TÜBİTAK 4004 Doğa Eğitimi ve Bilim Okulu Projelerinin Bilimin, Bilimsel Çalışmaların, Popüler Bilimin Çocuklar Arasında Sevilmesine, Yaygınlaşmasına Katkısı

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 17 - 31, 31.12.2022

Mustafa Orhan

Öz

Bu çalışmada popüler bilimin çocuklara arasında yaygınlaştırılmasında TÜBİTAK 4004 Doğa Eğitimi ve Bilim Okulu Projelerinin önemi ele alınmıştır. Araştırma çerçevesinde “Popüler bilim, Popüler bilimin ortaya çıkışı, Dünyada ve Türkiye’de popüler bilimin gelişimi, Çocukların popüler bilimle tanıştırılması, Proje ve proje tabanlı düşünme – eğitim, TÜBİTAK 4004 projeleri, genel özellikleri ve önemi” gibi konular üzerinde durulmuştur. Konuyla ilgili yapılan araştırmada TÜBİTAK 4004 Doğa Eğitimi ve Bilim Okulları projelerinin; bilimin ve bilimsel çalışmaların sevdirilmesinde, popüler bilimin çocuklar arasında yaygınlaştırılmasında etkin rol oynadığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmada 4004 projelerinin bilimin ve bilimsel çalışmaların sevdirilmesinde, popüler bilimin çocuklar arasında yaygınlaştırılmasında şu yönleriyle katkı sağladıkları tespit edilmiştir: “Yaparak yaşayarak proje çalışmalarına aktif olarak katılmak öğrencilere bilimi ve bilimsel çalışmayı sevdirmiştir.”, “Farklı yerlerden gelen yaşıtlarıyla aynı ortamda etkinliklere katılan çocuklar, diğer arkadaşlarının görüşlerinden etkilenmiş, yeni bilgi ve beceriler kazanmıştır ve böylece bilimi, bilimsel çalışmayı sevmiştir.” , “Bilimsel çalışmaların sınıf ortamı dışında başka ortamlarda da yapıldığını hatta sınıf dışı ortamlarda yapılan çalışmaların kimi zaman sınıf ortamından daha eğlenceli geçtiğini görmeleri bilimi ve bilimsel çalışmalarını sevmelerine neden olmuştur.”, “Özel yetenekli, üstün zekalı bireyler, yeteneklerine yönelik eğitim programlarına katılarak bilimi ve bilimsel çalışmaları sevmişlerdir.”, “Projelerde sıklıkla yer alan drama etkinlikleri, katılımcı öğrencilerin bilimsel – yaratıcı düşünme becerilerini geliştirmiş, öğrencilerin bilimi ve bilimsel çalışmaları sevmelerini sağlamıştır.”, “Proje etkinliklerinde öğrencilere bilimsel farklı konularda görüşlerinin sorulması, öğrencilerin çözümlerini sunmalarına fırsat verilmesi bilimi ve bilimsel çalışmaları sevmelerini sağlamıştır.” Ayrıca araştırmacı ve proje yapmak isteyenler için önerilere de yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Popüler bilim, TÜBİTAK 4004, Çocuk edebiyatı, Proje, Popular science, TUBITAK 4004, Children, Project

Contribution of TÜBİTAK 4004 Nature Education and Science School Projects to the Popularization and Dissemination of Science, Scientific Studies, and Popular Science among Children

Öz

In this study, the importance of TÜBİTAK 4004 Nature Education and Science School Projects in disseminating popular science among children is discussed. Within the framework of the research, topics such as "Popular science, the emergence of popular science, the development of popular science in the world and in Turkey, introducing children to popular science, Project and project-based thinking - education, TÜBİTAK 4004 projects, their general characteristics and importance" were emphasized. In the research on the subject, TÜBİTAK 4004 Nature Education and Science Schools projects; It has been concluded that it plays an active role in popularizing science and scientific studies and popularizing popular science among children. In the research, it was determined that 4004 projects contributed to the popularization of science and scientific studies and popular science among children with the following aspects: "Participating actively in project studies by doing and experiencing made students love science and scientific work.", "Children participating in activities in the same environment with their peers from different places, other He was influenced by the views of his friends, gained new knowledge and skills, and thus loved science and scientific work.” , “The fact that they see that scientific studies are carried out in other environments other than the classroom environment, and that the studies carried out in out-of-class environments are sometimes more fun than in the classroom environment, has caused them to love science and scientific studies.”, “Special talented, gifted individuals participate in education programs aimed at their abilities and study science and education. They liked scientific studies.”, “Drama activities, which are frequently included in the projects, improved the scientific and creative thinking skills of the participating students, and enabled them to love science and scientific studies.”, “In the project activities, students were asked their opinions on different scientific issues, and students were given the opportunity to present their solutions. It made them love scientific studies.” In addition, suggestions for researchers and those who want to make projects are also included.

