Ölümle Sonuçlanan Kadın Hastalıkları ve Doğum Olgularında Tıbbi Uygulama Hatası İddialarının Değerlendirilmesi

Yıl 2020, , 567 - 572, 30.12.2020

Uğur Çom , İbrahim Üzün , Burak Gümüş

https://doi.org/10.16899/jcm.746800

Cited By: 2

Öz

Amaç: Kadın Hastalıkları ve Doğum alanında ölüm gerçekleşmiş tıbbi uygulama hatası iddiası olgularının özellikleri ve adli tıbbi boyutu literatür eşliğinde değerlendirilerek, sağlık çalışanlarının ve kurumların tıbbi uygulama hatalarının ve uygulama nedeniyle yöneltilebilecek iddiaların azaltılması amaçlanmaktadır.

Gereç ve Yöntem: 2012 – 2013 yıllarında Adli Tıp Kurumu (ATK) tarafından görüş bildirilmiş kadın hastalıkları ve doğum alanındaki sağlık görevlileri hakkında tıbbi uygulama hata iddiaları bulunan 452 olgu retrospektif olarak incelendi.

Bulgular: Bilirkişi görüşü istenilen 452 olgunun % 8’inde (n:38) tıbbi uygulama hatası olduğu tespit edilmiştir. Tıbbi uygulama hata iddialarının en yüksek oranla Doğu Anadolu Bölgesinden, en sık özel hastanelerden ve uzman doktorlara yönelik davalardan kaynaklandığı gözlenmiştir. 35 yaş üzeri gebeliklerde maternal ölüm oranı, 35 yaş altı gebeliklere oranla anlamlı derecede yüksek bulunmuştur (p<0,001). Olguların en sık sezaryen doğum yaptığı (n:241, % 58,7) tespit edilmiş olup, normal doğum yapan olgulardaki tıbbi uygulama hatası varlığı, sezaryen doğum olgularındaki tıbbi uygulama hatası varlığından anlamlı derecede yüksek bulunmuştur (p<0,05). Hem jinekoloji olgularında, hem de maternal ölüm olgularında uterus atonisi en sık ölüm sebebi olurken, klinik tanı ile ATK tarafından belirlenen ölüm sebebi arasındaki ilişki değerlendirildiğinde; hem jinekoloji olguları, hem obstetrik olgular için uyumluluk oranının yüksek olduğu saptanmıştır (%58 -%61). Olgularda hem şikâyet, hem de tıbbi uygulama hatası nedeni olarak en sık özen eksikliği olduğu saptanmıştır.

Sonuç: Tıbbi uygulama hata iddiası olgularında her olgunun kendi dinamikleriyle değerlendirilmesi gerekmektedir. Tıbbi uygulamaların kayıtlarının eksiksiz tutulmasının ve hasta hekim iletişiminin en doğru şekilde sağlanmasının tıbbi uygulama hatasını ve iddialarını azaltabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

otopsi, adli tıp, kadın hastalıkları ve doğum, malpraktis

Destekleyen Kurum

destek alınmamıştır.

Evaluation of Obstetrics and Gynecology Medical Malpractice Claims Resulting to Death

Öz

Amaç: Kadın Hastalıkları ve Doğum alanında ölüm gerçekleşmiş tıbbi uygulama hatası iddiası olgularının özellikleri ve adli tıbbi boyutu literatür eşliğinde değerlendirilerek, sağlık çalışanlarının ve kurumların tıbbi uygulama hatalarının ve uygulama nedeniyle yöneltilebilecek iddiaların azaltılması amaçlanmaktadır.
Gereç ve Yöntem: 2012 – 2013 yıllarında Adli Tıp Kurumu (ATK) tarafından görüş bildirilmiş kadın hastalıkları ve doğum alanındaki sağlık görevlileri hakkında tıbbi uygulama hata iddiaları bulunan 452 olgu retrospektif olarak incelendi.
Bulgular: Bilirkişi görüşü istenilen 452 olgunun % 8’inde (n:38) tıbbi uygulama hatası olduğu tespit edilmiştir. Tıbbi uygulama hata iddialarının en yüksek oranla Doğu Anadolu Bölgesinden, en sık özel hastanelerden ve uzman doktorlara yönelik davalardan kaynaklandığı gözlenmiştir. 35 yaş üzeri gebeliklerde maternal ölüm oranı, 35 yaş altı gebeliklere oranla anlamlı derecede yüksek bulunmuştur (p<0,001). Olguların en sık sezaryen doğum yaptığı (n:241, % 58,7) tespit edilmiş olup, normal doğum yapan olgulardaki tıbbi uygulama hatası varlığı, sezaryen doğum olgularındaki tıbbi uygulama hatası varlığından anlamlı derecede yüksek bulunmuştur (p<0,05). Hem jinekoloji olgularında, hem de maternal ölüm olgularında uterus atonisi en sık ölüm sebebi olurken, klinik tanı ile ATK tarafından belirlenen ölüm sebebi arasındaki ilişki değerlendirildiğinde; hem jinekoloji olguları, hem obstetrik olgular için uyumluluk oranının yüksek olduğu saptanmıştır (%58 -%61). Olgularda hem şikâyet, hem de tıbbi uygulama hatası nedeni olarak en sık özen eksikliği olduğu saptanmıştır.
Sonuç: Tıbbi uygulama hata iddiası olgularında her olgunun kendi dinamikleriyle değerlendirilmesi gerekmektedir. Tıbbi uygulamaların kayıtlarının eksiksiz tutulmasının ve hasta hekim iletişiminin en doğru şekilde sağlanmasının tıbbi uygulama hatasını ve iddialarını azaltabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Malpraktis, kadın hastalıkları ve doğum, adli tıp, otopsi

