Kıbrıs’ta Radyoculuk ve Radyocu Kadınlar (1939-1963)

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 2, 123 - 156, 20.06.2021

Ulvi Keser

Öz

Kıbrıs’ta radyo yayıncılığı her ne kadar 1950’li yıllara kadar pek de sağlıklı yapılmasa da daha önceki süreçte başlayacak şekilde radyo yayınlarına ve radyo yayıncılığına ilgi olduğu da açıktır. Özellikle İngiltere’nin Ortadoğu coğrafyasındaki bazı askeri birliklerini geri çekmesi ve bunları Kıbrıs’ta konuşlandırmasının ardından önce askeri radyo olarak kısıtlı bir çevreye yayın yapmaya başlayan radyo daha sonraki süreçte BBC’nin de desteğiyle bütün Kıbrıs’a yayılacak hale gelecektir. 1930’lu yıllardan itibaren akülü radyolarla karşılaşmaya başlayan Kıbrıslı Türkler ise bu dönemde radyo istasyonlarında da görev almaya başlayacaktır ve şaşırtıcı bir şekilde İngiliz yönetimince işletilen adadaki radyo istasyonlarında görev yapanların büyük bir kısmı Kıbrıslı Türk kadınları olacaktır. 16 Ağustos 1960 tarihinde İngiltere, Türkiye ve Yunanistan’la Kıbrıslı Türkler ve Kıbrıslı Rumların imzaladığı antlaşmalar çerçevesinde kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti’nin ardından buradaki radyo personeli de yavaş yavaş devletin radyo istasyonunda göreve başlar. Ne yazık ki bu süreç fazla devam etmeyecek ve 21 Aralık 1963 tarihinde başlayan ve tarihe Kanlı Noel olarak geçen Rum saldırılarının ardından Kıbrıs Cumhuriyeti fiilen ortadan kalkarken devletin diğer kurum ve kuruluşlarında olduğu gibi radyoda çalışan Kıbrıslı Türk personel de işlerine gidemeyeceklerdir. Bu dönem Kıbrıslı Türklerin kendi radyolarını kurmak ve bütün dünyaya seslerini duyurmak için başlattıkları yeni bir sürecinde başlangıcı olur ve 28 Aralık 1963 günü Bayrak Radyosu ile zor ve kısıtlı şartlarda başlayan radyo yayınları diğer Kıbrıs Türk radyolarıyla da devam eder. Arşiv kaynakları yanında sözlü tarih çalışmalarıyla da desteklenen bu bilimsel çalışma özellikle 21 Aralık 1963 tarihine kadar Kıbrıs’ta radyoculuk ve Kıbrıslı Türk radyo personeli kadınları mercek altına alacaktır.

Anahtar Kelimeler

Bayrak, BBC, EOKA, CYBC, Kıbrıs

Radio Broadcasting and Women in Radio in Cyprus (1939-1963)

Öz

Although radio broadcasting in Cyprus was far from perfect up to the 1950’s, it was clear that there was an interest in radio programs and broadcasting. After the British government had withdrawn British troops from the Middle East and relocated them in Cyprus, military radio broadcasting within a certain and restricted area, then enlarged the borders and started broadcasting the programmes for all the island with the support of the BBC. The Turkish Cypriots who had used battery-operated radios after 1930’s started working in those above-mentioned radio stations in Cyprus. In fact, most of the Turkish Cypriot personnel there were Turkish Cypriot women. The Republic of Cyprus was founded on 16 August 1960 with the UK, Turkey, Greece as guarantors, and signed by the Turkish and Greek Cypriots. The Turkish radio personnel start working in the radio station of the newly established state. Unfortunately, the Republic of Cyprus did not last long. After the Greek Cypriot attacks against the Turkish Cypriots started on 21 December 1963 — known ‘the Bloody Christmas’ — like all other Turkish officials, the Turkish Cypriot personnel working in the state radio station left work, and never to go back due to security problems. This period also marked the starting point for them to establish their own radio stations and to broadcast their voices all over the world. Turkish-operated radio stations, including Bayrak Radio, made its first broadcast under difficult and restricted conditions on 28 December 1963. This study will focus on the radio broadcasting in Cyprus up to 21st December 1963, with a particular focus on the female Turkish Cypriot radio personnel.

Anahtar Kelimeler

Bayrak, BBC, EOKA, CYBC, Kıbrıs

Kaynakça

• AKÇAM, Zeki, Serdarlı (Çatoz) Köyü Monografisi ve Ağzı, Hiperyayın Yay., İstanbul, 2017.
• ATUN, Hakkı, Bir Öz Yaşam Öyküsü; Hakkı Atun’un Anıları, Ateş Matbaacılık, Lefkoşa, Nisan 2016.