Anahtar Kelimeler

Popular science, TUBITAK 4004, Children, Project

Kaynakça

• Akan, K., Yılar, M., Bayar, Y., Sağlam, D., Koç, K., & Karadavut, U. (2020). Açlık Riskine ve Besin Kıtlığına” 5. ve 6. Sınıf Öğrencilerinin Çözüm Önerileri - 2, “Hunger Risk and Scarcity of Food” 5th and 6th Grade Students' Suggestions for Solutions -2. International Journal of Active Learning (IJAL), 5(1), 1-11.
• Akar, E., & Ayvaz, Ü. (2018). Üstün Yetenekli Çocuklar Neden Bir Bilim Okulu Projesine Katılmak İster? Why Do Gifted Students Want to Participate in a Science School Project? Milli Eğitim(1 (Özel Sayı)), 333-341.
• Akay, C. (2013). Ortaokul Öğrencilerinin Yaparak-Yaşayarak ÖğrenmeTemelli TÜBİTAK 4004 Bilim Okulu Projesi Sonrası Bilim Kavramına Yönelik Görüşleri, The Opinions Of The Secondary School Students Towards Science Concept Following TÜBİTAK 4004 “Learning By Doing Summer Sc. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 326-338.
• Alptekin, Z. (2018). 3-6 Yaş Grubu Çocuklara Yönelik Yayımlanan Resimli Hikâye Kitaplarının Temel Fen Kavramları Açısından İncelenmesi,. Uluslararası Çocuk Edebiyatı ve Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 76-86.
• Avan, Ç., Gülgün, C., Yılmaz, A., & Doğanay, K. (2019). Okul Dışı Öğrenme Ortamları: Kastamonu Bilim Kampı, Out of School Learning Environment in STEM Edication: Kastamonu Science Camp. Bilim, Teknoloji, Mühendislik, Matematik ve Sanat Eğitimi Dergisi, 2(1), 39-51.
• Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal Bilimlerde Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Bıkmaz, F., Aksoy, E., Tatar, Ö., & Altınyüzük, C. (2013). Eğitim Programları ve Öğretim Alanında Yapılan Doktora Tezlerine Ait İçerik Çözümlemesi (1974-2009). Eğitim ve Bilim, 288-303.
• Bayraktar, H. (2015). Sınıf Yönetiminde Öğrenci Motivasyonu ve Motisvasyonu Etkileyen Etmenler,Student Motivation in Classroom Managament and Factors that Affect Motivation. Turkish Studies, 10(3), 1079-1100.
• Ceylan, Ö., & Aslan, Z. (2021). Özel Yetenekli Öğrencilerin Atık Yönetimi Temalı Doğa Eğitimine Katılma Nedenleri ve Eğitim Sonrası Görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 22(3), 725-747.
• Çabuk, M., & Çabuk, F. (2017). “Yeşil Kimya ile Çevreyi Koruyorum” İsimli Projenin Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Çevreye Yönelik Bilgi Düzeyi Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi, Investigation of Efficiency of The Project Entitled “I Protect The Environment with Green Chemistry” on Presc. DPÜ Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi / EBDER, 1(1), 64-74.
• Çalık, M., & Sözbilir, M. (2014). İçerik Analizinin Parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174), 33-38.
• Çepni, S. (2010). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Çiftçi, F. (2013). Çocuk Edebiyatında Yaş Gruplarına Göre Kitaplar ve Özellikleri, Features of Juvenile Books According to Age Groups in Children's Literature. Muş Alparslan Üni̇versi̇tesi̇ Sosyal Bi̇li̇mler Dergisi, 1(1), 125-138.
• Dümenci, S., Gürsoy, F., & Aral, N. (2016). Türkiyede Okul Öncesi Dönemdeki Üstün Potansiyalli ve Üstün Zekâlı Olan Çocukların Eğitimleri,Education of Highly Gifted and Gifted Children at Preschool Period in Turkey. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5), 2469-2480.
• Dağtaş, E., & Yıldız, M. (2016). İktidar ve Bilim: Popüler Bilimin Ekonomi Politiği, Power and Science: A Literature Evaluation on the Political Economy of Popular Science. Global Media Journal TR Edition, 7(13), 28-48.
• Duatepe, A., Kazak, S., & Çontay, E. (2022). Okul Dışı Ortamlarda Gerçekleştirilen Matematik Etkinliklerinin Değerlendirilmesi: “Her Yer Matematik Projesi”, Evaluation of Mathematics Activities Performed in Out-of-School Environments: "Mathematics Everywhere" Project. MSKU Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 541-558.
• Eroğlu, B., & Sağlam, H. (2020). Popüler Bilim Kitapları Etkili Bir Öğretim Aracı Olarak Kullanılabilir mi? Can Popular Science Books Be Used as an Effective Teaching Tool? Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(3), 656-678.
