TURİZM TEORİSİNE KATKI SAĞLAYAN ÖNEMLİ ARAŞTIRMACILARIN YAKLAŞIMLARI

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 71 - 86, 23.07.2021

Kaan Berk Dalahmetoglu , Kutay Oktay

Öz

Turizm olgusu hızla gelişen bir sektörel ve endüstriyel bir hal alırken bir yandan da bilimsel açıdan ele alınan bir konu olmuştur. Turizmin bir bilim haline dönüşmesi araştırmacıların farklı düşünce ve felsefi görüşlerin birbiriyle uzlaşma ve uyum amacı olmadan ortaya attıkları kuramı ve bu kuramı destekleyici çalışmalara bağlı olduğu anlaşılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, turizm teorisine katkı sağlayan araştırmacıların farklı bakış açıları ile literatüre yaptıkları katkıları araştırmaktır. Ayrıca çalışmanın bu konuda oldukça kısıtlı miktarda olan ulusal ve yabancı literatüre katkı sağlaması da amaçlanmaktadır. Literatürde yer alan önemli araştırmacıların farklı kavramları ve teorileri bulunmaktadır. Çalışmada araştırmacıların ortaya koyduğu teoriler incelenmiştir. Araştırmanın yönteminde nitel araştırma yöntemi kullanılarak turizmoloji ve çok disiplinli turizm dalı hakkındaki teorileri kabul görmüş araştırmacılar üzerine kapsamlı literatür taraması yapılmıştır. Farklı tartışmalara dayanan bulgular tarafsız olarak ele alındıktan sonra turizmoloji konusu bilimsel felsefe yönünden incelenmiştir. Çalışmaların incelenmesi sonucu turizmin; oluşmakta olan bilimler kategorisinde yer aldığı ve teorik gelişmelere açık olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Turizmoloji, Turizm Bilimi, Turizm Teorisi

APPROACHES OF IMPORTANT RESEARCHERS CONTRİBUTİNG TO TOURİSM THEORY

Öz

While the phenomenon of tourism has become a rapidly developing sectoral and industrial one, it has also been a scientific issue. It is understood that the transformation of tourism into a science depends on the theory and the studies that support this theory, which the different ideas and philosophical views put forward without the aim of reconciliation and harmony with each other. The purpose of this study, contributing to tourism theory different perspectives of researchers Their contributions to the literature were investigated. In addition it is aimed to contribute to the limited amount of national and foreign literature on this subject. Important researchers in the literature have different concepts and theories. In the study, the theories put forward by the researchers had has been examined. In the method of the study, a comprehensive literature review was conducted on researchers whose theories about tourism and multidisciplinary tourism were accepted by using qualitative research method. After the findings based on different discussions were dealt with impartially, the subject of tourism was examined in terms of scientific philosophy. As a result of the examination of the studies, tourism; It was concluded that it is in the emerging sciences category and is open to theoretical developments.

