Yapay Zekâ ve Etik: Yeni Medyanın Dönüşümünde Sorumluluk ve Sınırlar

Yıl 2024, , 246 - 261, 30.09.2024

Abdülhakim Bahadır Darı , Ahmet Koçyiğit

https://doi.org/10.59534/jcss.1492948

Öz

Yapay zekâ uygulamaları, diğer bir çok alanda olduğu gibi medya alanını da büyük ölçüde etkileyerek içerik üretiminden editoryal süreçlere kadar birçok alanda değişimlere yol açmıştır. Medyanın yapay zekâ sayesinde hızla dönüşmesi, sorumluluk ve etik ilkelerin yeniden tanımlanmasını zorunlu hale getirmiştir. Bu çalışmada, yapay zekâ bağlamında medyanın dönüşüm süreçleri ve bu dönüşüm çerçevesinde etik ilkelerin ortaya konulması amaçlanmıştır. Bunun yanında yapay zekâ ve etik sürecinin gelişimini analiz etmek, son yıllardaki değişimlerini takip etmek, bu değişim sürecindeki sorumluluk ve sınırları belirlemek ve yasal düzenlemeleri ortaya koymak açısından bu çalışma önemlidir. Nitel durum çalışması yönteminin kullanıldığı çalışmada, yapay zekânın medyanın dönüşüm süreçlerine etkisi, bu etkinin etik sınırları ve yapay zekâ ile etik arasındaki ilişkin neler olduğu sorularına cevap aranmıştır. Araştırma sonucunda yapay zekâ teknolojilerinin henüz çok yeni bir alan olması nedeniyle sorumluluk ve etik konularında sınırların net çizilemediği belirlenmiştir. Bunun yanı sıra, yapay zekânın medya alanında kullanımı çeşitli etik sorunlara yol açmakta ve bu sorunların çözümünde yetersizlikler olduğu gözlemlenmiştir. Bu bağlamda, yapay zekânın kullanım alanlarının sürekli genişlemesiyle birlikte, ortaya çıkan sorunların çözümüne yönelik yasal düzenlemelerin kademeli olarak uygulanmaya başladığı gözlemlenmektedir. Ancak, bu düzenlemelerin yetersiz olduğu ve bu alanda daha geniş kapsamlı sosyal, bireysel ve hukuki düzenlemeler ile önlemlerin alınması gerektiği tespit edilmiştir. Özellikle yapay zekâ uygulama ve araçlarının medyadaki kullanımıyla ilgili kavramsal bir çerçevenin çizilmesi ve etik ilkelerin yeniden tanımlanması önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yapay Zekâ, Medya, Etik, Sorumluluk, Yasal Düzenlemeler

Artificial Intelligence and Ethics: Responsibility and Limits in the Transformation of New Media

Öz

Artificial intelligence applications have greatly affected the media field as in many other fields, leading to changes in many areas from content production to editorial processes. The swift evolution of the media landscape due to artificial intelligence has necessitated a reevaluation of responsibility and ethical standards. In this context, this study seeks to uncover the transformation processes of the media driven by artificial intelligence, as well as the ethical principles guiding these changes. This study is significant for analyzing the evolution of artificial intelligence and associated ethical issues, tracking recent changes, identifying responsibilities and boundaries in this transformation process, and elucidating the relevant legal regulations. Employing a qualitative case study approach, the research aimed to explore how artificial intelligence influences media transformation processes, the ethical boundaries of this influence, and the interplay between artificial intelligence and ethics. The research concluded that, due to the novelty of artificial intelligence technologies, the lines defining responsibility and ethics remain ambiguous. Moreover, the integration of artificial intelligence in the media sector creates several ethical challenges, and it has been noted that current efforts to address these issues are insufficient. In this regard, it has been noted that as the applications of artificial intelligence continue to grow, legal regulations are gradually being introduced to address the arising issues. However, it was found that these regulations were inadequate and that more extensive social, individual, and legal measures need to be implemented in this domain. Specifically, it is crucial to establish a clear conceptual framework and redefine ethical guidelines for the use of artificial intelligence applications and tools within the media industry.

Anahtar Kelimeler

Artificial Intelligence, Media, Ethics, Responsibility, Legal Regulations.