• Esringü, A., Canpolat, N., & Barış, Ö. (2021). “İklim Değişikliğinde Yeşil Adımlar” TÜBİTAK 4004 Proje Değerlendirilmesi, Evaluation of TUBITAK 4004 Project “Green Steps in Climate Change”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(3), 883-902.
• Filiz, A., & Kocakülah, M. (2020). Fen Eğitiminde Proje Tabanlı Öğrenme Yakşalımı ile İlgili Yapılan Araştırmaların İçerik Analizi, A Content Analysis Related to Studies Carried Out on Project-Based Learning method in Science Education. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 175-194.
• Güneş, F. (2013). Okuma, Yazma ve Öğrenme Yaşı, Age For Learning Literate. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(4), 280-298.
• Güner, B., & Çitçi, M. (2010). Popüler Bilim Anlayışı ve Çoğrafyanın Popülerliği, Bilim ve Teknik Dergisi Örneği. Popular Science Conception and The Popularity of Geography, The Sample of Bilim ve Teknik Journal. Eastern Geographical Review / Doğu Coğrafya Dergisi.(24), 131-156.
• Genç, H. (2005). Eğitimde Drama ve / veya Dramada Eğitim. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi / KKEFD(12), 89-104.
• Küçükler, H., Akaygün, S., İmamoğlu, Y., Tutak, F., & Özel, S. (2019). Deniz ve Kent Yaz Okulunun Özel Yetenekli Ortaokul Öğrencilerinin Deniz ve Kente Yönelik Tutum ve Algılarına Etkisi, The Effect of Sea and the City Summer School on Gifted and Talented Middle School Students’ Attitudes and Perceptions towards the Sea and. Fen Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 7(2), 189-223.
• Kıral, B. (2020). Nitel Bir Veri Analizi Yöntemi Olarak Doküman Analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(15), 170-189.
• Karaer, H., & Soytürk, E. (2021). Ortaokul Öğrencilerinin Proje Hazırlama ve Eğitim Alma İsteklerine Yönelik Görüşlerinin Değişkenlere Göre İncelenmesi, Investigation of Secondary School Students’ Opinions on Project Preparation and Requests Receive Education According to Variables. International Journal of Social Sciences and Education Research, 7(4), 321-336.
• Karagül, S. (2018). Çocuk Edebiyatı ve Bibliyoterapi. Çocuk ve Medeniyet(2), 43-55.
• Kubbealtı. (2022, 12 3). Edebiyat. Kubbealtı Lugatı: http://lugatim.com/s/Edebiyat adresinden alındı
• Kubbealtı. (2022, 12 1). Proje. Kubbealtı Lugatı: http://lugatim.com/s/proje adresinden alındı
• Kubbealtı. (2022, 11 29). Zeka. Kubbealtı Lugatı: http://lugatim.com/s/ZEK%C3%82 adresinden alındı
• KUBBEALTI. (2022, 12 3). Bilim. Kubbealtı Lugatı: http://lugatim.com/s/bilim adresinden alındı
• KUBBEALTI. (2022, 12 3). Popüler. Kubbealtı Lugatı: http://lugatim.com/s/Pop%C3%BCler adresinden alındı
• MEB. (2022, 11 29). Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Özel Yetenekli Bireyler Strateji ve Uygulama Planı 2013-2017: https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2013_10/25043741_zelyeteneklibireylerstratejiveuygulamaplan20132017.pdf adresinden alındı
• Orhan, M. (2022). Popüler Bilim ile İlgili Lisansüstü Çalışmaların İncelenmesi, an Investigation of Postgraduate Studies Related to Popular Science. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 174 -196.
• Öztürk, N., & Altan, E. (2019). Bir Okul Dışı Öğrenme Ortamı: Sinop Çocuk Üniversitesi, An Out-Of-School Learning Environment: Sinop Children's University. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 5(10), 370-381.
• Rukancı, F., & Anameriç, H. (2004). Ortaçağda İlk Üniversiteler: Stadium Generale. Felsefe Dünyası, 1(39), 170-186. Sak, R., Sak, İ., Şendil, Ç., & Nas, E. (2021). Bir Araştırma Yöntemi Olarak Doküman Analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4, 227-250.
• Sebik, C. (2018). "Çocuklar! Toprakta Sanat Var" Adlı Projenin Çocuğun Görsel ve Plastik Dil Gelişimi Yönündeki Çıktıları, Outcomes Of The Project Named "Chıldren! There Is Art In The Soıl" In Terms Of Chıldren's Vısual And Plastıc Language Development. Kent Akademisi, 11(4), 640-653.
• Su, Ş. (2019). TÜBİTAK 4004 Kapsamında Yürütülen "Özel Yetenekliler Arkeoloji ile Tarihe Dokunuyor" Projesinin Değerlendirilmesi, The Evaluation of The Project "The Gifted Students Touch The History With Archeology" Project Carried Out Within the Scope of TÜBİTAK 4004. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi (İAD), 4(2), 117-143.
