TOURISM BASED ON NATURAL AND CULTURAL RESOURCES: KARS DESTINATION

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 1, 81 - 94, 30.06.2022

Ceyhun Akyol

Öz

The province of Kars, which has hosted many civilizations throughout its history from past to present, is an important touristic destination of the Aras Basin with its natural and cultural tourism resources. Especially in recent years, through the increasing tourist interest in Kars, there has been an increase in the orientation of domestic and foreign tour companies to Kars, and this situation brings with it an increase in trips and tour activities to the destination. There are important natural and cultural tourism resources in the province of Kars, which is located within the borders of the Aras Basin. Within the scope of the study, information about the natural and cultural tourism resources in Kars destination was obtained by using the literature review technique, one of the qualitative research methods and the current tourism potential of the province was tried to be revealed. Among the natural tourism resources in the destination are the plateau area, mountainous area, hydrographic attraction and recreation area titles. Cultural tourism resources in the destination are evaluated under; mosque, mausoleum, church, monastery, cathedral, temple, necropolis, museum, hamam, palace, pavilion, mansion, castle, bastion, martyr, monument, bridge, ruins, mound, archaeological tourism area, gastronomic value, folk dance, minstrelsy tradition, Muharram month event and festival titles. As a result of the study, which is aimed to contribute to the literature related to the Kars destination, which has attracted national attention in recent years, it is expected that the knowledge and interest in the natural and cultural tourism resources in the province will increase within the scope of local, regional, national and international organizations.

Anahtar Kelimeler

Kars, Tourism, Natural Resources, Cultural Resources

DOĞAL VE KÜLTÜREL KAYNAKLARA DAYALI TURİZM: KARS DESTİNASYONU

Öz

Geçmişten günümüze uzanan tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Kars ili, barındırdığı doğal ve kültürel turizm kaynakları ile Aras Havzası’nın önemli turistik destinasyonudur. Özellikle son yıllarda Kars iline yönelik artış gösteren turistik ilgi sayesinde yerli ve yabancı tur şirketlerinin Kars’a yöneliminde de artış görülmekte olup, bu durum destinasyona olan gezi ve tur etkinliklerinde artışı da beraberinde getirmektedir. Aras Havzası sınırları içerisinde yer alan Kars ilinde önemli doğal ve kültürel turizm kaynakları yer almaktadır. Çalışma kapsamında Kars destinasyonunda yer alan doğal ve kültürel turizm kaynakları hakkında nitel araştırma yöntemlerinden literatür taraması tekniği kullanılarak bilgiler elde edilmiş, ilin mevcut turizm potansiyeli ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Destinasyonda yer alan doğal turizm kaynakları; yayla alanı, dağlık alan, hidrografik çekicilik ve rekreasyon alanı başlıklarında, kültürel turizm kaynakları ise; cami, türbe, kilise, manastır, katedral, tapınak, nekropol, müze, hamam, saray, köşk, konak, kale, tabya, şehit, anıt, köprü, ören yeri, höyük, arkeolojik turizm alanı, gastronomi değeri, halk oyunu, âşıklık geleneği, Muharrem ayı etkinliği, festival başlıklarında değerlendirilmiştir. Son yıllarda özellikle ulusal açıdan ilgi görmekte olan Kars destinasyonu ile ilgili literatüre katkı sağlaması amaçlanan çalışma neticesinde yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası organizasyonlar kapsamında ildeki doğal ve kültürel turizm kaynaklarına olan bilginin ve ilginin artması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kars, Turizm, Doğal Kaynaklar, Kültürel Kaynaklar

