Dönüştürücü Lider Özellikleri Taşıyan Emniyet Liderleri: Kavramsal Bir Çerçeve

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1, 18 - 25, 25.07.2017

İlker Ünder

https://doi.org/10.30518/jav.324564

Öz

Ulaşım
sistemleri arasında yolcu taşımacılığında en çok tercih edilen sistem olan hava
taşımacılığı sistemi topluma sosyal, ekonomik, kültürel birçok fayda
sağlamaktadır. Ancak hava taşımacılığından beklenen bu faydaların
sağlanabilmesi sistemin emniyetinin sağlanmasına ve sürdürülmesine bağlıdır. Bu
amaçla uluslararası havacılık örgütleri tarafından emniyet yönetim sisteminin
kurulması ve uygulanması yasal zorunluluk haline getirilmiştir. Ancak sistemin
sadece yasal mevzuatın gerektirdiği şekilde kurularak bir meşrulaşma aracı
olarak görülmesi ve diğer sistem kullanıcılarını taklit etme yoluyla
oluşturulması; uygulama konusunda istekli olunmaması, sistemin çalışanlar
tarafından anlaşılmaması, içselleştirilmemesi ve örgüt kültürünün bir parçası
haline gelmemesi gibi sorunları beraberinde getirmektedir. Yapılan araştırmalar
bu sorunların bertaraf edilmesinde en büyük rolün lidere düştüğünü
göstermektedir. Bu bağlamda yeni bir kavram olan emniyet liderliği kavramı
literatürde yerini almıştır. Yerel literatürde henüz inceleme konusu olmayan
emniyet liderliği ve emniyet liderleri ile dönüştürücü lider özellikleri arasındaki
ilişki çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Yapılan literatür taraması ile
dönüştürücü liderlerin çalışanların emniyet performansını nasıl etkilediğine
ilişkin kavramsal bir çerçevenin oluşturulması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Havacılık emniyeti, Dönüştürücü liderlik, Liderlik

SAFETY LEADERS HAVING TRANSFORMATIONAL LEADER CHARACTERISTICS: A CONCEPTUAL FRAMEWORK

Öz

The air transportation system which is the most preferred transportation system among others, delivers social,
economic and cultural benefits to the society. But to get the expected benefits of aviation systems require the
system to be safe. For this purpose, the safety management system has been adopted and enforced in the
legislation of the international aviation organizations in order to increase the safety. But to set up the safety
management system only for compliance, to see this system as a legitimat ion tool and set up the system by
copying the other users‘ implications bring problems like unwillingness to implement, wrong understanding or
of the system by employees, not internalization of the system and not to became a part oft he organizational
culture. Studies show the importance of the leaders in overcoming these problems In this context, the study
examined the relationship between transformational leadership and safety leadership by conducting a
comprehensive literature review. The main purpose of the research is to establish a framework for how
transformational leadership affects the safety performance of employees in aviation. 