Anahtar Kelimeler

Tourismology, Tourism Science, Tourism Theory

Kaynakça

• Apostel, L., Berger, G., Briggs, A., Michaud, G. (1972). Interdisciplinarity Problems of Teaching and Research in Universities, Paris: Centre for Educational Research and Innovation.
• Bacharach, S.B. (1989) Organizational Theories: Some Criteria For Evaluation. The Academy Of Management Review, 14(4).
• Barretto, M. (2004). Produção científica na área de turismo. Um outro turismo é possível. São Paulo: Contexto.
• Balso, M. D. Ve Lewis, A. D. (2007) Recherche En Sciences Humaines Une Initiation A La Méthodologie, Modulo: Montréal (Québec).
• Başdaner, O. (2018) Turizm Alanının Sosyolojik ve Kuramsal İnşası İçin Bir Taslak. (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). T.C. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı. Aydın.
• Bhatıa, A.K (2002). Tourism Development: Principles, Practices, Sterling. New Delhi:.Pvt. Ltd.
• Burkart, A.J., & Medlik, S. (1974). Tourism: Past Present And Future. London: Heinemann.
• Campbell, N., Robert, B. (1921). What İs Science? London : Methuen & Co. Ltd.
• Çetinkıran Balcı, E. (2019). Aristoteles’te Pratik Bilimlerin Değeri. Viraverita E-Dergi: Disiplinlerarası Karşılaşmalar, 9.
• Charles, G., Ritchie, B. (2006). Tourism, Principles, Practices, Philosophies, New Jersey: John Wiley&Sons.
• Cohen, E. (1979). A Phenomenology of Tourist Experiences, Sociology, 13 (2).
• Cohen, E. (1984). The Sociology Of Tourism: Approaches, Issues, And Findings. Annual Review Of Sociology, 10.
• Ceran, D., Onarıcıoğlu, A. S. (2018). Besin Zinciri Konusunun Kavratılmasında Disiplin Arası Bir Yaklaşım. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38 (3).
• Cooper, C., Fletcher, J., Gilbert, D., Wanhill, S. (1993). Tourism: Principles and practices. London: Pitman.
• Crompton, J. (1979). Motivations Of Pleasure Vacations. Annals Of Tourism Research, 6(4).
• Çallı, D. S. (2015). Turizm Yazınında Teorik Çerçevede Yaşanan Tartışmalar Ve Turizmoloji Üzerine Nitel Bir Değerlendirme. Kastamonu Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7.
• Dann, M. S. G. (1977). Anomie, Ego- Enhancement and Tourism. Annals of Tourism Research, 4 (4).
• Darbellay, F. & Stock, M. (2012).Tourism As A Complex İnterdisciplinary Research Object. Annals of Tourism Research, 39(1).
• Deniz, T., Kalem Yıldırım, M. (2018). Turizm Coğrafyası: Çalışmalar, Sorunlar Ve Yaklaşımlar. Safran Kültür Ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(1).
• Dinçer, F.İ, Çetin, G, E. Aslan, H., İzgi, M. T. ve Demiroğlu, O. C. (2007, Kasım). Turizmoloji Nedir? Turizmbilim Üzerine Yapılan Teorik Tartışmaları Değerlendiren Bir Analiz Çalışması. Çeşme Ulusal Turizm Sempozyumunda sunulan bildiri, İzmir.
• Einstein, A. (1940). Considerations Concerning The Fundaments Of Theoretical Physics. American Association For The Advancement Of Science New Series, 91 (2369).
• Franklin, A. (2003). Tourism: An İntroduction. Londra: Sage.
• Francois J., Belisle, D. Hoy, R. (1980). The perceived impact of tourism by residents a case study in Santa Marta, Colombia. Annals of Tourism Research, 7(1).
• Gülcan, B. (2009). Turizmin Disipliner Evrimi. Ticaret Ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, (1).
• Gündoğdu, B. N. (2019). Turizmin Tarihi Çevreler Üzerindeki Etkilerinin Ve Turistik Alan Yaşam Döngüsü Bağlamında Safranbolu Örneğinin Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). T.C. Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Şehir Ve Bölge Planlama Anabilim Dalı Kentsel Koruma Ve Planlama Programı. İstanbul.
• Göksan, E. (1978). Turizmoloji. İzmir: Uğur Ofset Matbaası.
• Gülbahar, O. (2009). 1990’lardan Günümüze Türkiye’de Kitle Turizmin Gelişimi ve Alternatif Yönelimler. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14 (1).
• Hacıoğlu, N., Avcıkurt, C. (2008). Turistik Ürün Çeşitlendirmesi, Ankara: Nobel Yayınları.
• Hoerner, J. M. (2002) Towards a new definition of tourism. Espaces, Tourisme & Loisirs, 197.
• Inui, Y., D. Wheeler, S. Lankford (2006). Rethinking Tourism Education: What Should Schools Teach?. Journal of Hospitality, Leisure, Sport and Tourism Education, 5(2).
• İstanbullu Dinçer, F., Çetin, G., Aslan, E. H., İzgi, M. T., Demiroğlu, O. C. (2007). Turizmoloji Nedir? Turizmbilim Üzerine Yapılan Teorik Çalışmaların Bir Analiz Çalışması Çeşme Ulusal Turizm Sempozyumu. Sunulmuş Bildiri. İzmir.
• Jacobs, H. H. (1989). Interdisciplinary Curriculum: Design And İmplementation. Alexandria: Association for Supervision and Curriculum Development.
• Jafari, J. (1977). Editors’ page. Annals of Tourism Research, 5 (6).
• Jafari, J. (1990). Research And Scholarship-The Basis Of Tourism Education. The Journal Of Tourism Studies, 1(1).
• Jafari, J. (2003). Encyclopedia of Tourism. USA: Routledge.
• Jafari, J. (2005). El turismo como disciplina científica, Política y sociedad, 42(1).
