Examination of Leadership Behavior in Managers: A Study in a Nurse Sample

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 2, 52 - 62, 31.08.2023

Nermin Uyurdağ , Seyhan Çerçi

Öz

Aim: This study was conducted to evaluate the leadership behaviorsperceived by nurses in theirmanagers.
Method: The universe of the research, which has a descriptive design, consisted of 360 nurses working in a public hospital in Diyarbakır.The sample was not determined and the whole universe was included in the sample.The research was carried out with 155 nurses who accepted voluntary participation. Data werecollectedbetween April and June 2019, using the Personal Information Form and the Leadership Behavior Scale, whichquestiondemographic information. Normalitytests, reliabilityanalyzes, descriptivestatisticalmethods and comparisonanalyzeswereused in the analysis of the data.
Results: The mean score of the Nurses' Leadership Behavior Scale was 3.71±0.99.The sub-dimension mean scoreswerefound to be the highest task-oriented (3.78±0.87) and the lowestchange-oriented (3.65±0.91).It was determined that the scores of the nurses in the employee-oriented leadership sub-dimensionwere higher in the onesworking in the intensive care unitthan the ones working in the emergency departmentand the total leadership average was higher in the ones working in the ward than those working in the emergency departmentand.In the employee-oriented leadership sub-dimension, the scores of those who worked between 1-5 yearswerefound to be significantly higher than those who worked between 6-10 years, and on the average of the change-oriented leadership sub-dimension, those who worked between 1-5 yearswerefound to be significantly higher thanthose who worked between 6-10 years.
Usage in Practice: It was determined that the nurses' perception of leadership behavior in managernurses was the highest in the task-oriented leadership sub-dimension, and the administrators showed threetypes of leadership characteristics at a similar level to each other.It can be recommended to developtraining programs to increase leadership skills in nurses.

Anahtar Kelimeler

Leadership, nursing, management

Yönetici Hemşirelerin Liderlik Davranışlarının Değerlendirilmesi

Öz

Amaç: Bu çalışma hemşirelerin yöneticilerinde algıladıkları liderlik davranışlarını değerlendirmek amacıyla yapıldı.
Yöntem: Tanımlayıcı tasarımda olan araştırmanın evrenini, Diyarbakır’da kamuya ait bir hastanede çalışan 360 hemşire oluşturdu. Örneklem seçimine gidilmeden evrenin tamamı örneklem kapsamına alındı. Araştırma gönüllü katılımı kabul eden 155 hemşire ile gerçekleştirildi. Veriler, demografik bilgileri sorgulayan Kişisel Bilgi Formu ve Liderlik Davranış Ölçeği kullanılarak,Nisan-Haziran 2019 tarihleri arasında toplandı. Verilerin analizinde normallik testleri, güveniliklik analizleri, tanımlayıcı istatistiksel yöntemler ve karşılaştırma analizleri uygulandı.
Bulgular: Hemşirelerin Liderlik Davranış Ölçeğinin puan ortalaması 3,71±0,99’dur. Alt boyut puan ortalamalarının;en yüksek görev odaklı (3,78±0,87), en düşük değişim odaklı (3,65±0,91) olduğu saptandı. Hemşirelerin puanlarının, iş gören odaklı liderlik alt boyutunda yoğun bakımda çalışanların acilde çalışanlardan, toplam liderlik ortalamasında ise serviste çalışanların acilde çalışanlardan yüksek olduğu tespit edildi. İş gören odaklı liderlik alt boyutunda 1-5 yıl arasında çalışanların puanları 6-10 yıl arasında çalışanlardan, değişim odaklı liderlik alt boyutu ortalamasında ise 1-5 yıl arasında çalışanların, 6-10 yıl arasında çalışanlardan anlamlı olarak yüksek bulundu.
Uygulamada Kullanım: Hemşirelerin, yönetici hemşirelerde bulunan liderlik davranışını algılama düzeylerinin en yüksek görev odaklı liderlik alt boyutunda olduğu, ayrıca yöneticilerin üç tür liderlik özelliğini birbirine yakın düzeyde gösterdiği saptandı. Hemşirelerde liderlik becerilerinin arttırılması için eğitim programlarının geliştirilmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, Hemşirelik, Yönetici hemşire, Liderlik davranışları

