Ebeveynlerin Sosyal, Ekonomik ve Kültürel Düzeylerinin Çocukları Güneşin Zararlı Etkilerinden Koruma Üzerine Etkileri

Yıl 2008, Cilt: 8 Sayı: 3, 160 - 165, 01.07.2008

Nurten Turhan Haktanır Serap Yazıcı

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı ebeveynlerin sosyal, kültürel ve ekonomik seviyelerinin çocuklarını güneş kaynaklı ultraviyole ışınlarının zararları etkilerinden koruma davranışları üzerine etkilerini incelemektir. Yöntem: Araştırma Dr. Behçet Uz Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne başvuran ebeveynlerden 300 gönüllü ile gerçekleştirilmiştir. Veri toplamak için ebeveynlerin sosyal, demografik, kültürel ve ekonomik özelliklerini saptamaya, çocukların tanıtıcı özelliklerini belirlemeye ve ebeveynlerin bilgi ve uygulamalarını incelemeye yönelik soruları içeren anket formu kullanılmıştır. Verilerin analizi SPSS 13.0 paket programı ile gerçekleştirilmiştir. Yüzdelik ve ki-kare c2 testi kullanılmış olup, istatistiksel anlamlılık “p

Anahtar Kelimeler

Çocukluk çağı, deri kanseri, ebeveyn, eğitim, ultraviyole ışınları

Effect of Social, Economic, and Cultural Level of Parents on Protection of Their Children from the Harmful Effects of Sunlight

Öz

Objective: We aimed to detect the effect of parental social, cultural, and economic status on the protection of children from the harmful effects of sunlight. Methods: The study was consisted of 300 volunteer parents who came to Dr. Behçet Uz Education and Research Hospital. In order to collect data in the study, a questionnaire was used which included items to analyze social, demographic, cultural, and economic characteristics, knowledge level and practices of parents, and the indicative characteristics of the children. SPSS 13.0 was utilized in the analysis of the data. For the statistical inference frequent statistics and Chi-square tests were used with significance level, so called p-value “p

