Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizmasının Türkiye’nin AB İhracatına Olası Etkileri

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 1 - 15, 31.03.2024

Ahmet Adnan Eken , Didem Yazıcı

Öz

Amaç: Bu çalışmada, Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizmasının (SKDM) Türkiye’nin AB’ye gerçekleştirdiği imalat sanayi ihracatı üzerindeki olası etkileri incelenmiştir.
Yöntem: OECD tarafından türetilen veriler kullanılarak Türkiye imalat sanayi sektörleri karbon salınımları, AB ülkeleri ve AB’ye ihracat yapan (rakip) ülkeler ile karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir.
Bulgular: Üretim karbon emisyon faktörü ve ihracatın karbon emisyon yoğunluğu göstergeleri bir arada değerlendirildiğinde, SKDM uygulamasının AB’ye olan imalat sanayi ihracatımız üzerinde potansiyel riskler ve fırsatlar barındırdığı görülmektedir. SKDM uygulamasının mevcut çerçevesi dikkate alındığında, çimento üretiminin içinde yer aldığı diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatının uygulamadan olumsuz yönde etkilenecek başlıca sektör olduğu gözlenmektedir. Demir-çelik ve alüminyum üretimlerinin kapsandığı ana metal sektörü ile gübre üretiminin içinde yer aldığı kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı sektörlerinin ise göreli düşük karbon salınım düzeyleri ile SKDM uygulamasından olumlu yönde etkilenmeleri söz konusudur. Dolayısıyla, SKDM uygulamasının mevcut çerçevesinin Türkiye için ihracatı artırma anlamında riskten çok fırsat barındırdığı söylenebilir. Uzun vadede uygulamanın diğer sektörlere yayılması varsayımı altında ise manzara değişmekte ve riskler ağırlık kazanmaktadır. Böyle bir durumda AB’ye olan ihracatımızın yüzde 65’inin SKDM uygulamasından olumsuz yönde etkilenmesi söz konusu olabilecektir. Böyle bir senaryoda, tekstil ve motorlu kara taşıtları sektörleri SKDM’den olumsuz yönde etkilenecek büyük ihracatçı sektörler olarak ön plana çıkmaktadırlar.
Sonuç ve Katkılar: SKDM’nin Türkiye’nin AB ihracatı üzerinde uzun vadede ortaya çıkabilecek olumsuz etkilerinin önüne geçmek adına, Ticaret Bakanlığı tarafından ortaya konulan Yeşil Mutabakat Eylem Planı’ndaki unsurların ivedilikle hayata geçirilmesi önem arz etmektedir. Ulusal emisyon ticaret sisteminin kurulması, bu kapsamda oluşacak gelirlerin düşük karbonlu üretime geçişe aktarılması yoluyla SKDM’nin olumsuz etkilerinin bertaraf edilebilmesi, karbon fiyatlaması çerçevesinde ülke ekonomisinin yeşil dönüşümüne yönlendirilebilecek öz kaynakların AB’ye aktarılmaması açısından da önem arz etmektedir.
Sınırlılıklar: Türkiye’de tesis düzeyinde karbon salınım verisine erişim sağlanamadığından çalışma sektör düzeyinde toplulaştırılmış veri ile sınırlı tutulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sınırda Karbon Düzenlemesi, Uluslararası Ticaret, İhracat

