Yeni Uluslararası İktisadi Düzende Dolarsızlaşma Eğilimleri

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 64 - 76, 31.03.2021

Volkan Özdemir , Halil Yavuz

Öz

Bu çalışmada uluslararası işlemlerde dolarsızlaşma eğilimleri incelenerek, bu durumun yeni dünya iktisadi sistemindeki yeri tartışılmaktadır. İkinci Dünya Savaşı sonrası ABD doları küresel rezerv para birimi statüsü edinmiş ve bu konum farklı dönemlerdeki farklı uyarlamalarla günümüze kadar gelmiştir. Ancak son zamanlarda yaşanan ve kovid-19 salgını sonrası hız kazanan iktisadi gelişmeler dolarsızlaşma eğilimini hızlandırmıştır. ABD’nin küresel ekonomi ve ticarette özellikle Çin’e karşı mevzi kaybetmesi, uluslararası para transfer mekanizmasında SWIFT harici seçenekleri gündeme getirilmesi, dolar dışı finansal varlıklara piyasalarda talebin artması ve blokzincir temelli dijital ulusal paraların ortaya çıkması gibi faktörler yeni uluslararası iktisadi düzende ABD dolarının rezerv para konumuna meydan okumaktadır.

Anahtar Kelimeler

ABD Doları, Dolarsızlaşma, Dünya Ekonomisi, Uluslararası Rezervler, Dijital Ulusal Paralar

De-dollarization Trends in the New International Economic Order

Öz

In this study, the de-dollarization trends in international transactions are examined and its place in the new world economic system is discussed. After the Second World War, the US dollar has gained the status of global reserve currency and this position has come to the present day with different adaptations in different periods. However, recent economic developments that have gained momentum after the Covid-19 epidemic have accelerated the tendency of "de-dollarization". Factors such as the loss of share of the US gravity in the global economy and trade, especially against China, the introduction of non-SWIFT options in the international money transfer mechanisms, the increase in the demand for non-dollar financial assets in the markets, and the emergence of block chain based digital national currencies have been challenging the current status-quo of US dollar as global reserve currency in the new international economic order.

Anahtar Kelimeler

De-dollarization, International Reserves, World Economy

Kaynakça

• BloombergHT, (2021), Yabancılar rekor düzeyde Çin tahvili aldı. (2021, 2 4). 07 Şubat 2021 tarihinde: https://www.bloomberght.com/yabancilar-rekor-duzeyde-cin-tahvili-aldi-2274038 adresinden erişildi.
• Giles, Chris (2019, 08 23). Mark Carney calls for global monetary system to replace the dollar 08 Şubat 2021 tarihinde: https://www.ft.com/content/a775b55a-c5c2-11e9-a8e9-296ca66511c9 adresinden erişildi.
• Global Times, (2020), Non-dollar trade settlements between China, Russia hit new high. (2020, 11 3). 07 Şubat 2021 tarihinde: https://www.globaltimes.cn/content/1205589.shtml aresinden eerişildi.
• Golubova, Anna (2019, 08 23). Euro beats U.S. dollar as most used currency globally – SWIFT 08 Şubat 2021 tarihinde: https://www.kitco.com/news/2020-11-19/Euro-beats-U-S-dollar-as-most-used-currency-globally-SWIFT.html adresinden erişildi.
• IMF (2021), 08 Şubat 2021 tarihinde https://www.imf.org/external/datamapper/PPPSH@WEO/OEMDC/ADVEC/WEOWORLD/EU/USA/TUR adresinden erişildi.
• Kрылова, Л. В. (2020;13 (5)). Доллар США в валютной структуре международных резервов. Экономика. Налоги. Право., 110-119./ Krylova L. V. (2020;13 (5)). US dollar in the currency structure of international reserves. Ekonomika. Nalogi. Pravo = Economics,taxes & law.(In Russ.).
• Lilkov, D. (2021, 01 14). China’s Digital Currency: Mao Would be Proud. 07 Şubat 2021 tarihinde: https://www.martenscentre.eu/blog/chinas-digital-currency-mao-would-be-proud/ adresidnen erişildi. Mишина В. Ю. и Хомякова Л. (2020; 9). Дедолларизация и расчеты в национальных валютах: евразийский и латиноамериканский опыт. Вопросы экономики, 61-79. / Mishina V.Y. and Khomyakova I.L. (2020;9) Dedollarization and settlements in national currencies: Eurasian and Latin American experience, Voprosy Ekonomiki, 61-79.
• Mastanduno Michael. (2009 (61)). System Maker and Privilege Taker. World Politics, 121-154.
• Olesya Astakhova, Elena Fabrichnaya, Andrey Ostroukh. (2019, 10 24). Rosneft switches contracts to euros from dollars due to U.S. sanctions. 07 Şubat 2021 tarihinde: https://www.reuters.com/article/us-rosneft-contracts-euro-idUSKBN1X31JT adresidnen erişildi.
• Rickards, J. (2021), Yeni Büyük Çöküş: Pandemi Sonrası Dünyanın Kazanan ve Kaybedenleri (Ali Perşembe Çev.) İstanbul: Scala Yayıncılık
• Slawotsky, J. (44(1)). Us financial hegemony: The digital yuan and risks of dollar. Fordham International Law Journal,, 39-100.
• Yeung, K. (2021, 01 15). China urged to tap RCEP trade deal for future digital payments system as US sanctions loom. 31 Ocak 2021 tarihinde: https://www.scmp.com/economy/china-economy/article/3117925/china-urged-tap-rcep-trade-deal-future-digital-payments?utm_source=Twitter&utm_medium=share_widget&utm_campaign=3117925 adresinden erişildi