Anahtar Kelimeler

Aviation safety, Transformational leadership, Leadership

Kaynakça

• Barling, J., Loughlin, C., & Kelloway, E. K. (2002). Development and Test of a Model Linking Safety-Specific Transformational Leadership and Occupational Safety. Journal of Applied Psychology, 87(3), 488-496.
• Bresctick, E. T. (1999). Yönetim Düşüncesinin Evriminde Liderliğin Gelişimi ve Dönüşümcü Liderlik ve Bir Uygulama Örneği. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bryden, R. (2002). Getting Serious About Safety: Accountability and Leadership-The Forgotten Elements. S. o. Engineers (Dü.), In Proceedings of the Society of Petroleum Engineers’ Health, Safety, Environment Conference. içinde
• Chen, S.-C. (2017). Paternalistic Leadership and Cabin Crews' Upward Safety Communucation: The Motivation of Voice Behavior. Journal of Air Transport Management, 62, 44-53.
• Fernandez-Muniz, B., Montes-Peon, J. M., & Vazquez-Ordas, C. J. (2014). Safety Leadership, Risk Management and Safety Performance in Spanish Firms. Safety Science(70), 295-307.
• Gerede, E. (2002). Havayolu Taşımacılığında Küreselleşme ve Havayolu İşbirlikleri THY AO'da Bir Uygulama. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gerede, E. (2006). Havacılık Emniyeti ve Havacılık Güvenliği Kavramları Arasındaki İlişki ve Farkların Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. İşletme İktisadi Enstitüsü Dergisi , 26-37.
• Gerede, E. (2011). Türkiye’nin İkili Havayolu Taşımacılığı Anlaşmalarının Havayolu Yönetimine Etkileri Açısından Değerlendirilmesine Yönelik Bir Ölçek Önerisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3), 29-50.
• Gerede, E. (2015a). Havayolu Taşımacılığı ve Ekonomik Düzenlemeler, Teori ve Türkiye Uygulaması (1. b.). Ankara: Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Gerede, E. (2015b). A Qualitative Study on the Exploration of Challenges to the implementation of the Safety Management System in Aircraft Maintenance Organizations in Turkey. Journal of Air Transport Management, 47, 230-240.
• ICAO. (2013). Safety Management Manual, Doc 9859 AN/474 (3. b.). Montréal: International Civil Aviation Organization.
• Innes, M., Turner, N., Barling, J., & Stride, C. B. (2010). Transformational Leadership and Employee Safety Performance: A Within-Person, Between-Jobs Design. Journal of Occupational Health Psychology, 279-290.
• Janic, M. (2000). An Assessment of Risk and Safety in Civil Aviation. Journal of Air Transport Management, 6, 43-50.
• Koçel, T. (2014). İşletme Yöneticiliği (15. b.). İstanbul: Beta.
• Lekka, C., & Healey, N. (2012). A Review of the Literature on Effective Leadership Behaviours for Safety. HSE Books.
• Lu, C.-S., & Yang, C.-S. (2010). Safety Leadership and Safety Behavior in Container Terminal Operations. Safety Science, 48, 123-134.
• Mullen, J. E., & Kelloway, E. K. (2009). Safety Leadership: A Longitudinal Study of the Effects of Transformational Leadership on Safety Outcomes. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 82, 253-272.
• Netjasov, F., & Janic, M. (2008). A Review of Research on Risk and Safety Modelling in Civil Aviation. Journal of Air Transport Management, 14, 213-220.
• O'Connor, W. E. (2001). An Introduction to Airline Economics (6. b.). America: Greenwood Press.
• O'dea, A., & Flin, R. (2001). Site Managers and Safety Leadership in the Offshore Oil and Gas Industry. Safety Science, 39-57.
• Özkalp, E., & Kırel, Ç. (2013). Örgütsel Davranış (6. b.). Ekin Yayın Evi.
• Pater, R. (2001). Leadership Skills for the 21st Century. ASSE Professional Development Conference and Exposition. California: American Society of Safety Engineers.
• Robbins, S. P., & Judge, T. A. (2011). Organizational Behavior (14. b.). (İ. Erdem, Çev.) New Jersey: Pearson Education.
• Schein, E. H. (2010). Organizational Culture and Leadership (4. b.). San Francisco: Jossey-Bass.
• SHGM. (2012, Haziran). Emniyet Yönetim Sistemi: Temel Esaslar. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Şeker, M., & Kutanis, R. Ö. (2015). Hayvan Çiftliği Romanındaki Koca Reis Dönüştürücü Bir Lider Midir? 3. Örgütsel Davranış Kongresi (s. 148-153). Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
• Şekerli, E. B. (2006). Ekip Kaynak Yönetimi Uygulamaları ve Kültürel Farklılıklar: Türl Pilotları Üzerinde Bir Araştırma. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şekerli, E. B., & Gerede, E. (2011, Ocak). Kültürün EKY’ye Etkileri ve Türk Pilotların Hofstede Kültür Boyutları Açısından Durumları. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 13(1), 17-38.
• Şişman, M. (2002). Örgütler ve Kültürler. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• The Institute for an Industrial Safety Culture. (2013). Leadership in Safety” Working Group. Toulouse.
• Ülgen, H., & Mirze, S. K. (2013). İşletmelerde Stratejik Yönetim (6. b.). İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Ünder, İ. (2016). Havacılıkta Örgütsel Sessizlik: Havaaracı Bakım Personelinin Raporlamada Bulunmamalarının Nedenleri Üzerine Bir Araştırma. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ünder, Ü. (2015). Havaalanı Alışverişçilerinin Gümrüksüz Satış Mağazalarındaki Satın Alım Davranışlarının Kültürlerarası Karşılaştırmalı Analizi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Wu, T.-C., Chen, C.-H., & Li, C.-C. (2008, Mayıs). A Correlation Among Safety Leadership, Safety Climate and Safety Performance. Journal of Loss Prevention in the Process Industries, 21(3), 307-318.
• Zohar, D. (2002). The Effects of Leadership Dimensions, Safety Climate, and Assigned Priorities on Minor Injuries in Work Groups. Journal of Organizational Behavior, 23, 75-92.