Kaynakça

• Akkurt, M. (2019). Rusların Erzurum ve Kars’taki Dini Mimarisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Van.
• Akyol, C. (2011). Samsun Genelinde Müze ve Ören Yerlerinin İl Turizmine Katkısı. Samsun Sempozyumu. Sunulmuş Bildiri, Samsun.
• Altun, A. H. (2019). Kars Digor’da Tarihi ve Arkeolojik Araştırmalar. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Kars.
• Arslan, M. (2015). Kars’ın Selim İlçesinde Bulunan Koç Heykeli Formlu Bir Mezar Taşının Düşündürdükleri. Azerbaycanşinaslık ‘Geçmişi, Bugünü ve Geleceği’ Uluslararası Sempozyumu. Sunulmuş Bildiri. Kars.
• Aslan, F. (2014). Şehir Pazarlaması: Kars İli Örneği. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Malatya.
• Ateş, H. (2016). Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde Turizm Algısı ve Turizmin Geliştirilmesi Stratejileri. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 11(2), 111-140.
• Baki, Ü. (2008). Sürdürülebilir Kalkınma Kapsamında Kars İli Ekonomik Kaynaklarının Değerlendirilmesi: Turizm Örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Kars.
• Çalış, E. (2011). Kars Müzesi'nde Bulunan Türk Devri Metal Mutfak Eşyaları (18. Yüzyıldan Günümüze Kadar). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Van.
• Çiğnitaş, M. (2018). Orta Aras Havzasında Bulunan Ortaçağ Tarihi Kaleleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Kars.
• Çoruhlu, B. (2017). Doğu Karadeniz Bölgesindeki Tek Açıklıklı Kemer Köprüler İçin Doğal Frekans, Yer Değiştirme ve Gerilme Formülleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı, Trabzon.
• Demir, M. (2016). Kars İlinde Büyük ve Küçükbaş Hayvancılık. Doğu Coğrafya Dergisi, 21(35), 39-62.
• Demirci, Ç. (2013). Artvin Yöresi Halk Oyunları Üzerine Derleme ve İnceleme Çalışması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Müziği Anabilim Dalı, İstanbul.
• Diken, H. A. (2020). Ani Ören Yeri’nin Kars’taki Kültür Turizmine Katkıları Bağlamında Bazı Tespitler. Journal of Applied Tourism Research, 1(2), 99-114.
• Doğan, M., Pekiner, A. B. & Karaca, E. (2018). Sosyal Medyanın Turizm ve Turist Tercihlerine Etkisi: Kars-Doğu Ekspresi Örneği. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 15 (3), 669-683.
• Duman, M. (2019). Sürdürülebilir Turizm Kapsamında Sürdürülebilir Kültür Turizmi Değerlendirilmesi: Kars Örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Kars.
• Durmuş, S. & Arısoy, A. A. (2015). Bakü - Tiflis - Kars Demir Yolu Projesinde Lojistik Bir Üs Olan Kars İlinin PEST Analizi İle Değerlendirilmesi. I. Uluslararası Kafkasya-Orta Asya Dış Ticaret ve Lojistik Kongresi. Sunulmuş Bildiri. Kars.
• Dünya Anıtlar Fonu. (2014). Ani Çevresi ve Dönemi. Norwegian Institute for Cultural Heritage Research.
• Ekici, A. (2014). Eskişehir’in Bir Destinasyon Olarak Pazarlanmasında Hamamların Rolü. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Eskişehir.
• Erk, A. (2019). Kars Müzesi’nde Bulunan Etnografik Madeni Takılar. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Van.
• Erkılıç, E. (2021). Kültürel Miras ve Turizm: Türkiye’deki Mevcut Durum. İktisadi, Sosyal ve Kültürel Yönleriyle Turizm (Ed. Ş. Karabulut). Gazi Kitabevi, Ankara.
• Gelibolu, L., Kanıbir, H., Saydan, R., Tutar, H. & Yavuz, M. C. (2014). Kars Algısı İmajı ve Marka Kimliği Araştırması. Serhat Kalkınma Ajansı, Kars.
• Gündoğdu, H. (2006). Kültürlerin Buluştuğu Bir Ortaçağ Şehri: Ani. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 17, 51-84.
• Güneş, A. (2020). 2782 Numaralı Kars Vilayeti Kağızman Sancağı Kağızman Kasabası ve Geçvan Kazası Müslim Nüfus Defterinin Transkripsiyon ve Değerlendirmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bitlis Eren Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Bitlis.
• İslam, Y. (2013). Kaynak Araştırması Yapma. Araştırma Yöntemleri ve Teknikleri (Ed. Z. Kaya & M. Şahin). Eğitim Yayınevi, Konya.
• Jolly Tur (2021). Kars Turları. https://www.jollytur.com/kars-turlari (Erişim Tarihi: 13.03.2021).