• Kreishan, Fuad M. M. (2010). Tourism And Economic Growth: The Case Of Jordon. European Journal Of Social Sciences, 15 (2).
• Kozak, N., Kozak, M., A. Kozak, M. (2008). Genel Turizm: İlkeler kavramlar. (7. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Kline, S.J. (1995). Conceptual Foundations For Multidisciplinary Thinking. Stanford: Stanford University Pres.
• Kozak, M. Ve Bahar, O., (2013). Turizm Ekonomisi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Leiper, N. (1981). Towards A Cohesive Curriculum İn Tourism-The Case For A Distinct Discipline. Annals Of Tourism Research, 8(1).
• Leiper, N. (1990). Tourist Attraction Systems. Annals Of Tourism Research, 17(3).
• Lew, A. A., Hall, C. M., Williams, A. (2004). Tourism: Conceptualization, Institutions, And Issues. Hall, C. M., Williams, A., Ve Lew, A. A., (Eds), A Companion To Tourism. Oxford: Blackwell.
• Lindsay, R.B. (1963). The Role Of Science İn Civilisation. New York: Harper And Row.
• Mason, P., (2008). Tourism Impacts, Planning And Management. Oxford: Butterworthheinemann.
• Moles, A. (2004). Belirsizin Bilimleri: İnsan Bilimleri İçin Yeni Bir Epistemoloji, Çev. Nuri Bilgin, İstanbul: Yky.
• MacCannell, D. (1999). The Tourist: A New Theory of the Leisure Class. Berkeley: University of California Press.
• Maviş, F., H.S. Ahipaşaoğlu ve N. Kozak (2002). Genel Turizm Bilgisi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Yayınları, Yayın No:727.
• Nuñez, T. (1989). Touristic Studies in Anthropological Perspective. Smith, V. L., (ed.), Hosts and Guests: The Anthropology of Tourism. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
• Mouza, M. (2018). What İs Theory?. Orcıd: /0000-0003-1370-5029.
• Nash, D. (1981). Tourism As An Anthropological Subject. Current Anthropology, 22(5). (461-481).
• Oxford Dictionary Of English, (2003). Oxford University Press.
• Öngel, E. (1983). A Research Guide. Ankara: Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Basımevi.
• Pearce, D. (1994). Alternative Tourism: Concepts, Classifications and Questions. In Smith, V.L. and Eadington, W.R. (eds) Tourism Alternatives: Potentials and Problems in the Development of Tourism, London: John Wiley: 15–30.
• Perkins, D. N. (1994). The Intelligent Eye. Santa Monica, Ca: The Getty Center For Education İn The Arts.
• Plog, S. (1974). Why Destination Areas Rise and Fall in Popularity. Economics – Cornell Hotel and Restaurant Administration Quartely, 14.
• Robinson, M. Ve Picard, D., (2006). Tourism, Culture And Sustainable Development. Paris: Unesco.
• Russell, B. (1997). Religion And Science, London: Oxford Uni. Press.
• Sert, S. İkiz Nalçacı, A. (2012). Turizmin Bilimsel Konumuna İlişkin Akademisyenlerin Tutumları Üzerine Bir Araştırma. 1. Lisansüstü Turizm Öğrencileri Araştırma Kongresi, Antalya.
• Seppo E. A. (1982). Toward A Social Psychological Theory Of Tourism Motivation: A Rejoinder. Annals Of Tourism Research, 9 (2).
• Solmaz, A. (2019). Turizmin Doğuşu: Sosyolojik Bir Olgu Olarak Turizm Nasıl Ortaya Çıktı? International Journal Of Socıal, Humanıtıes And Admınıstratıve Scıences, 5(19).
• Smith, S.L.J. (1989). Tourism: A geographical analysis. Harlow: Longman.
• Smith, S. L.J. (1994). The Tourism Product. Annals Of Tourism Research, 21(3).
• Stronza, A. (2001). Anthropology of Tourism: Forging New Ground for Ecotourism and Other Alternatives. Annual Review of Anthropology, 30.
• Toskay, T. (1983). Turizm: Turizm Olayına Genel Yaklaşım. İstanbul: Der Yayınları
• Türk Dil Kurumu (2019). Genel Açıklamalı Sözlük. Ankara: TDK Yayınları
• Tribe, J. (1997). The Indiscipline of Tourism. Annals of Tourism Research, 24(3).
• Timur, A. (2010). Azerbaycan Turizm Potansiyelinin Kalkınma Amaçlı Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı İktisat Programı, İzmir.
• Urry, J. (2009). Turist Bakışı, (çev. E. Tataroğlu & İ. Yıldız). Ankara: Bilgesu Yayıncılık.
• Ural, Ş. (1984). Felsefi Açıdan Bilim. Felsefe Arkivi, 24.
• Ural, Ş. (1994). Bilim Felsefesi'nin Amacı Veya Bilim Felsefesi'nin Felsefesi. Felsefe Arkivi, 0(29).
• Veal, A.J. (1997). Research Methods for Leisure and Tourism: a Practical Guide. UK: Financial Times Pitman Publishing.
• Yalçın, P. Ve Yıldırım, H. (1998). Disiplinler Arası Öğretim Üzerine Bir Uygulama. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17.
• Yıldırım, A. (1996). Disiplinlerarası Öğretim Kavramı Ve Programlar Açısından Doğurduğu Sonuçlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12.
• Yüksel, A. (2019). Turizm Akademisinde Yanılsamalar. Seyahat Ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 16(2).
• Zengin, B. (2010) Turizm Sektörünün Türkiye Ekonomisine Reel Ve Moneter Etkileri. Akademik İncelemeler Dergisi, 5(1).
• Wall, G., Mathieson, A., (2006). Tourism: Change, Impacts And Opportunities, Second Edition, New York: Pearson Prentice Hall.