Yiyecek-Içecek Alaninda Mesleki Eğitim Alan Öğrencilerin Mesleki Canlilik Düzeylerinin Incelenmesi

Yıl 2024, , 232 - 245, 30.09.2024

Bensu Özmen , Çağla Üst Can

https://doi.org/10.59534/jcss.1490687

Öz

Mesleki eğitim günümüz teknoloji çağında ihtiyaç duyulan mesleklere kalifiye eleman yetiştirilmesi için gerekli bilgi ve becerilerin verildiği bir eğitim sistemidir. Mesleki canlılık ise bireylerin işlerini memnuniyetle, tutkuyla, kolaylık ve tatmin duygusuyla yapmasıyla tanımlanabilir. Mesleki canlılık örgüt içindeki mutluluk, bağlılık ve iş performansı gibi birçok kavramı da etkilemektedir. Bu çalışmada mesleki eğitim alan öğrencilerin mesleki canlılık düzeyleri ve bu düzeylerin demografik değişkenler bağlamında incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada kullanılan veriler gönüllülük esası ile çevrimiçi anket tekniği ile toplanmıştır. Çalışmanın örneklemi Yiyecek içecek alanında örgün ve uygulamalı eğitim alan 123 öğrenciden oluşmaktadır. Elde edilen verilere göre öğrencilerin sınıf düzeyleri artıkça mesleki canlılık düzeylerinin azaldığı ve mesleği seçme nedenleri ile mesleki canlılık düzeyleri arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki olduğu saptanmıştır. Sonuç olarak genç yaşta bu sektöre katılan öğrencilerin mesleki canlılık düzeylerinin yüksek tutulması için mesleki tanıtımların ve değerlendirmelerin daha sık yapılması gerekliliği ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte öğrencilerin mesleğe olan ilgilerinin de arttırılması ve mesleki canlılıklarının dinç tutulması amacıyla iş tatmini ve performansa yönelik değerlendirmeye önem vererek bu alanda daha fazla araştırmalara yer verilmelidir

Anahtar Kelimeler

Mesleki canlılık, Mesleki canlılık boyutları, Mesleki eğitim, Yiyecek İçecek Alanı

Examining the Vocational Vitality Levels of Students Receiving Vocational Training in the Food and Beverage Field

Öz

Vocational education is an educational system aimed at providing the necessary knowledge and skills for the professions required in today's technological age. Vocational vitality, on the other hand, can be defined as individuals carrying out their jobs with satisfaction, passion, ease, and a sense of fulfillment. Vocational vitality also influences many concepts within an organization, such as happiness, commitment, and job performance. This study aims to examine the levels of vocational vitality among students in vocational education and their demographic variables. Data for the study were collected using the online survey technique on a voluntary basis. The sample of the study consisted of 123 students receiving formal and applied education in the Food and Beverage sector. According to the obtained data, it was found that as students' class levels increased, their levels of vocational vitality decreased, and there was a significant and positive relationship between the reasons for choosing the profession and vocational vitality levels. As a result, it has emerged that vocational promotions and evaluations need to be conducted more frequently to maintain high levels of vocational vitality among students who join this sector at a young age. Additionally, efforts should be made to increase students' interest in the profession and maintain their vocational vitality by placing importance on job satisfaction and performance-oriented evaluation. Further research in this area should be encouraged to enhance understanding and effectiveness in vocational education and vitality.

Anahtar Kelimeler

Vocational vitality, Vocational vitality dimensions, Vocational training, Food and Beverage Area

