Kültür Endüstrisi Aracı Olarak Dijital Yayıncılık: Dijital Tv Platformları Üzerine Durum Çalışması

Yıl 2023, , 133 - 166, 30.03.2023

Mehmet Burç , Emel Tanyeri Mazıcı

https://doi.org/10.5281/zenodo.7785622

Öz

Günlük yaşam pratiklerini tüketim malzemesine çeviren kültür endüstrisi, kültür ve sanatın kitlelerin tüketimine uygun şekilde tasarlanmasını ve metalaşmasını ifade etmektedir. Metalaştırılan kültürel ürünler, radyo, televizyon, gazete, kitap ve dergi gibi yayın araçlarıyla dağıtılmaktadır. Zamanla teknolojik gelişmelere bağlı olarak kültür endüstrisinin işleyişinde önemli değişiklikler yaşandığı görülmüştür. Teknoloji ile kültür endüstrisi araçları da dijitalleşmiş ve içerikler dijital platformlar üzerinden yayınlanmaya başlamıştır. Bu yayınlar içerisinde özellikle televizyon, dijital çağda da etkisini devam ettirerek en önemli kültür endüstrisi araçlarından biri olarak varlığını sürdürmektedir. Bilhassa sayısı, etkisi ve abonesi her geçen gün katlanarak artan dijital TV platformları dijital yayıncılıkta ön plana çıkmaktadır.
Bu bağlamda araştırmanın amacı, kültür endüstrisi perspektifinde dijital yayıncılık faaliyetlerinin nasıl şekillendirildiğini ve dijital yayın platformlarının kültür endüstrisi aracı olarak ne gibi roller üstlendiğini ortaya koymaktır. Dijital TV platformları baz alınarak sınırlandırılan ve nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseni üzerinden hazırlanan araştırmada, yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Araştırma sonucu elde edilen bulgular, dijital yayın platformlarının kültür endüstrisi bağlamında kullanımına yönelik “sık kullanılan platformlar”, “çağrışımlar”, “kuşak farklılığının tercihlere etkisi”, “dijital platform kullanımı”, “yaşantıya etkisi” ve “metalaştırma” olarak 6 ana tema altında toplanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kültür Endüstrisi, Dijitalleşme, Dijital Yayıncılık, Dijital TV Platformları

DIGITAL PUBLISHING AS A CULTURE INDUSTRY TOOL: CASE STUDY ON DIGITAL TV PLATFORMS

Öz

The culture industry, which transforms daily life practices into consumption materials, expresses the design and commodification of culture and art in accordance with the consumption of the masses. Commodized cultural products are distributed through media such as radio, television, newspapers, books and magazines. Over time, it has been seen that there have been significant changes in the functioning of the culture industry depending on technological developments. Technology and culture industry tools have also been digitized and the contents have started to be published on digital platforms. Among these broadcasts, especially television continues to exist as one of the most important cultural industry tools by maintaining its influence in the digital age. Especially digital TV platforms, whose number, influence and subscribers are increasing day by day, come to the fore in digital broadcasting.
In this context, the aim of the research is to reveal how digital publishing activities are shaped in the perspective of the culture industry and what roles digital broadcasting platforms play as a tool for the culture industry. Semi-structured interview technique was used in the research, which was limited on the basis of digital TV platforms and prepared on the case study pattern, which is one of the qualitative research methods. The findings obtained as a result of the research are under 6 main themes for the use of digital broadcasting platforms in the context of the culture industry: "frequently used platforms", "associations", "the effect of generational difference on preferences", "digital platform use", "effect on life" and "commodification" has been collected.