Kaynakça

• Polat O. Tıbbi Uygulama Hataları: Klinik Sosyal Hukuksal Etik Boyutları, I. Baskı: Seçkin Yayıncılık 2005.
• Büken E, Ornek Büken N, Büken B. Obstetric and gynecologic malpractice in Turkey: incidence, impact, causes and prevention. J Clin Forensic Med. 2004 Oct;11(5):233-47.
• Özgönül MN. Türkiye’de Tıp Etiği Ve Hukuk Açısından Tıbbi Hata Kavramı. Doktora tezi, Türkiye Cumhuriyeti Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsü; Ankara: 2010.
• Koç S. Adli tıbbi açıdan malpraktis ve hekim sorululuğu. Toraks Cerrahisi Bülteni. 2014: 14-12.
• Şanyüz Ö, Yorulmaz AC, Altınok A, Birgen N, Kinoğlu K, Orhan Z, et aş. Effects of the new regulations about expertise on the evaluation of cases with malpractice claim. 22nd Congress of The İnternational Academy of Legal Medicine. 2012.
• Çağdır AS. Sağlık Hukuku Davalarında Adli Tıp Kurumu’nun Rolü, Karar Alınması Usulü ve Mesleki Kusur Kavramı. İstanbul Barosu Yaşayan Sağlık Hukuku-2 Paneli; 2012: İstanbul.
• Pakis I, Yayci N, Karapirli M, Gunce E, Polat O. Autopsy profiles of malpractice cases. J Forensic Leg Med. 2009;16(1):7–10.
• Birgen N, Mahmutoğlu FS, İçmeli ÖS, Anolay NN, Kaptanoğlu K. Tıbbî Uygulama Hatalarını Değerlendirmede Karşılaşılan Yasal Sorunlar. 11. Ulusal Adli Tıp Günleri, Poster Kitabı. Adli Tıp Kurumu Yayınları, İstanbul: 2004;303-6.
• Sakai K, Takatsu A, Shigeta A, Fukui K, Maebashi K, Abe S, Et al. Potential medical Adverse events associated with death: A forensic pathology perspective. İnt J qual Heal Care. 2009 22: 9-15
• Gündoğmuş ÜN, Bilge Y, Kendi Ö, Hancı İH. Hekimlerin Yasal Sorumluluğunun Yüksek Sağlık Şurası Açısından Değerlendirilmesi, Adli Tıp Bülteni 1997;2(3): 127-30.
• Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2013. Erişim Adresi: http://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/sağlık istatistik yıllığı 2013.pdf. Erişim Tarihi: 16.10.2015.
• Azab SMS. Claims of malpractice investigated by the Committee of Medical Ethics, Egyptian Medical Syndicate, Cairo. Egypt J Forensic Sci. Forensic Medicine Authority; 2013;3(4):104–11.
• Özkaya N, Yılmaz R, Özkaya H, Can M, Pakiş I, Yıldırım A, et al. Tıbbi uygulama hatası iddiası ile Adli Tıp Kurumu’na gönderilen 0 18 yaş grubu olguların değerlendirilmesi. Türk Pediatri Arşivi. 2011.
• Çoban İ. Adli Tıp Kurumu’nca Görüş Bildirilen Nöroloji ve Nöroşirürji Dalında Tıbbi Uygulama Hatası İddiası Olgularının Değerlendirilmesi. Uzmanlık Tezi, Adli Tıp Kurumu; İstanbul: 2013.
• Özdemir M. Adli Tıp Kurumu’nca Görüş Bildirilen Üroloji Dalı Hakkında Tıbbi Uygulama Hatası İddiası Bulunan Olgularının Değerlendirilmesi. Uzmanlık Tezi, Adli Tıp Kurumu: İstanbul; 2014.
• Üzün İ, Özdemir E, Melez İE, Melez DO, Akçakaya A. Ölümle sonuçlanan acil ve elektif genel cerrahi olgularında tıbbi uygulama hatasının değerlendirilmesi. Ulus Travma Acil Cerrahi Derg. 2016;22(3):1.
• Sönmez MM, Seçkin FM, Şen B, Birgen N, Ertan A, Öztürk İ. Adli Tıp Kurumu’ndan görüş sorulan ve ortopedi uzmanlık alanına giren tıbbi uygulama hatalarının gözden geçirilmesi. Acta Orthop Traumatol Turc. 2009;43(4):351–8.
• Özkaya N. 2002–2006 Yılları arasında Adli Tıp Kurumu 3.İhtisas Kurulunca Görüş Bildirilen Pediatrik Malpraktis İddialarının İncelenmesi ve Tıbbi Hataların Tespiti. İ.Ü. Adli Tıp Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (İstanbul: 2008).
• Ribierio FD, Ferrari RAP, Sant’Anna Fl, Dalmas JC, Girotto E. Extremes of maternal age and child mortality analysis between 2009 and 2009. Universadade E. Rev Paul Pediatr. 2014; 32: 381-8.