• Karagül, S. A. (2020). 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Rus Ordusu’nun Kars’ı Ele Geçirme Süreci. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, İstanbul.
• Kayserili, A. (2020). Kars Sarıkamış Cıbıltepe Kayak Merkezi. Türkiye’nin Kış Turizm Merkezleri ve Turizm Potansiyeli (Ed. E. Sağlık & M. Tuna). Eğitim Yayınevi, Konya.
• Kılıç, U. (2019). Kars, Ardahan, Iğdır’daki (Merkez ve İlçeler) Türk-İslam Dönemi Mimari Eserleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı, İstanbul.
• Kılıçbey, M. (2012). İlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin Turizm Alan Bilgisi ve Bilinç Düzeylerinin İncelenmesi: Kars İli Örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı, Kars.
• Kırpık, M. A. (2016). Önsöz. Uluslararası Ekoloji 2016 Adnan Aldemir Sempozyumu. Kars.
• Kızılkaya, O. (2017). XIX. Yüzyılın Ortalarında Kars Sancağı’nda Bazı Sosyal ve Dini Yapılar. Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4 (8), 192-223.
• Korkusuz, T. (2019). Kars İlindeki Turizm Varlıklarının Küreselleşmenin Etkisi ile İncelenmesi ve CBS Analizi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Bölgesel Coğrafya Anabilim Dalı, Erzurum.
• Koşan, A. & Erdoğan, M. (2008). Kars, Iğdır ve Ardahan. Türkiye Turizm Coğrafyası (Ed. G. Aktaş). Detay Yayıncılık, Ankara.
• Maranci, C. (2014). Ani Çevresi ve Dönemi. Dünya Anıtlar Fonu, Norwegian Institute for Cultural Heritage Research.
• Okuyucu, A. & Erol, F. (2018). Savaş Alanları Turizmine Yönelik Motivasyon, Duygu ve Deneyimler Metristepe ve İnönü Şehitlikleri-Bozüyük Örneği. Coğrafi Bilimler Dergisi, 16 (1), 135-151.
• Okuyucu, E. (2019). Kars Müzesi’nde Bulunan 20. YY. Ait Cicim Zili ve Sumak Dokumaların Tahlilleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Geleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı, Erzurum.
• Önk, K. (2020). Kars İlinde Arıcılık. Tüm Yönleri ile Kuzey Doğu Anadolu Bölgesinde Hayvancılık (Ed. P. A. Demir). Iksad Yayınevi, Gaziantep.
• Özaydın, M. (2019). Anadolu Selçuklu Devleti’nin Kars ve Çevresindeki Faaliyetleri ve Kars Müzesi’nde Bulunan Anadolu Selçuklu Dönemi Sikkeleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Ağrı.
• Özyakışır, D. (2017). Göç ve Turizm İlişkisi: Kars İçin Teorik Bir Analiz. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8 (15), 151-170.
• Private Tour (2021). Turkey/Kars. https://www.privatetour.com/turkey/kars (Erişim Tarihi: 13.03.2021).
• Sarıtaş, E. (2016). Kars Yöresinde Bulunan Kaya Resimleri ile Çin’de Hun ve Göktürk Dönemine Ait Kaya Resimlerinin Karşılaştırılması. Tarih ve Kültür Ekseninde Orta Aras Havzası Uluslararası Sempozyumu. Sunulmuş Bildiri. Nahçıvan.
• Sezer, İ. & Öztürk, B. (2014). İnanç Turizmi Kapsamında Yapılan Türbe Ziyaretlerinin, Ziyaretçilerin Bakış Açısıyla Değerlendirilmesi: Şeyh Kerameddin Türbesi Örneği (Boztekke Köyü/Giresun). Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 4 (2), 45-50.
• Sezer, M. S. (2010). Türkiye Turizm Sektöründeki Müze Turizminin Payının Değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Ankara.
• Solmaz, G. (1994). Erzurum-Kars ve Yöresi Kaleleri (11. yy-15. yy). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Erzurum.
• Sönmez, G. (2018). Turizmde Coğrafi Pazarlama: Kars Ani Harabeleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Ağrı.
• Şahin, T. & Ölmez, M. (2020). Kars’ın Bir Gerçeği: Kaz Besleme. Tüm Yönleri ile Kuzey Doğu Anadolu Bölgesinde Hayvancılık (Ed. P. A. Demir). Iksad Yayınevi, Gaziantep.
• Şenol, F. (2016). Türkiye Turizm Coğrafyası. Detay Yayıncılık, Ankara.
• Tarım ve Orman Bakanlığı. (2019). Aras Havzası Taşkın Yönetim Planı. Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Tokgöz, L. (2020). Erzurum-Kars-Van İllerindeki Sanat Tarihi Bağlamında Önem Arz Eden Kutsal Mekânların İnanç Turizmi Açısından Değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Anabilim Dalı, Erzurum.
• Yardimciel, A. (2015). Orta ve Son Tunç Çağı’nda Orta Aras Havzası. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Kars.
• Zengin, B. (2006). Turizm Coğrafyası. Değişim Yayınları, İstanbul.