The effect of travel motivation of domestic visitors participating in cultural tourism on behavioral intention: The case of Nemrut Mountain National Park

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 2, 85 - 97, 31.12.2024

Esma İlhan Koç , Betül Kodaş

Öz

This study was conducted to examine the travel motivations of local visitors visiting Adıyaman Nemrut Mountain National Park, which is on the UNESCO World Heritage List, in the context of cultural tourism and to investigate the effect of these motivations on behavioral intentions. Survey technique was used to collect data and 409 survey forms were obtained. Exploratory factor analysis was applied to test the reliability and validity of the research data, and regression analysis was applied to test the hypothesis. As a result of the factor analysis, travel motivation; It has been accepted as five dimensions: culture, escape, self-actualization and freedom, relaxation and socialization. As a result of the data obtained from the analyses, it was seen that the self-actualization/freedom dimension and the culture dimension predicted behavioral intention positively and significantly. In the light of the data obtained in the research, applicable suggestions were presented to the target market and tourism stakeholders about the destination

Anahtar Kelimeler

Behavioral Intention, Cultural Tourism, Nemrut Mountain National Park, Travel Motivation

Kültür turizmine katılan yerel ziyaretçilerin seyahat motivasyonunun davranışsal niyete etkisi: Nemrut Dağı Milli Parkı örneği,

Öz

Bu çalışma, kültür turizmi bağlamında UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Adıyaman Nemrut Dağı Milli Parkı’nı ziyaret eden yerel ziyaretçilerin seyahat motivasyonlarının incelenmesi ve bu motivasyonların davranışsal niyetler üzerindeki etkisinin araştırılması amacıyla yapılmıştır. Verilerin toplanmasında anket tekniği uygulanmış olup 409 anket formu elde edilmiştir. Araştırma verilerinin güvenirlik ve geçerliliğini test etmek için açımlayıcı faktör analizi, hipotez testi için de regresyon analizi uygulanmıştır. Yapılan faktör analizi sonucunda seyahat motivasyonu; kültür, kaçış, kendini gerçekleştirme ve özgürlük, rahatlama ve sosyalleşme olmak üzere beş boyut olarak kabul edilmiştir. Yapılan analizlerden elde edilen veriler neticesinde kendini gerçekleştirme/ özgürlük boyutu ve kültür boyutunun davranışsal niyeti pozitif yönde ve anlamlı düzeyde yordadığı görülmüştür. Araştırmada elde edilen veriler ışığında destinasyonla ilgili hedef pazara ve turizm paydaşlarına uygulanabilir öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Davranışsal Niyet, Kültür Turizmi, Nemrut Dağı Milli Parkı, Seyahat Motivasyonu

Etik Beyan

Bu makale, Mardin Artuklu Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Turizm İşletmeciliği ABD programında 2024 yılında tamamlanan yüksek lisans tezinden üretilmiştir.

