12-60 Ay Arası Çocuğu Olan Ailelerin Aşılar Hakkındaki Bilgi, Tutum ve Uygulamalarının İncelenmesi

Yıl 2023, , 1 - 7, 27.03.2023

Neslihan Argüt , Gonca Keskindemirci , Ayşe Kılıç , Gülbin Gökçay

https://doi.org/10.26650/jchild.2023.866444

Öz

Amaç: Aşılar en önemli halk sağlığı girişimlerindendir ve aşılar sayesinde bulaşıcı hastalıkların önlenmesinde önemli başarılar elde edilmiştir. Diğer yandan aşı kararsızlığı son yıllarda dünyada ve ülkemizde daha fazla gündeme gelmektedir. Ailelerin bu konuda güncel tutum ve uygulamalarını bilmek önemlidir. Çalışmamızda, 12-60 ay yaş aralığında çocuğu olan ailelerin aşılara ilişkin bilgi, tutum ve uygulamalarının incelenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Veriler, yüzyüze görüşme tekniği ile alanyazında bulunan çalışmalar doğrultusunda hazırlanan ve pilot çalışması yapılan anket formu aracılığıyla toplanmıştır. 12-60 ay yaş grubunda çocuğu olan, Genel Pediatri Polikliniği’ne muayene ya da kontrol amacıyla başvuran ve araştırmaya katılmayı kabul eden 218 aile araştırmaya dahil edilmiştir. Bulgular: Ailelerin %87,6’sının aşıların gerekliliğine inandıkları saptanmıştır. Ailelerin %99,1’i çocuklarına aşı yaptırdıklarını ve %96,3’ü çocuklarının aşılarının tam olduğunu belirtmişlerdir. Ailelerin tamamına yakını (%97,7) çocuklarının sağlığı için kendilerinin aşılanabileceklerini belirtmişlerdir. Bulaşıcı hastalıklardan korunmak için en sık belirtilen yöntem temizliktir (%39,9). Ailelerin ulusal programda yer alan aşıları bilme oranı %62,8; yer almayan aşıları belirtme oranı %3,2; bulaşıcı hastalıkları bilme oranı %51,4’tür. Kızamık (%29,4) en sık belirtilen aşı ile önlenebilir bulaşıcı hastalıktır. Bulaşıcı hastalıkları ve aşıları bilen aile oranı %74,1 olarak saptanmıştır. Anne eğitim düzeyi lise ve üstü olan ailelerin bulaşıcı hastalıkları daha yüksek oranda bildikleri saptanmıştır. Ailelerin %44,5’i ilk aşının doğumda, %40,8’i son aşının 2 yaşında yapıldığını belirtmişlerdir. Ailelerin %29,8’i çocuklarına ulusal programda yer almayan aşıları yaptırmış; yaptırmayanların %80,3’ü ise kendilerine bilgi verilmesi durumunda yaptıracaklarını belirtmişlerdir. Ailelerin %86,7’si doktorların aşılar konusundaki önerilerini göz önünde bulunduracaklarını belirtmişlerdir. Sonuç: Ailelerin aşılar konusunda bilgi düzeylerinin yetersiz olduğu; anne eğitim düzeyinin, annenin çalışıyor olmasının, ailelerin bilgilendirilmesinin ulusal aşı takviminde yer almayan aşıları yaptırma oranlarını artırdığı ve doktorların bilgi edinmede en önemli kaynak olarak görüldüğü bildirilmiştir

Anahtar Kelimeler

Aşı, Bilgi, Tutum, Aile, Çocuk

Vaccine Knowledge, Attitudes and Practices of Families of 12-60-Month-Old Children