Anahtar Kelimeler

Culture Industry, Digitalization, Digital Publishing, Digital TV Platforms

Kaynakça

• Adıgüzel, Y. (2001). Kitle Toplumunun Açmazları Kültür Endüstrisi. İstanbul: Şehir Yayınları.
• Adorno, T. (2003). Kültür Endüstrisini Yeniden Düşünürken. Cogito Yapı Kredi Yayınları Üç Aylık Düşünce Dergisi, (36), 76-85.
• Adorno, T. (2011). Otoritaryen Kişilik Üstüne Niteliksel İdeoloji İncelemeleri. (D. Şahiner, Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
• Adorno, T. (2020). Kültür Endüstrisi Kültür Yönetimi. (N. Ülner, M. Tüzel ve E. Gen, Çev.) (11. bs.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Akyol, O. ve Oğuzcan, D. (2019). İnteraktif Sinema ve Mobil Oyun Bileşimi “Eyes of Sky” Üzerine Bir İnceleme. F. Aydoğan (Ed.), Endüstri 4.0 ve Dijital Medya içinde (ss. 37-56). İstanbul: Der Yayınları.
• Alizade, B. (2022). Bir Kültür Endüstrisi Olarak Netflix ve İçerikleri: Platformun Endüstri ve İçerik Boyutuna İlişkin Bir İnceleme. (Yayımlanmamış yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Amazon Prime. (2022). Amazon Prime. Www.amazon.com. 25 Kasım 2022 tarihinde https://www.amazon.com.tr/prime adresinden erişildi.
• Arnold, S. (2020). How Netflix Changed What We Watch on our Screens. RTÉ Ireland’s National Television and Radio Broadcaster. 26 Temmuz 2022 tarihinde https://www.rte.ie/brainstorm/2019/0313/1036204-how-netflix-changed-what-we-watch-on-our-screens/ adresinden erişildi.
• Aydın Öztürk, T. (2020). Kültür Endüstrisinden Dijital Kapitalizme. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (79), 277-298. doi:10.26650/jspc.2020.79.0003
• Aytekin, M. (2021). Dijital Platformlar ve Sinema: Netflix’in Sinema Stratejisi Üzerine Bir Değerlendirme. H. Semiz Türkoğlu (Ed.), Dijitalleşme Çağında Değişen İletişim Dinamikleri içinde (1. bs., ss. 79-115). İstanbul: Beta Yayınları.
• Barr, T. (2011). Television’s Newcomers: Netflix, Apple, Google and Facebook. Telecommunications Journal of Australia, 61(4).
• Başaran, F. (2005). İnternetin Ekonomik Politiği. M. Binark ve B. Kılıçbay (Ed.), İnternet, Toplum, Kültür içinde (1. bs., ss. 32-52). Ankara: Epos Yayınları.
• beIN CONNECT. (2022). beIN CONNECT Dünyası—Eğlence ve Spor. Https://www.beinconnect.com.tr. 31 Ağustos 2022 tarihinde https://www.beinconnect.com.tr/hosgeldiniz adresinden erişildi.
• Berger, A. (2014). Kültür Eleştirisi Kültürel Kavramlara Giriş. (Ö. Emir, Çev.). İstanbul: Pinhan Yayınları.
• Biyografi.info. (2022). Bein Connect. Www.biyografi.info. 23 Kasım 2022 tarihinde https://www.biyografi.info/bilgi/bein-connect adresinden erişildi.
• BluTV. (2022). BluTV. Www.blutv.com. 27 Kasım 2022 tarihinde https://www.blutv.com/ adresinden erişildi.
• Bolat, N. (2021). Televizyon Yayıncılığında Dijital Platformlarla Dönüşen İzleyici. İ. H. Yaşar (Ed.), Dijitalleşme Ekseninde İletişim, Kültür ve Medya içinde (ss. 187-207). Konya: Literatürk Yayınları.
• Boxoffice Türkiye. (2022). Disney Plus Türkiye’de Neler Var? Disney Plus Türkiye Rehberi. Https://boxofficeturkiye.com. 25 Ağustos 2022 tarihinde https://boxofficeturkiye.com/haber/disney-plus-turkiye-de-neler-var-disney-plus-turkiye-rehberi--4261 adresinden erişildi.
• Brice, R. (2003). Newnes Guide to Digital TV (2. bs.). England: Newnes Linacre House.