Anahtar Kelimeler

Childhood, skin cancer, parents, education, ultraviolet rays

Kaynakça

• 1. Tekbaş ÖF, Evci D, Özcan U. Yaklaşan yaz mevsimi ile artan bir tehlike: Güneş kaynaklı ultraviyole ışınları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2005; 4:98-107.
• 2. Ekici M, Acar Y. UV-B radyasyon ve etkileri. (Erişim tarihi Kasım 2007) Meteoroloji Genel Müdürlüğü Web Sitesi, http:// www.meteor.gov.tr/2006/arastirma/files/uvradetki.pdf.
• 3. Evci ED, Vaizoğlu S, Tekbaş F, Güler C. Halka açık bir plajda UV ışınlarına etkilenim düzeyleri ve burada güneşlenenlerin güneş ışınlarının etkileri ile korunmaya ilişkin bilgi düzeylerinin saptanması. ÇÜ Tıp Fakültesi Dergisi 2003; 28:113-21.
• 4. Özpoyraz M, Yücel A. Ultraviyole ve fotoyaşlanma. Türkiye Klinikleri J Cosmetol 2004; 5:145-8.
• 5. Erdem MT. Ultraviyole ve ultraviyole indeksi. Türkiye Klinikleri J Cosmetol 2004; 5:137-41.
• 6. Mutlu B, Toros H, Şen O. Ultraviyole radyasyonun insan sağlığı üzerine etkileri. III. Atmosfer Bilimleri Sempozyumu, 19-21 Mart 2003, İTÜ, İstanbul, 2003.
• 7. Toouli J, Russell C, Devitt P, Clark IC. Integrated basic surgical science. Terzi C. (Çeviri ed.) İzmir: Dokuz Eylül Yayınları, Uşşak Matbacılık Ltd. Şti, 2002.
• 8. Skin Cancer. (Erişim tarihi: Eylül 2007), http://www.who.int/ topics/skin_cancer/en/.
• 9. Skin Cancer Facts, (Erişim tarihi: Eylül 2007), http://www. skincancer.org/skincancer-facts.php:2007.
• 10. Şendur N. Non-melanoma deri kanserlerinin epidemiyolojisi ve korunma. T Klinikleri J Int Med Sci 2005; 1:80-4.
• 11. Boyett T, Leigh D, Wearhers L, et al. Sun protection of children at the Beach. J Am Board Fam Pract 2002; 15:112-7.
• 12. American Academy of Pediatrics Committee on Enviromental Health. Ultraviolet light: A hazard to children. Pediatrics 1999; 104:328-33.
• 13. Baz K, Köktürk A, İkizoğlu G, Buğdaycı R, Kaya Tİ, Koca A. Erişkinlerin çocuklarını güneşten koruma bilinç ve alışkanlıkları. Türkiye Klinikleri Dermatoloji Dergisi 2003; 13:101-7.
• 14. Kaya Ö, Şimşek Z, Kabalcıoğlu F ve ark. Hemşirelerin mesleki imajları ve mesleği algılama durumlarını etkileyen faktörler. Hemşirelik Forumu Dergisi 2004; 7:1-5.
• 15. Karadağ A, Hisar F, Elbaş N. Hemşirelikte profesyonelliğe ilişkin davranışsal envanter. Hemşirelik Forumu Dergisi 2004; 7:14-21.
• 16. Fitzpatrick TB. Soleil et peau. J Med Esthet. 1975; 2:33-4.
• 17. Uysal A, Özsoy SA, Ergül Ş. Öğrencilerin cilt kanseri risklerinin ve güneş ışınlarından korunmaya yönelik uygulamalarının değerlendirilmesi. Ege Tıp Dergisi 2004; 43:95-9.
• 18. Hall HI, Jorgensen CM, McDavid K, Kraft JM, Breslow R. Protection from sun exposure in US white children ages 6 months to 11 years. Public Health Rep 2001; 116:351-61.
• 19. Lowe JB, McDermott LJ, Stanton WR, et al. Behavior of caregivers to protect their infants from exposure to the sun in queesland, Australia. Health Educ Res Oxford University 2002; 17:405-14.
• 20. Onsun N. Non-melanom deri tümörleri. Türkiye Klinikleri J Cosmetol 2004; 5:149-52.
• 21. Baysal V, Yıldırım M, Büyükbaş D, Öztürk H. Bazal hücreli karsinomada etyolojik faktörlerin araştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2002; 9:10-3.
• 22. Melanoma, (Erişim tarihi: Kasım 2007), http://dermnetnz.org/ lesions/melanoma.html.
• 23. Lee JAH. Epidemiology of cancers of the skin. In: Friedman RJ, Rİgel DS, Kopf AW, Haris MN, Baker D, eds. Cancer of the Skin. New York: New York University Medical Center, 1991.
• 24. Utaş S. Çocuklarda güneşten korunma. Türkiye Klinikleri J Cosmetol 2004; 5:182-5.
• 25. Geller AC, Brooks DR, Colditz GA, Koh HK, Frazier AL. Sun protection practices among offspring of women with personal or family history of skin cancer. Pediatrics 2006; 117:688-94.
• 26. Eisen MM, Rothman K, Demierre MF. The ABCs sun protection for children. Dermatol Nurs 2005; 17:419-34.
• 27. Mc Whirter JM, Collins M, Bryant I, Wetton NM, Bishop JN. Evaluting ‘Safe in the Sun’, a curriculum programme for primary schools. Healt educ res 2000; 15:203-17.
• 28. Cokkinides VE, Weinstock MA, O’Connell MC, Thun MJ. Use of indoor tanning sunlamps by US youth, age 11-18 years, and by their parent or guardian caregivers: Prevalence and correlates. Pediatrics 2002; 109:1124-30.
• 29. Dietrich AJ, Olson AL, Sox CH, et al. A community- based randomized trial encouraging sun protection for children. Pediatrics 1998; 102:64-71.
• 30. Allı N. Güneşten korunmada genel prensipler. Türkiye Klinikleri J Cosmetol 2004; 5:153-6.
• 31. Apaydın R. Güneşten koruyucu ürünlerin güvenilirliği ve yan etkileri. Türkiye Klinikleri J Cosmetol 2004; 5:173-7.
• 32. Şanlı H. Ultraviyolenin akut etkileri. Türkiye Klinikleri J Cosmetol 2004; 5:142-4.
• 33. Geller AC, Colditz G, Oliveria S, et al. Use of sunscreen, sunburning rates, and tanning bed use among more than 10000 US children and adolescents. Pediatrics 2002; 109:1009-14.
• 34. Özbek G. Güneş koruyucuları. Online Kozmetoloji Dergisi 2002; 1: (Erişim tarihi: Eylül 2007), http://www.dermaneturk. com/okd/sayi212003/dermaci.asp
• 35. Öztürkcan S, Ermertcan AT. Güneş Koruyucuları. Türkiye Klinikleri J Cosmetol 2004; 5:162-6.
• 36. Akkaya VB, Erturan İ. Güneşten koruyucuların immün fonksiyonlar üzerine etkileri. Türkiye Klinikleri J Cosmetol 2004; 5:167-72.
• 37. Bayramgürler D. Güneş koruyucular ve güneşten korunma. Türkiye Klinikleri J Int Med Sci 2005; 1:180-4.