Öz

Objective: Immunization is one of the most important public health interventions. However, vaccine hesitancy has increased in the last few years. The aim of this study was to assess the knowledge, attitudes, and practices of families regarding immunization of 12-60-month-old children. Material and Methods: The data were collected through face-to-face interviews and a questionnaire based on the literature review. A total of 218 families with children aged 12-60 months who visited the general pediatrics outpatient unit for various reasons constituted the study population. Results: Of all the families, 87.6% considered vaccines to be necessary for their children. Among all families, 99.1% reported that their children were vaccinated and 96.3% stated that their children were fully immunized. Most of the parents (%97.7) said that being immunized protects their children’s health. Hygiene (39.9%) was reported as the most common way to protect against contagious disease. Of all families, 62.8% knew at least two vaccines in the national program, 3.2% knew the vaccines that are not in the program, and 51.4% knew the vaccine-preventable diseases. Of all families, 29.4% mentioned measles as a vaccine-preventable disease. 74.1% knew at least two vaccine-preventable diseases and vaccines. As maternal education level increased, knowledge about vaccine-preventable diseases also increased. Only 44.5% of families reported the name of the first vaccine applied at birth. 40.8% of families stated that immunization was completed at age 2. 29.8% of families vaccinated their children using vaccines that they had to pay for; 80.3% of families stated that they will vaccinate their children if they were informed about the need. Maternal educational level, maternal employment status, and being informed increased implementation of vaccines not in the national program. 86.7% of families reported that they consider doctors’ suggestions about vaccination. Conclusions: Families have a lack of knowledge regarding vaccines; maternal educational level, maternal employment status, and being informed increased vaccination rates of vaccines not in the national program.

