Mimari Tasarım Stüdyosunun Karmaşık Sistem Kavramsal Çerçevesinde Değerlendirilmesi

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 1 - 26, 30.09.2022

Gülbin Lekesiz , Ethem Gürer

https://doi.org/10.53710/jcode.1135984

Öz

Mimari tasarım stüdyosu mimarlık eğitiminin önemli bir parçasıdır. Stüdyonun dinamik bir süreç olması, zengin etkileşim ağlarının var olması, çeşitli aktivitelerin birlikteliğinden oluşması gibi özellikleriyle bir karmaşık sistem gibi davranması çalışmanın hipotezini oluşturmaktadır. Karmaşık sistem araştırmaları pek çok disiplinde yeni bakış açıları yaratmıştır. Eğitim konusunda da yapılan çalışmalara literatürde rastlanmaktadır. Bununla birlikte mimari tasarım stüdyosunu karmaşık sistem perspektifinden incelemek çalışmanın literatüre özgün katkısıdır. Makale, stüdyoyu karmaşık sistem olarak ele alarak stüdyonun verimliliğini arttırmanın yollarını aramaktadır. Öğrenci ve yürütücü etkileşimlerini içeren pedagojik yaklaşımın doğası gereği bunu nicel araştırma yöntemleriyle değerlendirmek zordur. Bu yüzden, bu çalışmada etkileşimleri gözlemlemek ve değerlendirmek için en uygun yöntem nitel araştırma yaklaşımı olarak kabul edilmiştir. Çalışma öncelikle mimari tasarım stüdyosunu sistematik bir yaklaşımla incelemektedir. Ardından karmaşık sistemler ve karmaşıklık kavramı tartışılmıştır. Makalenin devamında mimarlık eğitimi ve mimari tasarım stüdyosunun karmaşık sistem perspektifinde değerlendirmesi literatür araştırması ve vaka analizi yöntemiyle sunulmaktadır. Araştırma kapsamında dört farklı ikinci sınıf mimari tasarım stüdyosu, etkileşimleri ve örgütlenmeleri bakımında vaka çalışması olarak incelenmiştir. Süreç boyunca gerçekleşen senaryolar makale kapsamında oluşturulan özgün bir dille üretilmiş diyagramlar aracılığıyla sunulmaktadır. Ardından tümevarım yöntemiyle bütünsel değerlendirmesi sunulmuştur. Son olarak ise tüm bulgular tartışmaya açılmaktadır. Yapılan araştırmalar ve gözlemler doğrultusunda karmaşık sistemlerle stüdyonun benzerlikleri açıklanmıştır. Mevcut durumun değerlendirmesinin yanında gelecek senaryoları sunulmaktadır. Gelecekte karmaşık sistem prensibinde bir stüdyo kurgulamanın gereksinimleri açıklanmaktadır. Karmaşık sistemlerin stüdyoya uyarlanabilecek davranışları sıralanmıştır. Bu davranışların uyarlanabilmesi için uygulanması gereken prensipler sunulmuştur. Böylece mimari tasarım stüdyosu için yeni bir pedagojik yaklaşım önerisi geliştirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