• Bulduklu, Y. ve Karaçor, S. (2019). Kitle İletişim Kuramları. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Chen, Y. N. K. (2019). Competitions Between OTT TV Platforms and Traditional Television in Taiwan: A Niche Analysis. Telecommunications Policy, 43(9), 1-10. doi:10.1016/j.telpol.2018.10.006
• Colombo, F. (2018). Reviewing The Cultural İndustry: From Creative İndustries To Digital Platforms. Communication & Society, 31(4), 135-146. doi:https://hdl.handle.net/10807/127631
• Creswell, J. (2017). Araştırma Deseni Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. (S. B. Demir ve M. Bütün, Çev.) (3. bs.). Amerika Birleşik Devletleri: Eğiten Kitap.
• Danesi, M. (2012). Popular Culture: Introductory Perspectives. New York: Rowman & Littlefield.
• Dellaloğlu, B. (2018). Frankfurt Okulu’nda Sanat ve Toplum (6. bs.). İstanbul: Say Yayıncılık.
• Diker, C. (2019). Az Daha Fazladır: Dijital Seyir Platformlarının Tüketim Kültürü Açısından İzleyicilerin Seyir Alışkanlıklarına Olan Etkisi. Erciyes İletişim Dergisi, (1), 1-19. doi:10.17680/erciyesiletisim.484779
• Disney+. (2022). Disney+ Orijinal İçerikler & Fazlası—Disneyplus.com. Https://www.disneyplus.com. 25 Ağustos 2022 tarihinde https://www.disneyplus.com/tr-tr?&cid=DSS-Search-Google-71700000096464973-&s_kwcid=AL!8468!3!602428964384!p!!g!!disney%20plus&gclid=CjwKCAjwu5yYBhAjEiwAKXk_eNQZdH6Pvmby-FFIXUjpZE8ddTHabF3YfUAImegXKjYAg9ULQNMyQhoCxToQAvD_BwE&gclsrc=aw.ds adresinden erişildi.
• Dönmez, E. (2022). Türkiye’de Yeni Nesil Televizyon Yayıncılığı: Netflix Serüveni. K. Duman (Ed.), Netflix Etkisi Dijital Çağda Ekran Kültürü içinde (ss. 55-74). İstanbul: Urzeni Yayınevi.
• Erdem, R. (2021). Dijital Yayıncılık. İ. Şahin (Ed.), Dijital Dönüşüm Üzerine Seçme Yazılar içinde (ss. 21-36). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Ertunç, M. A. (2021). Gain nedir? Nasıl kullanılır? Https://shiftDelete.net. 23 Ağustos 2022 tarihinde https://shiftdelete.net/gain-nedir-nasil-kullanilir adresinden erişildi.
• Exxen. (2022). Exxen Hakkında. Www.exxen.com. 26 Kasım 2022 tarihinde https://www.exxen.com/tr adresinden erişildi.
• GAİN. (2022). GAİN. Www.gain.tv. 24 Kasım 2022 tarihinde https://www.gain.tv/ adresinden erişildi.
• Guignard, T. (2014). Digital İntermediaries and Cultural İndustries: The Developing İnfluence of Distribution Platforms. Journal of Media Critiques, 43-54. doi:10.17349/jmc114303
• Gürer, M. (2015). TV İstasyonlarının Web ve Sosyal Medya Kullanımı. S. Özel (Ed.), Yeni Medya Çağında Televizyon içinde (ss. 36-64). İstanbul: Derin Yayınları.
• Horkheimer, M. ve Adorno, T. (2014). Aydınlanmanın Diyalektiği. (N. Ülner ve E. Öztarhan Karadoğan, Çev.) (1. bs.). İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
• İçözü, T. (2022). Disney+ Türkiye’ye Özel Yerli Yapımlarını ve Uygulamanın Özelliklerini Açıkladı. Webrazzi.com. 24 Kasım 2022 tarihinde https://webrazzi.com/2022/06/07/disney-turkiye-lansman/ adresinden erişildi.
• Jiang, H. ve Wilford, P. (2005). A Hierarchical Modulation for Upgrading Digital Broadcast Systems. Published IEEE Transactions on Broadcasting, 51(2), 223-229.
• Kalfa, T. (2021). Exxen Hakkında. Www.webtekno.com. 20 Ekim 2021 tarihinde https://www.webtekno.com/acun-ilicali-exxen-bilinen-her-sey-v1489.html adresinden erişildi.