Kaynakça

• Bertrand, C. J. (2004). Medya Etiği. Başbakanlık BYEGM Yayını, Ankara.
• Binark, M, & Bayraktutan, G. (2013). Ayın Karanlık Yüzü Yeni Medya ve Etik. İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Blossom, J. (2009). Content Nation-Surviving and Thriving as Social Media Changes Our Work, Our Lives, and Our Future. Indiana: Wiley Publis-hing, Inc.
• Buenfil, J.  Arnold, R., Abruzzo, B., & Korpela, C. (2019, November). Artificial Intelligence Ethics: Governance Through Social Media. In 2019 IEEE international symposium on technologies for homeland security (HST) (pp. 1-6). IEEE.
• CNIL. (2023). Artificial Intelligence: The Action Plan of the CNIL. https://www.cnil.fr/en/artificial-intelligence-action-plan-cnil (Erişim Tarihi: 10.05.2024).
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma Deseni Nicel, Nitel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. S. B. Demir (Çev. Ed.), (3. Baskı), Eğiten Kitap Yayıncılık.
• Çelebi, V., ve İnal, A. (2019). Yapay Zekâ Bağlamında Etik Problemi. Journal of International Social Research, 12(66).
• Davey, L. (2009). The Application of Case Study Evaluations. (Çev: Tuba Gökçek). Elementary Education Online, 8(2), 1–3.
• Dijital Dönüşüm Ofisi. (2021). Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi 2021-2025. https://cbddo.gov.tr/uyzs (Erişim Tarihi: 15. 05. 2024).
• Directorate General of Human Rights and Rule of Law. (2019). Consultatıve Commıttee of The Conventıon for The Protectıonof Indıvıduals with Regard To Automatic Processing Of Personal Data. https://rm.coe.int/guidelines-on-artificial-intelligence-and-data-protection/168091f9d8 (Erişim Tarihi: 20.05.2024).
• Erdoğan, İ. (2006). Medya ve Etik: Eleştirel Bir Giriş. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 23, 1–26.
• Erdoğan, İ. (2007). Televizyon, Denetim ve Medya Etiği Üzerine. Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Ratem Dergisi, 2.
• EU. (2024). Artificial Intelligence Act: MEPs adopt landmark law. Artificial Intelligence Act: MEPs adopt landmark law. https://www.europarl.europa.eu/news/en/press-room/20240308IPR19015/artificial-intelligence-act-meps-adopt-landmark-law (Erişim Tarihi: 20.05.2024).
• European Commission (2019). Hıgh-Level Expert Group on Artıfıcıal Intellıgence. https://ec.europa.eu/newsroom/dae/document.cfm?doc_id=60419 (Erişim Tarihi: 18.05.2024).
• Gil de Zúñiga, H., Goyanes, M., & Durotoye, T. (2024). A Scholarly Definition of Artificial Intelligence (AI): Advancing AI As A Conceptual Framework In Communication Research. Political communication, 41(2), 317-334.
• Gökçek, T. (2009). Durum Çalışması Değerlendirmelerinin Uygulanması. İlköğretim Online, 8(2), 1–3.
• Goralski, M. A., & Tan, T. K. (2020). Artificial Intelligence and Sustainable Development. The International Journal of Management Education, 18(1), 100330.
• Gunkel, D. J. (2012). Communication and Artificial Intelligence: Opportunities and Challenges For The 21st Century. Communication+, 1(1(1), 1–25.
• Jiang, Y., Li, X., Luo, H., Yin, S., & Kaynak, O. (2022). Quo Vadis Artificial Intelligence?. Discover Artificial Intelligence, 2(1), 4.
• Juefei-Xu, F., Wang, R., Huang, Y., Guo, Q., Ma, L., & Liu, Y. (2022). Countering Malicious Deepfakes: Survey, Battleground, and Horizon. International Journal of Computer Vision, 130(7), 1678-1734.
• Koçyiğit, A. (2022). Sosyal Medya ve Algı Yönetimi. Eğitim Yayınevi.
• Koçyiğit, A. ve Darı, A. B. (2023). Yapay Zekâ İletişiminde Chatgpt: İnsanlaşan Dijitalleşmenin Geleceği. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(2), 427–438.
• KVKK. (2010). Kişisel Verilerin Korunması Amacına Yönelik Öneriler. https://www.kvkk.gov.tr/Icerik/4185/6698-Sayili-Kisisel-Verilerin-Korunmasi-Kanununun-Amaci-ve-Kapsami (Erişim Tarihi: 15.05.2024).
• Ninness, C. & Ninness, S. K. (2020). Emergent Virtual Analytics: Artificial Intelligence and Human-Computer Interactions. Behavior & Social Issues, 29(1), 100–118.
• OECD. (2019). Recommendation of the Council on Artificial Intelligence. https://legalinstruments.oecd.org/en/instruments/OECD-LEGAL-0449 (Erişim Tarihi: 13.05.2024).
• Ouchchy, L., Coin, A., & Dubljević, V. (2020). AI İn The Headlines: The Portrayal of The Ethical İssues of Artificial İntelligence in the Media. AI & SOCIETY, 35, 927-936.
• Sebastião, S. P., Zulato, G., & Santos, T. B. (2017). Public Relations Practitioners’ Attitudes Towards the Ethical Use of Social Media in Portuguese Speaking Countries. Public relations review, 43(3), 537-546.
• Shaw, J. (2019). Artificial Intelligence and Ethics. Harvard Magazine, 30, 1–11.
• Simmons, A. B., & Chappell, S. G. (1988). Artificial Intelligence-Definition and Practice. IEEE journal of oceanic engineering, 13(2), 14-42.
• Stahl, B. C., Brooks, L., Hatzakis, T., Santiago, N., & Wright, D. (2023). Exploring Ethics and Human Rights in Artificial Intelligence–A Delphi Study. Technological Forecasting and Social Change, 191, 122502.
• Tsetsura, K., & Valentini, C. (2016). The “Holy” Triad in Media Ethics: A Conceptual Model For Understanding Global Media Ethics. Public Relations Review, 42(4), 573-581.
• Uzun, R. (2016). İletişim Etiği: Sorunlar ve Sorumluluklar (3. Baskı). Dipnot Yayınları.
• Yin, R. (1984). Case Study Research: Design and Methods (3. Edition). Sage.
• Zhang, Y., Wu, M., Tian, G. Y., Zhang, G., & Lu, J. (2021). Ethics and Privacy of Artificial İntelligence: Understandings from Bibliometrics. Knowledge-Based Systems, 222, 106994.