karmaşık sistemler, mimari tasarım stüdyosu, sistem teorisi, öz-örgütlenme

Kaynakça

• Abdelaziz, D. (2021). The Dilemmas of Complexity in Design Studios and The Teachers’ Role. Journal of Design Studio, 3(1), 37–49. 10.46474/jds.904192
• Bourenin, A., McSpedon, M., Mooney, C., Sudbrink, T. & Haimes, Y. Y. (2018). University of Virginia as a complex system of systems. In 2018 Systems and Information Engineering Design Symposium (SIEDS), (pp. 30–35). Institute of Electrical and Electronics Engineers Inc. 10.1109/SIEDS.2018.8374754
• Diaz Moore, K. (2001). The Scientist, The Social Activist, The Practitioner and The Cleric: Pedagogical Exploration Towards a Pedagogy of Practice. Journal of Architectural and Planning Research, 18(1), 59–79.
• Dinç Kalaycı, P. (2016). Etkileşimden Bütünleşmeye. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Eidelson, R. J. (1997). Complex Adaptive Systems in the Behavioral and Social Sciences. Review of General Psychology, 1(1), 42–71. 10.1037/1089-2680.1.1.42
• Emam, M., Taha, D., & ElSayad, Z. (2019). Collaborative Pedagogy in Architectural Design Studio: A Case Study in Applying Collaborative Design. Alexandria Engineering Journal, 58(1), 163–170. https://doi.org/10.1016/J.AEJ.2018.03.005
• Fisher, L. (2009). The perfect swarm: the science of complexity in everyday life. Basic Books.
• Fort, H. (2011). Simple Rules for Complex Collective Behavior. The American Journal of Psychology, 124(2), 243–247. 10.5406/amerjpsyc.124.2.0243
• Gattie, D. K., Kellam, N. N., Schramski, J. R. & Walther, J. (2011). Engineering Education as a Complex System. European Journal of Engineering Education, 36(6), 521–535. 10.1080/03043797.2011.622038
• Goldschmidt, G., Hochman, H. & Dafni, I. (2010). The design studio “crit”: Teacher–student communication. Ai Edam, 24(3), 285–302. 10.1017/S089006041000020X
• Goldstein, J. (2010). Emergence as a Construct: History and Issues. Institute for the Study of Coherence and Emergence, 1(1), 49–72. 10.1207/S15327000EM0101_4
• Gökmen, H., Süer, D. (2003). Mimarlık Eğitiminde Tasarım Stüdyolarına Farklı Yaklaşımlar. Mimarlar Odası İzmir Şubesi Yayınları.
• Hadeli, Valckenears, P., Zamfirescu, C., Brussel, H. Van, Germain, B. Saint, Hoelvoet, T. & Steegmans, E. (2003). Self-organising in Multi-agent Coordination and Control Using Stigmergy. In Proceedings of the International Workshop on Engineering Self-Organising Applications, (pp. 105–123).
• Holland, J. H. (2006). Studying Complex Adaptive Systems. Journal of systems science and complexity, 19(1), 1-8.
• Holland, J. H. (1995). Hidden order: How adaptation builds complexity. Addison-Wesley Publishing Company.
• Jacobson, M. J., Kapur, M. & Reimann, P. (2016). Conceptualizing Debates in Learning and Educational Research: Toward a Complex Systems Conceptual Framework of Learning. Educational Psychologist, 51(2), 210–218. 10.1080/00461520.2016.1166963
• Jacobson, M. J., Levin, J. A. & Kapur, M. (2019). Education as a Complex System: Conceptual and Methodological Implications. Educational Researcher, 48(2), 112–119. 10.3102/0013189X19826958
• Jacobson, M. J. & Wilensky, U. (2006). Complex Systems in Education: Scientific and Educational Importance and Implications for the Learning Sciences. The Journal of the Learning Sciences, 15(1), 11–34. 10.1207/s15327809jls1501_4
• Klüver, J., Klüver, C. (2011). Social Understanding: on hermeneutics, geometrical models and artificial intelligence (Vol. 47). Springer Science & Business Media.
• Kuhn, L. (2008). Complexity and educational research: A critical reflection. Educational Philosophy and Theory, 40(1), 177–189. 10.1111/j.1469-5812.2007.00398.x
• Miller, J. H. & Page, S. E. (2007). Complex Adaptive Systems: An Introduction to Computational Models of Social Life. Princeton: Princeton University Press.
• Mitchell, M. (2009). Complexity: A Guided Tour. Oxford University Press.
• Morrison, K. (2008). Educational Philosophy and the Challenge of Complexity Theory. Educational Philosophy and Theory, 40(1), 19–34. 10.1111/J.1469-5812.2007.00394.X
• Oh, Y., Ishizaki, S., Gross, M. D. & Yi-Luen Do, E. (2013). A Theoretical Framework of Design Critiquing in Architecture Studios. Design Studies, 34(3), 302–325. 10.1016/J.DESTUD.2012.08.004
• Ochsner, J. K. (2013). Behind the Mask: A Psychoanalytic Perspective on Interaction in the Design Studio. Journal of Architectural Education, 53(4), 194–206. 10.1162/104648800564608
• Paker Kahvecioğlu, N. (2007). Architectural design studio organization and creativity. ITU A|Z, 4(2), 6–26.
• Ruelle, D. (2014). Raslantı ve Kaos (D. Yurtören, Çev.). Say Yayınları.
• Sawyer, R. K. (2005). Emergence, Complexity and Social Science. In Social emergence: societies as complex systems, (pp. 1–9).
• Şenel, A., Türkkan, S., & Kürtüncü, B. (2013). Studio as A Critical Performance. In MIMED Forum IV: Flexibility in Architectural Education, (pp. 177–195).
• Uluoğlu, B. (2000). Design Knowledge Communicated in Studio Critiques. Design Studies, 21(1), 33–58. 10.1016/S0142-694X(99)00002-2
• Wang, T. (2010). A New Paradigm for Design Studio Education. International Journal of Art and Design Education, 29(2), 173–183. 10.1111/j.1476-8070.2010.01647.x
• Webster, H. (2006). Power, Freedom and Resistance: Excavating the Design Jury. International Journal of Art and Design Education, 25(3), 286–296. 10.1111/J.1476-8070.2006.00495.X