• Kapır, B. (2019). Küreselleşme Sürecinde Dijital Medya Platformlarının Ekonomisi ve İçerik Üretim Süreci: Netflix ve Blu TV Örneği. F. Aydoğan (Ed.), Endüstri 4.0 ve Dijital Medya içinde (ss. 219-242). İstanbul: Der Yayınları.
• Kara, T. (2014). Kültür Endüstrisi Kavramı Çerçevesinde Medya Ürünleri Eleştirel Yaklaşım. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 4(1), 51-60.
• Karadağ, E. (2021). Yeni Nesil Dijital Platform Gain Hakkında Merak Edilenler. Www.dergice.com. 24 Kasım 2022 tarihinde https://dergice.com/yeni-nesil-dijital-platform-gain-hakkinda-merak-edilenler adresinden erişildi.
• Kejanlıoğlu, D. B. (2011). Zamanın Tozu Frankfurt Okulu’nun Türkiye’deki Ayak İzleri. Ankara: Deki Yayınevi.
• Kırel, S. (2012). Kültürel Çalışmalar ve Sinema (2. bs.). İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınları.
• Koluaçık, İ. (2017). Eleştirel Teorisyenlerin Kültür Endüstrisi Kavramı Çerçevesinde Sanata ve Sinemaya Yaklaşımları. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi, 2(3), 135-156.
• Larrain, J. (1995). İdeoloji ve Kültürel Kimlik: Modernite ve Üçüncü Dünyanın Varlığı. (N. Domaniç, Çev.). İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• Lobata, R. ve Sarkar, P. (2019). The OTT TV Box as a Diasporic Media Platform. Media Industries Journal, 6(2), 133-150. doi:10.3998/mij.15031809.0006.208
• Mavnacıoğlu, K. (2022). Covid-19 Pandemi Sürecinde Netflix’in İletişim Faaliyetlerinin Değerlendirilmesi. K. Duman (Ed.), Netflix Etkisi Dijital Çağda Ekran Kültürü içinde (ss. 265-278). İstanbul: Urzeni Yayınevi.
• Mayo, B. (2022). Video Streaming Race Heats up, Amazon Now Offers its Prime Video Service İndependent of Prime Subscription for $8.99/mo. Www.web.archive.org. 25 Kasım 2022 tarihinde https://web.archive.org/web/20160418181230/https://9to5mac.com/2016/04/18/video-streaming-race-heats-up-amazon-now-offers-its-instant-video-service-independent-of-prime-subscription-for-8-99mo/ adresinden erişildi.
• MUBI. (2022). MUBI. Mubi.com/tr. 25 Kasım 2022 tarihinde https://mubi.com/tr/about adresinden erişildi.
• Neuman, L. (2014). Toplumsal Araştırma Yöntemleri Nitel ve Nicel Yaklaşımlar. (S. Özge, Çev.) (7. bs., C. 1). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Özdemir, N. (2009). Kültür Ekonomisi ve Endüstrileri ile Kültürel Miras Yönetimi İlişkisi. Milli Folklor Dergisi, (84), 73-86.
• Özel, S. (2015). Televizyon Ekseninde İzleyici ve İnternet Üzerindeki Video Hizmetlerinin İzleyiciye Etkisi. S. Özel (Ed.), Yeni Medya Çağında Televizyon içinde (ss. 1-35). İstanbul: Derin Yayınları.
• Öztürk, N. (2020). Kültür Endüstrisi Bağlamında Glow Dizisi Üzerine Nitel Bir Çözümleme. (Yayımlanmamış yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Parviainen, P., Kääriäinen, J., Tihinen, M. ve Teppola, S. (2017). Tackling The Digitalization Challenge: How To Benefit From Digitalization in Practice. International Journal of Information Systems and Project Management, 5(1), 63-77.
• Pelenk Özel, A. ve Yılmaz Sert, N. (2015). Dijital Halkla İlişkiler Kavram ve Araçları. İstanbul: Derin Yayınları.
• Ritzer, G. (1983). Sociological Theory. New York: Alfred A. Knopf, Inc.