• Lamminpää R, Vehviäinen-Julkunen K, Gissler M, Selander T, Heinonen S. Pregnancy outcomes of overweight and obes a women aged 35 years or older-A Registery- based study in finland. Obes Res Clin Pract. Asia Ocenia Assoc. For the Study of Obesity; 2015.
• Hsieg T-T, Liou J-D, Hsu J-J, Lo L-M, Chen S-F, Hung T-H. Advanced maternal age and adverse prerinatal outcomes in an Asian population. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2010; 148(1):21-6.
• World Health Organization. International statistical classificaion of diseases and related health problems, tenth revision. Geneva, Switzerland: World Health Organization.; 1992.
• ChangJ, Elam-Evans LDi BergCJ. Pregnancy related mortality surveillance: United States, 1991-1999.MMWR Surveill Summ 2003: 52:1-8.
• Naeye RL. Maternal age, obstetric complications, and the outcome of pregnancy. Obstet Gynecol 1983;61:210–6.
• Bai J, Wong FWS, Bauman A, Mohsin M. Parity and pregnancy outcomes. Am J Obstet Gynecol. 2002;186(2):274–8.
• Lang CT, King JC. Maernal mortality in United States. Best Pract Res Clin Obstet. Hynaecol. 2008;22(3):517-31.
• Toohey JS, Keegan KA, Morgan MA, Francis J, Task S, deVeciana M. The “dabgerous multiara”: Fact or Fiction? Am J Obstet Gynecol. 1995 Feb, 172(2):683-6.
• King PA, Duthie SJ, Ma HK. Grand multiparity: A reppraisal of the risks. Int J Gynecol Obstet. 1991 Sep;36(1):13-6.
• Clements RV. Litigation in gynaecology. Reviews in Gynaecological Practice 2003; 3: 70–74.
• Creasy RK, Resnik R. Maternal Fetal Medicine, Third Edition. Philadelphia: WB Saunders Company, 1994:482.
• Bobak J. M, Jensen M. D. Essential of Maternity Nursing TheNurse and The Childbearing Family. 2.ed. Toronto: The C.V. Mosby Company, 1987: 365-8.
• Bal M, Yılmaz S, Beji N. Kadınların Sezaryen Doğum Tercihleri. Hemşirelik Derg. 2013.
• Lumbiganon P, Laopaiboon M. Method of delivery and pregnancy outcomes in Asia: the WHO global survey on maternal and perinatal health 2007–08. Lancet. 2010.
• Töz E, Kurt S, Canda M, Gürbüz T, TaşyurtT A. İzmir Ege Doğumevi ve Kadın Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesindeki 5 Yıllık Doğum Verileri ve Sezaryen. Tepecik Eğit Hast Derg 2011; 21 (3):109-12.
• Güney E, Uzun E, Oral B, Sarıkan İ, Bayhan G, Mungan T. Kliniğimizde 2001-2005 yılları arasında sezaryen oranı ve endikasyonları. Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği Derg 2006; 3(1): 249-54.
• Yılmaz E, Kara M, Okumuş B, Aran E. Ağrı il Merkezinde 2004 ve 2007 yıllarındaki Doğumların Karşılaştırılması. Perinatoloji Derg. 2008; 16: 26-31.
• Uesugi N, Yamanaka M, Suzuki T, Hirahara F. Analysis of birth-related medical malpractice litigation cases in Japan: review and discussion towards implementation of a no-fault compensation system. J Obstet Gynaecol Res. 2010;36(4):717–25.
• Localio A, Lawthers A, Bengtson J. Relationship between malpractice claims and cesarean delivery. Jama. 1993.
• Rock JA, Jones HW III, Histerektomi, In: Te Linde’s Operatif Jinekoloji 9. Basım, Çeviri Editörü: Erol Tavmergen, İzmir Güven Kitabevi 2005; 31: 731-55.
• Ermenc B. Comparison of the clinical and post mortem diagnoses of the causes of death. Forensic Sci Int. 2000;114(2):117–9.
• Pakis I, Polat O, Yayci N, Karapirli M. Comparison of the clinical diagnosis and subsequent autopsy findings in medical malpractice. Am J forensic Med Pathol Off Publ Natl Assoc Med Exam. 2010;31(3):218–21.
• Yaycı N, Üzün İ, Arslan MM, et al. Postoperatif ölümle sonuçlanmış ve tıbbi uygulama hatası iddiası bulunan olgularda otopsinin değeri. T Klin Adli Tıp Der. 2004;1:57– 61.