• TDK. (2022, 11 29). Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu Sözlükleri: https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı
• TDK. (2022, 12 3). Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu Sözlükleri: https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı
• TDK. (2022, 12 3). Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu Sözlükleri: https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı
• TDK. (2022, 12 3). Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu Sözlükleri: https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı
• Temiz, Z., & Semiz, G. (2019). En iyi Öğretmenim Doğa: Okul öncesinde Doğa Temelli Eğitim Uygulamaları Projesi Kapsamında Hazırlanan Öğretmen Etkinlikleri, My Best Teacher is Nature: Teacher Activities Prepared Based on the Project of Nature-Based Education Applications in Preschool Pe. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(1), 314-331.
• TÜBİTAK. (2022, 11 27). Hakkımızda. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu: https://www.tubitak.gov.tr/tr/icerik-hakkimizda adresinden alındı
• TÜBİTAK. (2022, 11 27). Program Hakkında. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu: https://tubitak.gov.tr/tr/destekler/bilim-ve-toplum/ulusal-destek-programlari/4004/icerik-program-hakkinda adresinden alındı
• Topal, Ö. (2022). Ortaokul Öğrencilerinin Gözünden Bir Tübitak 4004 Projesi: Bilimleri Birleştir, Doğayı Güzelleştir!, A Tübitak 4004 Project through the Eyes of Secondary School Students: Combine Sciences, Beautify Nature! Buca Eğitim Fakültesi Dergisi(53), 638-666.
• Topalsan, A., Türk, Z., & Güler, G. (2019). Korunmaya Muhtaç Çocuklara Yönelik Gerçekleştirilen “Doğada Bilim Yapıyorum!” TÜBİTAK 4004 Projesinin Değerlendirilmesi, Assessment of the Project “Doing Science in Nature!“ Carried out for Children in Need of Protection Financed By TUBITAK Under 4004. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(1), 581-607.
• Ulusoy, M., & Altun, D. (2018). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Çocuk Edebiyatı ve Resimli Çocuk Kitapları İle ilgili Metaforları, Preschool Teacher Candidates' Metaphors About Children's Litereture And Picturebooks. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(67), 1206-1221.
• Uğraş, S., Keskin, H., Sipahi, N., & Dursun Hacer. (2017). İlköğretim Öğrencilerinde Proje Tabanlı Mikroskobik Canlı Bilincinin Oluşturulması, Creating Project-Based Microscopic Live Consciousness in Elementary Students. Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 175-187.
• Uğraş, S., Sipahi, N., Dursun, H., Keçeli, F., Hasırcı, H., & Fidan, A. (2021). Etkinlik Temelli Bir Öğretim Modeli: Mikrodünyaya Yolculuk-3 Projesi, An Activity-Based Teaching Model: Microworld Journey-3 Project. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(17), 31-44.
• Yükselen, A., Şenol, F., Üstündağ, A., & Ay, A. (2017). 7 – 12 Yaş Çocuklarına Yönelik Çocuk Kitaplarının İçerik, Resimleme ve Fiziksel Özellik Açısından İncelenmesi, A Study of Children's Books For 7 – 12 Aged Children Related to Physical Structures, Content And Illustrations. The Journal of Academic Social Science Studies, 441-456.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yıldırım, M., Atile, M., & Doğar, Ç. (2016). 6. Ve 7. Sınıf Öğrencilerinin Fen Bilimleri Etkinliklerine Yönelik Düşünceleri: Küçük Bilim Adamları Keşifte Projesi,Views of 6th and 7th Grades Students towards Sciences Activities in the Project of “Little Scientists in Discovery”. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, XIII(1), 194-212.
• Yılmaz, Ö., Yılmaz, D., & Aktan, S. (2017). Bal Süt Yumurtanın İzinde Hayvan Dostlarımızla Tanışıyoruz: Bal. We Get to Know with Our Animal Friends in The Search of Honey, Milk and Egg: Honey. Akademia Sosyal Bilimler Dergisi, 1(3), 69-78.
• Yalçın, H., Sönmezoğlu, Ö., Akın, S., & Sönmezoğlu , S. (2014). Orta Öğretim Öğrencilerinin Mühendislik Bilimlerine Yönelik İlgileri, The Interests of High School Students İntended For Engineering Sciences. The Journal of Academic Social Science Studies(27), 135-153.