YÖRESEL YİYECEKLERİN SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS VE COĞRAFİ İŞARETLEME AÇISINDAN İNCELENMESİ: BOZKIR TAHİNİ

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 209 - 224, 31.12.2022

İmran Kazan , Mehmet Kaya , Emin Emre Öztürk

Öz

Toplumların yerel kültürünün kendine has özelliklerini barındıran, onların geçmişten günümüze taşıdıkları izleri yansıtan listeunsurlarını korumaları ve sürdürülebilir kılmaları küreselleşme ile beraber daha zor hale gelmektedir. Küreselleşen dünyada küresel kültür yerel kültüre nüfuz ettiği düşünüldüğünde, yerel kültür unsurlarının kendiliklerini korumaları toplumsal bilinç ile mümkün olabilir. Bu bağlamda kültürel mirasın, yerelliğin korunmasına yönelik çalışmalar önem kazanmaktadır. Bu çalışmada somut olmayan kültürel mirasın (SOKÜM) doğa ve evrenle ilgili bilgi ve uygulamaları başlığı altında değerlendirilen ve Konya’nın geleneksel yiyeceklerinden biri olan, 2021 yılında coğrafi işaret belgesi alan Bozkır tahininin üretimindeki geleneksel bilginin nesilden nesile nasıl aktarıldığını ve üreticilerinin coğrafi işaret algılarını belirlemek hedeflenmiştir. Bu kapsamda çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden yarı yapılandırılmış görüşme uygulanmıştır. Tam sayım yoluna gidilerek evrenin tamamına ulaşılmaya çalışılmış ve 8 katılımcı ile görüşme gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlar betimsel analiz yöntemiyle analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda tahin üreticilerinin mevcut durumlarının gelişebilmesi için ‘yönlendirilmeye ve desteklenmeye’ ihtiyaçları olduğu, coğrafi işaret konusunda daha kapsamlı bilgilendirme yapılmasının faydalı olacağı, ilçenin yerel kültürü için önemli olan bu ürünün ilçenin kısıtlı turizm faaliyetlerine katkısının olacağı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tahin, Bozkır, Coğrafi İşaret, Somut Olmayan Kültürel Miras, Yerel Kültür

Kaynakça

• Akçaözoğlu, E., ve Aliağaoğlu, A. (2019). Bozkır (Konya) İlçesinde Tahin Üretimi: Özellikler Ve Sorunlar. Eastern Geographical Review, 24(1).
• Alemdar, K. ve Erdoğan, İ. (1994). Popüler Kültür ve İletişim, Ankara: Ümit Yayıncılık.
• Balce, O. ve Demir, S. (2007). İstatistik Ders Notları, Pamukkale Üniversitesi Dergisi, https://tr.scribd.com/doc/39818014/istatistik-ders-notlar%C4%B1-pau-edu.tr.
• Gümüşçü, O. (2018). Tarihi coğrafya ve kültürel miras. Erdem, (75), 99-120.
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara Seçkin Yayıncılık.
• Karasar, N. (1999). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Kart, N., Saraç, Ö., Pamukçu, H., Sandıkcı, M. (2022). Afyon Sucuğu Üreticilerinin Sürdürülebilir Gastronomi Kapsamında Coğrafi İşaret Tesciline Yönelik Algıları. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(1), 381-404.
• Kocadaş, B. (2005). Kültür ve Medya. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi ISSN: 1303-5134, 34:1-13.
• Köşker, H. (2022). Batı Karadeniz Bölümünün coğrafi işaretli ürünlerinin tespiti ve bunların turistik önemi. Journal of Humanities and Tourism Research, 12 (1): 22-35.
• Malinowski, B. (1990). İnsan ve Kültür, çev. M. Fatih Gümüş, Ankara: Verso Yayıncılık.
• McCracken, G. (1988). The long interview (Vol. 13). Sage.
• Toylan A. vd. (2017) Somut Olmayan Kültürel Mirasla Zenginleşen Kültürel Deneyimler, 1.Uluslararası Turizmin Geleceği Kongresi: İnovasyon, Girişimcilik ve Sürdürebilirlik Kongresi, Mersin, 221-230.
• Pelit, E. ve Türkoğlu, T. (2019). Somut olmayan kültürel miras değerlerinin turizme yansımaları: ebru sanatı üzerine bir inceleme. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(1), 101-118.
• Türk Dil Kurumu (2022). Tahinin tanımı: https://sozluk.gov.tr/.
• Türk Patent ve Marka Kurumu (2022). Bozkır Tahini Coğrafi İşaret Sicil Belgesi: https://ci.turkpatent.gov.tr/cografi-isaretler/detay/662. (Erişim: 28.03.2022)
• Türk Patent ve Marka Kurumu (2022). Tescil ve Başvuru Sayıları: https://ci.turkpatent.gov.tr/Statistics/RegistrationAndApplication. (Erişim: 16.03.2022)
• Türk Patent ve Marka Kurumu (2022). Bozkır Tahini Tescil Dosyası (Tescil Dosya No: C2019/092, Tescil No:753): https://ci.turkpatent.gov.tr/Files/GeographicalSigns/887e3e55-98eb-44c3-b11c-f8b2b82bcecd.pdf. (Erişim: 11.03.2022)
• Türk Patent ve Marka Kurumu (2022). Coğrafi İşaret ve Geleneksel Ürün Adı: https://www.turkpatent.gov.tr/cografi-isaret. (Erişim: 28.03.2022)
• Türkoğlu, T., Sandıkçı, M. ve Saraç, Ç. (2021). Yöresel yiyeceklerin somut olmayan kültürel miras kapsamında değerlendirilmesi: Adıyaman bayram taplaması. 5. Uluslararası Gastronomi Turizmi Araştırmaları Kongresi Bildiri Kitabı, 7-8 Ekim 2021, Sakarya, 492-502.
• UNESCO, (1972). Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage, Paris, France, http://whc.unesco.org/archive/convention-en. pdf (Erişim: 11.05.2022).
• UNESCO, (2003). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi, Paris, Fransa, https://www.unesco.org.tr/Pages/181/177/ (Erişim: 11.05.2022).
• Ural, A. ve Kılıç, İ. (2005). Process of scientific research and data analysis with SPSS. Ankara: Detay Publications, 28-54. Ünsal, D. ve Pulhan, G., (2012) Türkiye’de Kültürel Mirasın Anlamı ve Yönetimi, Aksoy, A. ve Ünsal, D. (Ed.), Kültürel Miras Yönetimi (30-65), Anadolu Üniversitesi Yayını, Eskişehir.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2003). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yörük, D. ve Kabak, O. (2016). XVI. Yüzyıldan günümüze Bozkır su değirmenleri ve değirmen işletmeciliği. Uluslararası Sempozyum: Geçmişten Günümüze Bozkır, 06-08.