Türkiye'deki Otopsi Yapılmış Anne Ölümlerinin Demografik, Klinik ve Otopsi Verilerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2022, , 636 - 639, 30.09.2022

Yigit Sezer , İbrahim Üzün İpek Esen Melez , Yaprak Ustun , Sema Sanısoglu

https://doi.org/10.16899/jcm.1060754

Öz

Amaç: Anne ölümleri önemli bir halk sağlığı sorunudur. Bu çalışmada gebelikle ilişkili anne ölümleri demografik ve klinik özelliklerinin yanı sıra otopsi sonuçları da göz önüne alınarak çok yönlü olarak değerlendirilmiştir.
Gereç ve Yöntem: Türkiye'de 2010 ile 2014 yılları arasında, 1037 gebelikle ilişkili ölüm gerçekleşmiş olup, bunların %17,3'üne (n=180) otopsi yapılmıştır. Çalışmamızda otopsi yapılmış gebelikle ilişkili anne ölümleri değerlendirilmiştir. Otopsi yapılmış anne ölümleri verileri Sağlık Bakanlığı Kadın ve Üreme Sağlığı Daire Başkanlığı ve Adalet Bakanlığı-Adli Tıp Kurumundan temin edilmiştir. 2010 ile 2014 yılları arasında otopsi yapılmış olan gebelikle ilişkili anne ölümlerinin ölüm sebepleri ve özellikleri değerlendirilmiştir. Çalışma kapsamındaki olguların yaş, ölüm sebebi, ölüm anındaki gebelik durumu, doğum yeri, doğum şekli, ölüm zamanı, gebelik sonuçları, ölüm yeri, önlenebilirlik ve gecikme modeli değerlendirilmiştir.
Bulgular: Çalışma kapsamında incelenen olguların %61,1'i (n=110) 30 yaş ve üzerindedir. Olguların %35'i (n=63) doğrudan anne ölümü (%14,5'i (n=26) kanama, %6,7'si (n=12) emboli, %5'i (n=9) uterus rüptürü, %4,4'ü (n=8) preeklampsi/eklampsi ve %4,4'i (n=8) diğer doğrudan nedenler), %56,1'i (n=101) dolaylı anne ölümü (%37,2'si (n=67) kardiyovasküler hastalıklar, %7,8'i (n=14) enfeksiyon, %6,7'si (n=12) serebrovasküler hastalıklar ve %4,4'ü (n=8) diğer dolaylı nedenler) olarak belirlenmiştir. Olguların %8,9'unda (n=16) ölüm nedeni belirlenememiştir. Olguların %61,1'i (n=110) pospartum dönemde ölmüştür. Ölüm, olguların %71,1'inde (n=128) bir sağlık kuruluşunda gerçekleşmiştir. Olguların %33,9'u (n=61) üç gecikme modeline göre önlenebilir ölüm olarak değerlendirilmiştir.
Sonuç: Kardiyovasküler hastalıklara bağlı anne ölümleri rutin anne sağlığı uygulamalarını gözden geçirmemize neden olacak önemli bir halk sağlığı sorunudur. Her ne kadar 16 olguda (%8,9) otopsi yapılmasına rağmen ölüm sebebi belirlenememiş olsa da, otopsi halen anne ölümlerinin azaltılması için gerekli klinik ve idari reformların belirlenebilmesi için çok değerli bir araştırma aracıdır.

Anahtar Kelimeler

maternal mortalite, otopsi, kardiyovasküler hastalık

Destekleyen Kurum

ADLİ TIP KURUMU

Proje Numarası

21589509/226

Evaluation of Demographic, Clinical and Autopsy Data of Autopsied Maternal Deaths in Turkey

