological capital and beyond. Oxford University Press.
• Mamacı, M. (2021). Ruh sağlığı çalışanlarının çeşitli değişkenler açısından karşılaştırması: Duygusal emek, psikolojik sermaye ve İyi Oluş. OPUS International Journal of Society Researches, 17(35), s. 2030-2051.
• Masten, A. S., & Reed, M. J. (2002). Resilience in development. C. R. Snyder, & S. J. López (Dü) içinde, Handbook of Positive Psychology (s. 74–88).
• Mengenci, C., & Topçu, Ö. G. (2011). Örgüt kültürünün ekip kaynak yönetimi uygulamalarına etkisi: Türk sivil havayolu firmalarında görgül bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(3), s. 201-232.
• Oakland, J. S. (1993). Total quality management. Oxford: Butterworth-Heinemann.
• Özkalp, E. (2009). Örgütsel davranışta yeni bir boyut: Pozitif (olumlu) örgütsel davranış yaklaşımı ve konuları. 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, (s. 491-498). Eskişehir.
• Peterson, S. J., & Luthans, F. (2003). The positive impact and development of hopeful leaders. Leadership & Organization Development Journal, 24(1), s. 26-31.
• Seligman, M. E. (1998). Learned optimism. New York: Pocket Books.
• Seligman, M. E. (2011). Flourish: A visionary new understanding of happiness and well-being. Free Press.
• Seligman, M. E., & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: An introduction. American Psychologist, 55(1), s. 5-14.
• Snyder, C. R. (1995). Conceptualizing, measuring, and nurturing hope. Journal of Counseling and Development, 73, s. 355-360.
• Snyder, C. R., Irving, L., & Anderson, J. R. (1991). Hope and health: Measuring the will and the ways. C. R. Snyder, & D. R. Forsyth (Dü) içinde, Handbook of social and clinical psychology: The health perspective (s. 285-305). Elmsford, NY: Pergamon Press.
• Stajkovic, A. D., & Luthans, F. (1998). Social cognitive theory and self-efficacy: Going beyond traditional motivational and behavioral approaches. Organizational Dynamics, 26, s. 62-75.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2015). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı. (M. Baloğlu, Çev.) Ankara: Nobel Yayıncılık-Pearson.
• Telef, B. B., Uzman, E., & Ergün, E. (2013). Öğretmen adaylarında psikolojik iyi oluş ve değerler arasındaki ilişkinin incelenmesi. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume, s. 1297-1307.
• Uyar, T. (2021). Türk iş havacılığı sektörü teknisyenlerinde iş tatmini. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(3), s. 258–288.
• Zincirkıran, M. (2016). Türkiye’de sivil havacılık uygulamaları ve bu alanda yapılan araştırmalar üzerine bir değerlendirme. International Journal of Social Academia, 1(1), s. 1-12.