Kaynakça

• 1. Ardahan, M., &Konal, E. (2017). Hemşirelikte yöneticilik ve liderlik. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi Derleme GUSBD,6(1), 140-147.
• 2. Çamlıbel, N., Gül, G., Bol, P., &Erbaycu, A. E. (2012). Çalışan hemşireler tarafından yönetici hemşirelerden beklenen ve algılanan liderlik davranışlarının karşılaştırılması(Bir Eğitim ve Araştırma Hastanesi Örneği). Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 6(2), 89-112.
• 3. Yılmaz, H., &Kantek, F. (2016). Türkiye’deki yönetici hemşirelerin liderlik tarzları: literatür inceleme.Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 2(3), 114-117.
• 4. Girvin, J. (1996). “Leadershipandnursing: partthree: traditionalattiduesandsocialisation”. Nursing Management, 3(3), 20-22.
• 5. Vatan, F.,& Temel, A. B., (2009). A Leadership Development Program Through Mentorship for Clinical Nurses in Turkey. Nursing Economics, 34(5), 242-250.
• 6. Bucak, B. (2010). Ankara’da iki farklı hastanede görev yapan yönetici hemşirelerin liderlik yaklaşımlarının ve çatışma yönetimi stratejilerinin astları tarafından algılanma durumları(Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• 7. Duygulu, S., &Kubilay, G. (2008). Yönetici hemşirelerin ve birlikte çalıştıkları hemşirelerin liderliğe ilişkin değerlendirmeleri ve yönetici hemşirelerin sahip oldukları liderlik özellikleri.Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 1-15.
• 8. Göktepe, N., &Baykal, Ü. (2006). Yönetici hemşirelerin liderlik tarzları ile astların yönetici hemşirelerinin liderlik tarzlarını algılamalarının araştırılması. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi,3(1), 37-41.
• 9. Bayram, Ş. (2013). Liderlik kavramı ve liderlik türlerinin inovasyonüzerindeki etkileri (Yüksek Lisans Tezi). Gebze Yüksek Teknoloji Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
• 10. Soyluer, B. (2010). Özel hastanelerde yönetici hemşirelerin liderlik davranışlarının hemşirelerin motivasyonları üzerindeki etkisi (Bayındır Hastanesi Örneği) (Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• 11. Canpolat, Z. (2012). Hemşirelerde liderlik ve örgütsel bağlılığın değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Bilim Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• 12. Güldaş, K. (2009). Yönetici hemşirelerin yaratıcılık düzeyleri ve liderlik tarzlarının belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Haliç Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• 13. Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&ara ma=gts&guid=TDK.GTS.574735e1e7c538.03423757 Erişim Tarihi: 28.12.2019
• 14. Yukl, G. (2013). Leadership in organizations, 7. Ed. 2013, New Jersey, Pearson: PrenticeHall, UpperSaddleRiver, 145-158.
• 15. Ekvall, G, &Arvonen J. (1991). Change –centredLeadership: An extension of thetwodimsional model. Scandinavian Journal of Management,(7), 7-26.
• 16. Özşahin, M., &Zehir, C. (2011). Yüksek performanslı işletmelerde liderlik, girişim odaklılık ve örgütsel performans ilişkisi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 47-72.
• 17. Bass, B. M., Bass, R. (2009). TheBassHandbook of leadership: theory, research andmanagerialapplications (4b.), New York: SimonandSchuster.
• 18. Tengilimoğlu, D. (2005). Kamu ve özel sektör örgütlerinde liderlik davranışı özelliklerinin belirlenmesine yönelik bir alan çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(14), ISSN:1304-0278,1-16.
• 19. Hair, J. F, Black, W.C, Babin, B. J, Anderson, R. E., &Tatham, R. L. (2013). Multivariate data analysis, (7th Edition): Pearson Education Limited.
• 20. Kelez, A. (2008). Hemşirelerin Örgüt kültürünü ve yöneticilerin liderlik davranışını algılamaları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• 21. Taş, A., &Önder, E. (2010). Yöneticilerin liderlik davranışlarının personel doyumuna etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi,9(32), ISSN:1304-0278, 17-30.
• 22. Ağca, Y., &Döven, M.S. Liderlik davranışının örgütsel vatandaşlığa ve alt boyutlarına etkisi: perakende sektöründe bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(3), 845-864.
• 23. Ergün, E., &Çelik, S. (2015). Yöneticilerin görev ve çalışan odaklı liderlik davranışları ve hemşirelerin iş tatmini, örgütsel bağlılığı ve iş stresi arasındaki ilişki. F.N. Hem. Dergisi,23(3), 203-214.
• 24. Öztürk, H., Bahçecik, N., Paslı, G.E. (2012). Hastanelere göre yönetici hemşirelerin liderlik yaklaşımlarının değerlendirilmesi. F.N. Hem. Dergisi,20(1), 17-25.
• 25. Yılmaz, H., Kantek, F. (2016). Türkiye’deki yönetici hemşirelerin liderlik tarzları: literatür inceleme.Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi,2(3), 110-117.
• 26. Gür, D., &Baykal, Ü. (2016). Bir üniversite hastanesinde görevli hemşirelerin sorumlu hemşirelerinin liderlik tarzlarına ilişkin görüşleri.Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 3(3), 152-157.
• 27. Ünaldı Baydın, N., Topçu, İ., &Tiryaki Şen, H., Ateş, N., Erdem, B., Yıldırım, A. (2017). Kamu hastanelerinde çalışan yönetici hemşirelerin liderlik davranışları üzerine bir araştırma. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 3(4), e-ISSN:2149-018X doi:10.5222/SHYD.2017.089.
• 28. Serinkan, C., & İpekçi, İ. (2005). Yönetici hemşirelerde liderlik ve liderlik özelliklerine ilişkin bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1), 281-294.
• 29. Yılmaz Kuşaklı, B., & Bahçecik, N. (2012). Yönetici hemşirelerin duygusal zeka yetenekleri ve liderlik davranışları. İ.Ü.F.N. Hem., Derg., 20(2), 112-119.
• 30. Lehtonen, M.R., Roos, M., Kantanen, K., & Suominen, T. (2018). International Nursing: Nurse Managers' Leadership and Management Competencies Assessed by Nursing Personnel in a Finnish Hospital. Nursing Administration Quarterly, 42(2), 164-174.
• 31. Dıgnam, D., Duffıeld, C., Stasa, H., Gray, J., Jackson, D., & Daly, J. (2012), Management and leadership in nursing: an Australian educational perspective. Journal of Nursing Management, 20: 65-71.
• 32. Acar, N. (2019). Hemşirelerin yöneticilerinde algıladıkları liderlik davranışları ile kendi performansları arasındaki ilişki (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.