Anahtar Kelimeler

Vaccines, Knowledge, Attitude, Family, Child

Kaynakça

• 1. Gökçay G. Aşı Uygulamaları. In: Neyzi O, Ertuğrul T, editors. Pediyatri. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2010.p.65-78. google scholar
• 2. UNICEF. Milestones in European Polio Eradication. Erişim: https:// www.unicef.org/newsline/poliopkeuromilestones.html google scholar
• 3. Zaffran M, Mcgovern M, Hossaini R, Martin, R, Wenger J. The Polio Endgame: Securing A World Free Of All Polioviruses. The Lancet 2018;391(10115):11-3. google scholar
• 4. T.C. Sağlık Bakanlığı. Genişletilmiş Bağışıklama Programı Genelgesi. Erişim: https://dosyasb.saglik.gov.tr/ Eklenti/1117,gbpgenelge2008pdf.pdf?0 google scholar
• 5. T.C. Sağlık Bakanlığı. Hepatit A Aşısının Takvime Eklenmesi. Erişim: http://ailehekimligi.gov.tr/ana-sayfa/102-gorusler/2096-hepatit-a-asnn-takvime-eklenmesi-konulu-resmi-yaz.html google scholar
• 6. T.C. Sağlık Bakanlığı. Suçiçeği Aşısı Uygulaması. Erişim: https:// hsgm.saglik.gov.tr/dosya/mevzuat/genel_nitelikli_yazilar/asi_db/ sucicegi_asisi_uygulamasi_fedb8.pdf google scholar
• 7. Gülcü S, Arslan S. Çocuklarda Aşı Uygulamaları: Güncel Bir Gözden Geçirme. DÜ Sağlık Bil Enst Derg 2018;8(1):34-43. google scholar
• 8. The SAGE Vaccine Hesitancy Working Group. Report of the SAGE Working Group on Vaccine Hesitancy. Erişim: https://www.who. int/immunization/sage/meetings/2014/october/1_Report_ WORKIN G_GROUP_vaccine_hesitancy_final.pdf google scholar
• 9. Bilir Göksügür S. Annelerin Aşı Bilgi Düzeyleri, Çocuklarının Aşılanma Durumu Ve Bunları Etkileyen Faktörler (Tez). İstanbul: Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi. 2006. google scholar
• 10. Nisar N, Mirza M, Qadri MH. Knowledge, Attitude And Practices Of Mothers Regarding Immunization Of One Year Old Child At Mawatch Goth, Kemari Town, Karachi. Pak J Med Sci 2010;26:183-6. google scholar
• 11. Birhanu S, Anteneh A, Yezabnesh K, Jejaw A. Knowledge, Attitude And Practice Of Mothers Towards Immunization Of Infants In Health Centres At Addis Ababa, Ethiopia. American Journal of Health Research 2016:6-17. google scholar
• 12. İncili HD. Çocuk Polikliniklerimize Başvuran Çocukların Annelerinin Aşılar İle İlgili Bilgi Düzeyleri (Tez). İstanbul: T.C. Sağlık Bakanlığı Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi. 2009. google scholar
• 13. Arlı H. Çocuk Sağlığı Ve Hastalıkları Polikliniği’ne Başvuran 0-24 Ay Aralığında Çocuğu Olan Annelerin Sağlık Bakanlığı Rutin Aşı Takvimi Ve Çocuk Aşılaması Hakkında Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi (Tez). İzmir: İzmir Tepecik Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi. 2018. google scholar
• 14. Kagone M, Ye M, Nebie E, Müller,O, Beiersmann C. Community Perception Regarding Childhood Vaccinations And Its Implications For Effectiveness: A Qualitative Study İn Rural Burkina Faso. BMC Public Health 2018;18:324. google scholar
• 15. Espeleta HC, Beasley LO, Ridings LE, Smith TJ, Shields, JD. Immunizing Children: A Qualitative Analysis Of Future Parental Decision Making. Clinical Pediatrics 2017;56(11):1032-9. google scholar
• 16. İşler A, Esenay FI, Kurugöl Z, Conk Z, Koturoğlu G. Annelerin Aşılar Konusundaki Bilgi Ve Davranışları. Ege Pediatri Bülteni 2007;14(1):1-17. google scholar
• 17. Özkan Ö, Çatıker, A. Bolu İl Merkezi’ndeki Çocukların Aşılılık Durumları ve Engelleri. STED 2006;15(10):171-8. google scholar
• 18. Türk Tabipler Birliği. 20 Nisan 2018 Tarihli Basın Açıklaması. Erişim: https://www.ttb.org.tr/kollar/_asi/haber_goster. php?Guid=15ed5072-449d-11e8-b46f-14b550714509 google scholar
• 19. Campbell H, Edwards A, Letley L, Bedford H, Ramsay M, Yarwood J. Changing Attitudes To Childhood Immunsation In English Parents. Vaccine 2018;35:2979-85. google scholar
• 20. Joseph J, Devarashetty V, Reddy SN, Sushma M. Parents’ Knowledge, Attitude, And Practice On Childhood Immunization. International Journal of Basic and Clinical Pharmacology 2015;4(6);1201-7. google scholar
• 21. Dube E, Vivion M, Sauvageau C, Gagneur A, Gagnon R, Guay M. Nature Does Things Well, Why Should We Interfere?: Vaccine Hesitancy Among Mothers. Qualitative Health Research 2017;26(3):411-25. google scholar
• 22. Facciola A, Visalli G et al. Vaccine Hesitancy: An Overview On Parents’ Opinions About Vaccination And Possible Reasons Of Vaccine Refusal. Journal of Public Health Research 2019;8(1436):13-8. google scholar
• 23. Taşar MA, Dallar YB. Ankara’da Sosyoekonomik Düzeyi Düşük Olan Bölgede Kaçırılmış Aşı Fırsatlarının İrdelenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin 2015;14(4);279-83. google scholar
• 24. Alparslan Ö, Demirel Y, Doğaner G, Kızıldağ N, Özdemir F, Güçyetmez, Ö. Annelerin Çocukluk Çağı Aşı Takvimi Ve Aşılama Komplikasyonları İle İlgili Bilgi Durumları. Sağlık ve Toplum Dergisi 2010;20:27-33. google scholar
• 25. Sarıgül, B. Aile Hekimliğine Başvuran Bireylerin Aşı Hakkındaki Davranış, Bilgi Ve Tutumlarının Değerlendirilmesi (Tez). Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi. 2019. google scholar
• 26. Gellin, B., Maibach, E. ve Marcuse E.K. Do Parents Understand Immunizations? A National Telephone Survey. Pediatrics 2000;106(5):1097-102. google scholar
• 27. Smailbegovic, MS, Laing GJ, Bedford H. Why Do Parents Decide Against Immunization? The Effect Of Health Beliefs And Health Professionals. Child: Care, Health Development 2003;29(4):303-11. google scholar