• Sarı, Ü. (2021). Televizyon Yayıncılığının Dijital Dönüşümü. H. Semiz Türkoğlu (Ed.), Dijitalleşme Çağında Değişen İletişim Dinamikleri içinde (1. bs., ss. 171-197). İstanbul: Beta Yayınları.
• Sarı, Ü. ve Sancaklı, P. (2020). Küyerelleşmenin Dijital Platformlarının İçerik Tanıtımına Etkisi: Netfix Örneği. Erciyes İletişim Dergisi, 7(1), 243-260.
• Seçmen, E. A. (2019). Uluslararası Televizyon Yayıncılığında Yeni Yönelimler: Dijital Film ve Dizi Platformu Netflix. C. Kandemir (Ed.), Dijital Çağda Televizyon ve Medya içinde (ss. 1-22). İstanbul: Der Yayınları.
• Sharma, R. S. (2016). The Nextflix Effect: Impact of the Streaming Model on Television Storytelling. Connecticut: Wesleyan University.
• Sözüer, A. (2019). İşletmelerin Uluslararasılaşması ve Dijital Dönüşüm. I. Mendeş Pekdemir (Ed.), İşletmelerin Kaçınılmaz Yolculuğu Dijital Dönüşüm içinde (1. bs., ss. 235-258). İstanbul: Beta Yayınları.
• Swingewood, A. (1977). The Myth of Mass Culture (1. bs.). London: The Macmıllan Press.
• Şeker, T. (2009). Teknoloji ve Televizyon. Konya: Literatürk Yayınları.
• Taşdelen, B. ve Kesim, M. (2014). Etkileşimli Televizyon Geleneksel Televizyona Karşı: Televizyon İzleyicisi Ne İster? Selçuk İletişim Dergisi, 8(3), 268-280.
• Temelli Çoşgun, A. (2022). Kültür Endüstrisi Bağlamında Dijital Seyir Platformu Netflix’e Yönelik Eleştirel Bir Analiz. K. Duman (Ed.), Netflix Etkisi Dijital Çağda Ekran Kültürü içinde (ss. 245-264). İstanbul: Urzeni Yayınevi.
• Thompson, J. (2020). İdeoloji ve Modern Kültür. (İ. Çetin, Çev.) (2. bs.). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Ulukan, G. (2022). Üçüncü Çeyrekte 2.4 Milyon Abone Kazanan Netflix, Toplamda 223 Milyondan Fazla Aboneye Ulaştı. Www.webrazzi.com. 28 Kasım 2022 tarihinde https://webrazzi.com/2022/10/19/ucuncu-ceyrekte-2-4-milyon-abone-kazanan-netflix-toplamda-223-milyondan-fazla-aboneye-ulasti/ adresinden erişildi.
• Ulusal, D. (2020). Dijital Çağda Sinemanın Dönüşümü. B. Kayıhan (Ed.), Dijital Çağda Kitle Kültürü, Eğlence ve Sanat içinde (1. bs., ss. 283-302). Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Yalçın, Ö. (2022). Yeni Küresel Dünyada Yeni Dijital Sinema, Dijital Televizyon: Netflix. K. Duman (Ed.), Netflix Etkisi Dijital Çağda Ekran Kültürü içinde (ss. 137-152). İstanbul: Urzeni Yayınevi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (11. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, O. (2021). Pandemi Döneminde Talebe Bağlı Video Platformları: Netflix, BluTV ve Exxen. H. Yüksel (Ed.), Geleneksel Yayıncılıktan Dijital Yayıncılığa Televizyon Mecrası içinde (1. bs., ss. 165-196). İstanbul: Kriter Yayınevi.
• Yorumgüncel. (2020). Mubi nedir? Nasıl kullanılır? Hangi içerikler var? Https://yorumguncel.com. 5 Ağustos 2022 tarihinde https://yorumguncel.com/mubi-nedir-nasil-kullanilir-hangi-icerikler-var/ adresinden erişildi.
• Yurdakul, Ş. (2019). Kültür Endüstrilerinin Yaratılmasında Dijital Medyanın Rolü. Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Araştırma Dergisi, (14), 44-56.
• Yüceer Berker, D. (2022). Kişiselleştirilmiş Öneri Algoritmaları ile Düzenlenmiş Bir Boş Zaman Aktivitesi: Netflix. K. Duman (Ed.), Netflix Etkisi Dijital Çağda Ekran Kültürü içinde (ss. 99-117). İstanbul: Urzeni Yayınevi.