Kaynakça

• Arslan, A. ve Gül, H. (2022). Kimlikleştirmenin (Benlikle Bütünleştirme) Mesleki Canlılığa Etkisi: Eczacılar Üzerine Bir Araştırma. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 7 (19), 495-514.
• Ateş, M. (2020). Algılanan örgütsel desteğin mesleki canlılık ve mesleki bağlılık üzerindeki etkisi: Turist rehberlerine yönelik bir araştırma. (Master’s Thesis). http://acikerisim.aku.edu.tr/xmlui/handle/11630/9679 adresinden erişildi.
• Ateş, M. ve Pelit, E. (2022). Turist Rehberlerinin Mesleki Canlılıklarının Mesleki Bağlılıkları Üzerindeki Etkisi. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 6(1), 9-27. doi:10.32572/guntad.912655
• Baruch, Y., Grimland, S. ve Vigoda-Gadot, E. (2014). Professional vitality and career success: Mediation, age and outcomes. European Management Journal, 32(3), 518-527. doi:10.1016/j.emj.2013.06.004
• Baş, M. (2023). İşe Adanmışlık ve Bilgi Paylaşımı Arasındaki İlişkide Mesleki Canlılığın Aracı, Lider-Üye Etkileşiminin Düzenleyici Rolü. Çankırı Karatekin University Journal of the Faculty of Economics & Administrative Sciences, 13(1).
• Carmeli, A. (2009). Chapter 3 Positive work relationships, vitality, and job performance. C. E.J. Härtel, N. M. Ashkanasy ve W. J. Zerbe (Ed.), Emotions in Groups, Organizations and Cultures içinde, Research on Emotion in Organizations (C. 5, ss. 45-71). Emerald Group Publishing Limited. doi:10.1108/S1746-9791(2009)0000005005
• Chu, F., Long, Y. ve Guo, M. (2015). Determinants and Outcomes of Professional Vitality: Evidence from China. Social Behavior and Personality: An international journal, 43(8), 1335-1345. doi:10.2224/sbp.2015.43.8.1335
• Coşkun, R., Altunişik, R. ve Yildirim, E. (2019). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: SPSS Uygulamalı, Genişletilmiş 10 baskı.
• Çankaya, C. Z. (2009). Özerklik desteği, temel psikolojik ihtiyaçların doyumu ve öznel iyi olma: Öz-belirleme kuramı. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(31), 23-32.
• Çelik, H. E., Y., V. (2016). LISREL LISREL 9.1 ile Yapısal Eşitlik Modellemesi Temel Kavramlar-Uygulamalar-Programlama. https://www.nadirkitap.com/lisrel-9-1-ile-yapisal-esitlik-modellemesi-h-eray-celik-veysel-yilmaz-kitap27262234.html adresinden erişildi.
• Çokluk Bökeoğlu, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları.
• Ekşioğlu, S. ve Taşpınar, M. (2014). Evaluation of modular education program implementation in vocational and technical high schools <p> Mesleki ve teknik liselerde uygulanan modüler öğretim programının değerlendirilmesi. Journal of Human Sciences, 11(2), 1203-1223.
• Güder, M. ve Karaca, A. (2023). Vizyoner Liderlik ile Mesleki Bağlılık Arasındaki İlişkide Örgütsel Canlılığın Aracılık Etkisinin İncelenmesi: Bir Alan Araştırması. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(3), 243-262.
• Hair, J. F., Black, W. C. ve Babin, B. J. (2010). Multivariate Data Analysis: A Global Perspective. Pearson Education.
• Harvey, T. A. (2002). Professional vitality and the principalship: A construct validity study, 1.
• Kartal, S. K. ve Di̇rli̇k, E. M. (2016). Geçerlik kavramının tarihsel gelişimi ve güvenirlikte en çok tercih edilen yöntem: cronbach alfa katsayısI. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(4), 1865-1879.
• Kazu, Y. , Demirli, C. (2002). Mesleki ve Teknik Orta Öğretim Kurumlarındaki Gelişmele. 29 Aralık 2023 tarihinde https://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/155-156/kazu.htm adresinden erişildi.
• Korkmaz, F. (2021). Mesleki canlılık kazanımında iş-aile zenginleşmesinin rolü: Yapısal eşitlik model analizi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(1), 942-955.
• Ryan, R. M. ve Frederick, C. (1997). On Energy, Personality, and Health: Subjective Vitality as a Dynamic Reflection of Well-Being. Journal of Personality, 65(3), 529-565. doi:10.1111/j.1467-6494.1997.tb00326.x
• Semiz, Y. (2004). Osmanlıda Mesleki Teknik Eğitim (İstanbul Sanayi Mektebi 1869-1930). SÜ Türkiyat Araştırmaları Dergisi. https://www.academia.edu/67041352/Osmanl%C4%B1da_Mesleki_Teknik_E%C4%9Fitim_%C4%B0stanbul_Sanayi_Mektebi_1869_1930_ adresinden erişildi.
• Şimşek, Ö. F. (2020). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş: Temel İlkeler ve Lısrel Uygulamaları. Ekinoks Yayınları, Ankara.
• Tamer, M. A. ve Özcan, M. (2014). Örgün mesleki ve teknik eğitim sisteminin mesleki eğitimin paydaşlarınca değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 44(203), 205-224.
• TDK. (t.y.). Tutku. 26 Kasım 2023 tarihinde https://sozluk.gov.tr/?kelime=tutku adresinden erişildi.
• Uzunbacak, H. H. ve Akçakanat, T. (2018). Mesleki canlılık ölçeği türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışmasI. International journal of socıal humanıtıes scıences research, 5(28), 3222-3230.
• Ülken, Y. (2023), Kişilik özellikleri, kariyer çapaları ve mesleki canlılık arasındaki ilişkilerin incelenmesi ve bir araştırma, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yurdakul, S ve Kosa, G. (2023), Hizmetkâr Liderliğin İş Yaşam Kalitesine Etkisinde: Mesleki
• Canlılığın Aracı Rolü, İşletme Araştırmaları Dergisi, 15(2), 1100-1115.