Öz

Aim: Maternal mortality is an important public health issue. In this study, it is aimed to evaluate pregnancy related maternal deaths in a multi-dimensional manner, focusing on not only demographic and clinical characteristics but also autopsy results by including the maternal death cases having autopsy reports.
Material and Method: There were 1037 pregnancy related deaths in Turkey, between 2010 and 2014, and 17.3 % (n=180) of them had an autopsy report. Autopsied maternal deaths were evaluated in this sutdy. Data of autopsied pregnancy related deaths were obtained from the nationwide registration system of Woman and Reproductive Health Department of Turkish Ministry of Health and Turkish Ministry of Justice-Council of Forensic Medicine and evaluated retrospectively. Characteristics and cause of maternal deaths autopsied between 2010 and 2014 were evaluated. Age, cause of death, pregnancy state at the time of death, place of birth, mode of delivery, time of death, pregnancy outcomes, place of death, and delay-model were evaluated.
Results: In this study, 61.1% (n=110) of all pregnancy related deaths were ≥30 years of age. Direct maternal deaths were 35% (n=63) of the cases, such as hemorrhage 14.5% (n=26), embolus 6.7% (n=12), uterine rupture 5% (n=9), preeclampsia/eclampsia 4.4% (n=8) and others 4.4% (n=8). Indirect maternal deaths were 56.1% (n=101) of the cases, such as cardiovascular disease 37.2% (n=67), infection 7.8% (n=14), cerebrovascular disease 6.7% (n=12), and others 4.4% (n=8). In 8.9% (n=16) of the cases, the cause of death was not determined. Deaths occurred in the postpartum period in 61.1% (n=110) of the cases. Deaths occurred in a healthcare facility in 71.1% (n=128) of the cases. One or more delays were determined in 33.9% (n=61) of the cases.
Conclusion: According to the results of the present study, cardiovascular disease related to maternal mortality has been found to be an increasing, important public health concern to consider for maternal health routines. In addition, as a second outcome of this study, we can emphasize that, although, the exact cause of death could not be determined even after autopsy in 16 cases (8.9%), autopsy is still one of the most valuable assessment tools to highlight important possible clinical and administrative improvements to reduce maternal mortality.

Anahtar Kelimeler

maternal mortality, autopsy, cardiovascular disease

Proje Numarası

21589509/226

Kaynakça

• World Health Organization. Maternal mortality : level and trends 2000 to 2017 [Internet]. Sexual and Reproductive Health. 2019. 12 p. Available from: https://www.who.int/reproductivehealth/publications/maternal-mortality-2000-2017/en/
• Dolanbay M, Kütük MS, Özgün MT, et al. Evaluation of cases of maternal mortality in Kayseri. Erciyes Tip Derg 2013;35:132–5.
• Kavak SB, Celik-Kavak E, Demirel I, et al. Evaluation of maternal mortality cases in the province of Elazig, Turkey, 2007-2013: a retrospective study. Glob J Health Sci 2015;7:188–93.
• Karayel F, Pakiş I, Akçay Turan A, Arican N, Çelik S, Ilvan Ş. Adli Otopsilerde Anne Ölümleri. Jinekoloji ve Obstet Derg 2005;19:177–81.
• Esen-Melez İ, Şahin E, Gürler AS, et al. İstanbul’da Adli Otopsisi Yapılmış Gebelik ile İlişkili Anne Ölümleri. Turkiye Klin J Foren Med 2012;9:28–36.
• Keskin HL, Engin-Üstün Y, Sanisoğlu S, et al. The value of autopsy to determine the cause of maternal deaths in Turkey. J Turkish Ger Gynecol Assoc 2018;19:210–4.
• Koç İ, Schumacher R, Campbell O, Türkyılmaz S, Ergöçmen B Yİ. Turkey National Maternal Mortality Study [Internet]. 2005. Available from: http://www.hips.hacettepe.edu.tr/eng/dokumanlar/NNMS-2005_main_report.pdf
• Engin-Üstün Y, Sanisoğlu S, Keskin HL, et al. Changing trends in the Turkish maternal deaths, with a focus on direct and indirect causes. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol 2019;234:21–5.
• Şencan İ, Engin-Üstün Y, Sanisoğlu S, et al. Özgün Araştırma Original Article 2014 Yılı Türkiye Ulusal Anne Ölümlerinin Demografik Verilere Göre Değerlendirilmesi Demographic Characteristics Of Turkish National Maternal Deaths In 2014 Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Kadın ve Üreme Sağlığı Daire Başkanlığı 2016;13:45–7.
• Creanga AA, Syverson C, Seed K, Callaghan WM. Pregnancy-Related Mortality in the United States, 2011-2013. Obstet Gynecol 2017;130:366–73.
• Health Statistics Yearbook 2016, Turkey [Internet]. 2016. Available from: https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/13160,sy2016enpdf.pdf?0
• Thaddeus S, Maine D. Too To Walk : Maternal Mortality. Soc Sci Med 1994;38:1091–110.
• Sanisoğlu S, Keskinkiliç B, Uygur D, et al. Reducing Maternal Mortality in Turkey: Lessons Learned From Three Delays Model. Med J Ankara Tr Res Hosp 2016;49:6–9.