Kaynakça

• Aliağaoğlu, A. (2004). Sosyo-kültürel miras turizmi ve Türkiye’den örnekler. Coğrafi Bilimler Dergisi, 2(2), 50-64.
• Alpar, R. (2000). Spor, sağlık ve eğitim bilimlerinde örneklerle uygulamalı istatistik ve geçerlilik-güvenirlik. Ankara, Detay Yayıncılık.
• Akgündüz, Y., & Kızılcalıoğlu, G. (2016). Likya Yolu’nu yürüyen turistlerin seyahat motivasyonları ve memnuniyet düzeyleri. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 23(3), 817-836.
• Apostolopoulou A. & Papadimitriu D. (2015). The role of destination personality in predicting tourist behaviour: implications for branding mid-sized urban destinations. Current Issues in Tourism,18(12), 1132-1151.
• Arınç, P. C. (2002). Selçuk’ta kültür turizmi. (Yüksek Lisans Tezi Yayınlanmamış), Ege Üniversitesi, İzmir.
• Ari, D. (2020). Mardin/Elbeğendi Köyünün (Kafro Köyü) kültürel miras turizmi kapsamında ele alınması ve turist davranışının incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Batman Üniversitesi. Batman.
• Anamaria, R. & Cristina, M. (2013). What motivates cultural tourists? an analysis of bucharest ınhabitants” motivation to visit the centre region. The Annals of The Unıversity of Oradea, 825-834.
• Ayaz, E., Karakaş, H., & Sarıkaya, R. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının nükleer enerji kavramına yönelik düşünceleri: Bağımsız kelime ilişkilendirme örneği. Cumhuriyet Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Fen Bilimleri Dergisi, 37, 42-54.
• Ayaz, N., & Apak, Ö. C. (2017). Kış turizmine katılan yerli ziyaretçilerin seyahat davranışları: Erciyes Kayak Merkezi örneği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (49), 27-43.
• Aydın, S., & Sezerel, H. (2017). Seyahat motivasyonlarına ilişkin bir yazın incelemesi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 7(2), 118-140.
• Başar, F. (2017). Algılanan hizmet kalitesi ile davranışsal niyet ilişkisinde müşteri memnuniyetinin rolü: kış koridorunda bir uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Chen, H., & Rahman, I. (2018). Cultural tourism: an analysis of engagement, cultural contact, memorable tourism experience and destination loyalty. Tourism Management Perspectives, 26, 153–163.
• Chi, C. G. Q. & Qu, H. (2008). Examining the structural relationships of destination image, tourist satisfaction and destination loyalty: an integrated approach. Tourism Management, 29(4), 624-636.
• Correia, A., Kozak, M., & Ferradeira, J. (2013). From tourist motivations to tourist satisfaction. International journal of culture, tourism and hospitality research, 7(4), 411-424.
• Crompton, J. L. (1979). Motivations for pleasure vacation. Annals of Tourism Research 6(4), 408-424.
• Coşkuner, M. (2023) Motivasyon ve öz benlik uyumunun davranışsal niyet üzerindeki etkisi, termal turistler üzerine uygulama. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir Anadolu Üniversitesi.
• Coudounaris, D. N. & Sthapit, E. (2017). Antecedents of memorable tourism experience related to behavioral intentions. Psychol Mark, 34, 1084–1093.
• Çakıcı, A. C., & Özdamar, M. (2013). Şanlıurfa'ya kültür turizmi kapsamında gelen yerli turistlerin profili, Şanlıurfa'yı tercih nedenleri ve karşılaştıkları sorunlar üzerine bir araştırma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 10(2), 43-52
• Çetin, B., & Perçin, N. Ş. (2021). Japon turistlerin seyahat motivasyonlarının turist memnuniyeti ve tekrar ziyaret etme niyeti üzerine etkisi: Kapadokya örneği. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (25), 598 623.
• Çetin, B. (2015). Japon turistlerin seyahat motivasyonlarının turist memnuniyeti ve tekrar ziyaret etme niyeti üzerine etkisi: Kapadokya örneği. YayınlanmamışYüksek Lisans Tezi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Nevşehir.
• Dann, G., (1981). Tourist motivation: an appraisal, Annals of Tourism Research, 8(2),187-219.
• Dann, G. (1977). Anomie, ego-enhancement and tourism. Annals of Tourism Research, 4(4), 184-194.
• Davras, Ö. (2020). Kış spor aktivitelerine katılan yerli turistlerin algıladıkları kısıtlayıcı ve motivasyonun davranışsal niyet üzerindeki etkileri. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, 23(1), 142 163.
• Demirhan, O. (2017). Fantezi spor motivasyonu, memnuniyet ve davranışsal niyetler, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Godfrey, J. L. E. (2011). The grass is greener on the other side: what motivates backpackers to leave home and why they choose New Zealand as a Destination.