Possible Effects Of Carbon Border Adjustment Mechanism on Türkiye’s EU Export

Öz

Purpose: In this study, the possible effects of EU’s Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) on Turkey's EU exports were examined.
Methodology: Using the data derived by the OECD, carbon emissions of the manufacturing industry sectors were analyzed in comparison with the carbon emission levels of the sectors of EU countries and exporting (competitor) countries to the EU.
Findings: When the production carbon emission factor and the carbon emission intensity indicators of exports are evaluated together, it is seen that the CBAM application poses potential risks and opportunities on our manufacturing industry exports to the EU. Considering the current framework of CBAM application, it is observed that the manufacturing of other non-metallic mineral products, including cement production, is the main sector that will be negatively affected by the application. The Basic Metal sector, which includes iron, steel and aluminum production, and the chemicals and chemical products manufacturing sectors, which include fertilizer production, are positively affected by the CBAM application with relatively low carbon emission levels. Therefore, it can be said that the current framework of CBAM implementation contains more opportunities than risks for Turkey in terms of increasing its exports. Under the assumption that the application will spread to other sectors in the long term, the landscape is changing and risks are gaining weight. In such a case, 65 percent of our exports to the EU may be negatively affected and the Textile and Motor Vehicle sectors stand out as major exporting sectors that will be negatively affected by CBAM
Implications: In order to prevent the long-term negative effects of CBAM on Türkiye’s EU exports, it is important to urgently implement the elements of the Green Deal Action Plan put forward by the Ministry of Commerce. The establishment of a national emission trading system is also important in terms of eliminating the negative effects of CBAM by transferring the revenues generated in this context to the transition to low-carbon production and not transferring the equity resources that can be directed to the green transformation of the country's economy within the framework of carbon pricing to the EU.
Limitations: Since it is not possible to access carbon emission data at the facility level in Turkey, the study was limited to aggregated data at the sector level.

Anahtar Kelimeler

International Trade, Carbon Border Adjustment, export

Kaynakça

• Aşıcı, A (2021) “AB Sınırda Karbon Uyarlama Mekanizmasının Türkiye Çimento ve Seramik Ürünleri Sektörlerine Etkileri”, Çimento, Cam, Seramik ve Toprak Ürünleri İhracatçıları Birliği için hazırlanan rapor, https://serfed.com/upload/sunum/AB%20Ye%C5%9Fil%20Mutabakat%20Raporu.pdf (Erişim tarihi: 27.11.2023)
• Böhringer, C., Fischer, C., Rosendahl, K.E. ve diğerleri (2022). Potential impacts and challenges of border carbon adjustments. Nat. Clim. Chang. 12, 22–29. https://doi.org/10.1038/s41558-021-01250-z (Erişim tarihi: 10.10.2023).
• Beaufils, T., Ward, H., Jakob, M. ve Diğerleri (2023). Assessing different European Carbon Border Adjustment Mechanism implementations and their impact on trade partners. Commun Earth Environ 4, 131. https://doi.org/10.1038/s43247-023-00788-4 (Erişim tarihi: 10.10.2023)
• Dünya Bankası (2022). Türkiye: Country Climate and Development Report, https://openknowledge.worldbank.org/server/api/core/bitstreams/ffa637a2-d07c-40b1-9992-cc350a46fe6a/content , (Erişim tarihi: 28.11.2023)
• EBRD (2023). Potential Impact of the Carbon Border Adjustment Mechanism on the Turkish Economy, https://iklim.gov.tr/db/turkce/haberler/files/20230523%20Impacts%20of%20CBAM%20on%20Turkiye%20phase%202%20report%20FV3%20(2)-sayfalar-1,3,5-16%20(1)%20(1).pdf (Erişim tarihi: 28.11.2023)
• Koç, B.E., Kaynak, S. (2023), Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizmasının Türkiye- AB-27 Dış Ticaret İlişkisi Üzerine Olası Etkisi, Verimlilik Dergisi Cilt / Volume 57 | Sayı / Issue 2 | 273-288.
• OECD (2021). Carbon dioxide emissions embodied in international trade. https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=IO_GHG_2021 (Erişim tarihi: 10.10.2023)
• YMEP (2021). Ticaret Bakanlığı Yeşil Mutabakat Eylem Planı, https://ticaret.gov.tr/data/60f1200013b876eb28421b23/MUTABAKAT%20YE%C5%9E%C4%B0L.pdf (Erişim tarihi: 10.10.2023)
• TÜRKONFED (2022). Yeşil dönüşümde Riskler Fırsatlar Beklentiler Raporu, https://turkonfed.org/Files/ContentFile/turkonfedyesildonusumderisklerfirsatlarbeklentilerraporu-9583.pdf (Erişim tarihi: 28.11.2023)
• TÜSİAD (2020). Ekonomik Göstergeler Merceğinden Yeni İklim Rejimi. https://tusiad.org/tr/yayinlar/raporlar/item/10633-ekonomik-gostergeler-merceginden-yeni-iklim-rejimi-raporu (Erişim tarihi: 10.10.2023)