• Goodrich, Jonathan N. (1997). Cultural tourism in Europe. Journal of Travel Research 35(3): 91. Gündüz, E. (2023). Kırsal turizm odaklı sürdürülebilir gelişme stratejilerinin tespit edilmesi: Kilistra örneği. Planarch - Design and Planning Research, 7(1), 8-18.
• Güngör, E. (2010). Turistik yörelerden memnuniyet ve geleceğe yönelik ziyaretçi davranışları: Antalya örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Iso-Ahola, S. E. (1982). Toward a social psychological theory of tourism motivation: a rejoinder. Annals of Tourism Research 9(2), 56-62.
• İmamoğlu, H., (2020) Destinasyon imajı ve destinasyon kişiliğinin davranışsal niyet üzerine etkisi: Gelibolu Yarımadası Tarihi Alanı örneği, Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Çanakkale.
• İştin, A. E., & Ertaş, Ç. (2023). The mediation effect of satisfaction on the relationship between travel motivations and behavioral ıntentions. Journal of Recreation and Tourism Research, 10(3), 1-16.
• Karadaşlı, H., (2019). Motivasyon temelli kültür turisti tipolojileri: Diyarbakır’a gelen yerli turistler üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Batman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı. Batman.
• Karagöz, R. (2016). SPSS ve AMOS 23 uygulamalı istatiksel analizler. Nobel Yayıncılık. Ankara.
• Kay, P. (2009). Cultural experience tourist motives dimensionality: a cross-cultural study, Journal of Hospitality Marketing & Management, 18(4), 329-371.
• Kim, H., Cheng, C. K., & O’Leary, J. T. (2007). Understanding participation patterns and trends in tourism cultural attractions. Tourism Management, 28(5), 1366-1371.
• Kim, M. J., Lee, C. K. & Preis, M. W. (2020). The ımpact of ınnovation and gratification on authentic experience, subjective well-being, and behavioral ıntention in tourism virtual reality: the moderating role of technology readiness. Telematics and Informatics, 49, 1-16.
• Kock, F., Josiassen, A., & Assaf, A. G. (2016). Advancing destination ımage: the destination content model. Annals of Tourism Research, 61, 28–44.
• Kodaş, D. (2022). Yerli ziyaretçilerin çeşitlilik arayışı eğiliminin destinasyon sadakati üzerindeki etkisi: gastronomi motivasyonunun aracılık rolü (The Impact of Variety-Seeking Tendency of Domestic Visitors on Destination Loyalty: The Mediating Role of Gastronomy Motivation). Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 10(4), 3593-3607.
• Kodaş, B., & Özçelik, M. (2022). Ziyaretçilerin yavaş turizm motivasyonlarının belirlenmesi: Halfeti Örneği. GSI Journals Serie A: Advancements in Tourism Recreation and Sports Sciences, 5(1), 58-72.
• Ladhari, R. (2009). Service quality, emotional satisfaction, and behavioural ıntentions: a study in the hotel ındustry. Managing Service Quality, 19(3), 308–331.
• Lam, T. & Hsu, C. H. (2004). Theory of planned behavior: potential travelers from China. Journal of Hospitality &Tourism Research, 28(4), 463-482.
• Lee, T. H. (2009). A structural model to examine how destination ımage, attitude, and motivation affect the future behavior of tourists. Leisure Sciences, 31(3), 215-236.
• Lee, C. K., Reisinger, Y., Kim, M. J. & Yoon, S. M. (2014). The ınfluence of volunteer motivation on satisfaction, attitudes, nd support for a mega event. International Journal of Hospitality Management, 40(1), 37-48.
• Jang, Soo Cheong & Chi-Meiemily WU; (2006). Seniors’ travel motivation and the ınfluential factors: an examination of taiwanese seniors. Tourism Management, 27(2), 306-316.
• Mahdzar, M., Shuib, A., Ramachandran, S. & Afandi, S. H. M. (2015). The role of destination attributes and memorable tourism experience in understanding tourist revisit intentions. American-Eurasian J. Agric. & Environ. Sci. (Tourism & Environment, Social and Management Sciences), 15, 32-39.
• Negruşa, A. L., & Yolal, M., (2012). Cultural tourism motivation–the case of Romanian youths. Annals of Faculty of Economics, 1(1), 548-553.
• Odabaşı, Y. & Barış, G., (2019). Tüketici davranışı, (19. Baskı). MediaCat Yayınları.
• Özgen, Ö. (2000). Kapadokya’yı ziyaret eden turistlerin genel seyahat motivasyonları ve tatmin olma durumları. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 11 (2), 22-34.
• Özel, Ç. H., & Kozak, N. (2012). Motive based segmentation of the cultural tourism market: A study of Turkish domestic tourists. Journal of Quality Assurance in Hospitality & Tourism, 13(3), 165-186.
• Öztürk, Y. & Şahbaz, R. P. (2017). Algılanan destinasyon imajının tekrar ziyaret niyeti ve tavsiye davranışı üzerine etkisi: Ilgaz Dağı Milli Parkı’nda bir araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. 5(2), 3-21
• Pala, B., & Tören, E. (2023). Diaspora ve kültürel miras turistlerinin seyahat motivasyonları üzerine bir değerlendirme. Journal of Global Tourism and Technology Research, 4(2), 129-141.
• Pearce, P. L., & Lee, U. I. (2005). Developing the travel career approach to tourist motivation. Journal of Travel Research, 43, 226-237.
• Plog, S.C. (1974). Why destination areas rise and fall in popularity. Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly, 14 (4), 55-58.
• Rasoolimanesh, M. S., Seyfi, S., Rather, R. A. ve Hall, C. M. (2022). Investigating the mediating role of visitor satisfaction in the relationship between memorable tourism experiences and behavioral ıntentions in heritage tourism context. Tourism Review. 77(2) 2022, 687-709.
• Richards G. (2001). Cultural attractions and European tourism. USA: CABI Publishing.
• Ryan, C. (2002) Tourism and cultural proximity: examples from New Zealand. Annals of Tourism Research, 29 (4), 952-971.
• Ross, E. L.D., ve Iso-Ahola, S. E. (1991). Sightseeing tourists' motivation and satisfaction. Annals of Tourism Research, 18 (2), 226-237.
• Sağdıç, D.N. (2021), Seyahat motivasyonlarının ziyaretçi memnuniyeti ve davranışsal niyetler üzerine etkisi: kültür amaçlı seyahat eden yerli turistler üzerine bir araştırma, Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Akdeniz Üniversitesi.
• Santoso, S. (2019). Examining relationships between destination image, tourist motivation, satisfaction, and visit intention in Yogyakarta. Expert Journal of Business and Management, 7(1), 82-90.
• Sert, A. N. (2019). Kültür turistlerinin seyahat motivasyonları ve turist tipolojisine göre karşılaştırılması: Kapadokya bölgesinde yerli turistler üzerine bir araştırma. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (20), 531-556.
• Sevim, B., Seçilmiş, C., & Görkem, O. (2013). Algılanan destinasyon imajının tavsiye davranışı üzerine etkisi: Safranbolu'da bir araştırma. Uluslararası Yonetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(20), 115-129.
• Sharma, P., & Nayak, J. K. (2019). Understanding memorable tourism experiences as the determinants of tourists' behaviour. International Journal of Tourism Research, 21(4), 504-518.
• Silberberg, T. (1995). Cultural tourism and business opportunities for museums and heritage sites. Tourism Management 16(5): 361-365.
• Stavrianea, A. & Kamenidou, I. (2022). Memorable tourism experiences, destination ımage, satisfaction, and loyalty: an empirical study of Santorini Island. EuroMed Journal of Business, 17(1), 1-20.
• Swarbrooke, J. (1999) Sustainable tourism management. CAB International, Wallingford, UK.
• Taş Kamber, S.S. (2023). Doğa yürüyüşçülerinin motivasyon, memnuniyet ve davranışsal eğilimi arasındaki ilişki: Artabel Gölleri Tabiat Parkı örneği, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi. Ankara.
• Tatık, E. (2024). Turistlerin seyahat motivasyonlarının destinasyon imajı ve davranışsal niyet üzerindeki etkisi. Turar Turizm ve Araştırma Dergisi, 13(1), 60-95.
• Tung, V. W. S., & Brent Ritchie, J. R. (2011). Exploring the essence of memorable tourism experiences. Annals of Tourism Research, 38(4), 1367–1386.
• UNWTO (United Nations World Tourism Organization-Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü) (2018). Tourism and Culture Synergies. Madrid. DOI: https://doi.org/10.18111/9789284418978.
• Üner, M. M., Güçer, E., & Taşçı, A. (2006). Türkiye turizminde yükselen destinasyon olarak İstanbul şehrinin imajı. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 17(2), 189-201.
• Xue, Y. (2019). The effect of travel motivation, perceived risk and destination ımage on tourist satisfaction-a case study of chinese tourists having revisit ıntention in Bangkok, Thailand (Doctoral Dissertation, University of The Thai Chamber Of Commerce).
• Xu, J. B. & Chan, S. (2016). A new nature-based tourism motivation model: 138 testing the moderating effects of the push motivation. Tourism Management Perspectives, 18, 107-110.
• Yoon, Y. & Uysal, M. (2005). An examination of the effects of motivation and satisfaction on destination loyalty: a structural model, Tourism Management 26(1), 45-56.