REFLECTION OF THE VALUE OF RESPECT ON THE SCHOOL ENVIRONMENT (KAYSERİ-75.TH REPUBLIC ANATOLIAN HIGH SCHOOL EXAMPLE)

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 41 - 60, 08.12.2024

Zekiye Alkan Başkan

Öz

The importance given to values education in the recently updated curricula draws attention. One of the values aimed to be transferred to students in the updated curricula is respect. Effective teaching of the value of respect can be achieved primarily by conducting researches that will provide a better understanding of respect. In this framework, the value of respect is seen as a problem that can be analysed in terms of teachers and students in secondary education. With this study, it is thought that the views of teachers and students will contribute to determining the place and meaning of the value of respect in the school environment. Our research data were obtained by using qualitative and quantitative research methods. In the quantitative dimension of the research, a questionnaire was applied to the students and in the qualitative dimension, a structured interview form was applied to the teachers. The analysis of the questionnaire data was evaluated by normality test, independent sample t test, one-way analysis of variance (ANOVA) and LSD test through Spss 26 programme. Reliability and validity analyses of the questionnaire were conducted and Cronbach Alpha reliability coefficient was found to be 0.88. In the findings, it was stated that there was a significant difference between the views of teachers and students on the value of respect, and that the answers given by the students to the survey questions did not create a statistically significant difference according to gender and class level variables. As a result of our research, it is concluded that teacher-student thoughts and expectations are different in determining the reflections of respect value on school environment

Anahtar Kelimeler

Values Education, Respect, School, Teacher, Student

SAYGI DEĞERİNİN OKUL ORTAMINA YANSIMASI (KAYSERİ-75.YIL CUMHURİYET ANADOLU LİSESİ ÖRNEĞİ)

Öz

Son yıllarda güncellenen öğretim programlarında değerler eğitimine verilen önem dikkat çekmektedir. Güncellenen öğretim programlarında öğrencilere aktarılması hedeflenen değerlerden biri de saygıdır. Saygı değerinin etkin şekilde öğretimi ise öncelikle saygının daha iyi anlaşılmasını sağlayacak araştırmaların yapılması ile sağlanabilir. Bu çerçevede saygı değeri ortaöğretimde öğretmen ve öğrenciler açısından incelenebilecek bir problem olarak görülmüştür. Bu çalışma ile Okul Ortamında Saygı Değerinin yeri ve anlamını belirlemeye öğretmen ve öğrenci görüşlerinin katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Nitel ve nicel araştırma yöntemleri kullanılarak araştırma verilerimiz elde edilmiştir. Araştırmanın nicel boyutunda öğrencilere anket, nitel boyutunda ise öğretmenlere yapılandırılmış görüşme formu uygulanmıştır. Anket verileri analizi normallik testi, bağımsız örneklem t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve LSD testi ile Spss 26 programı üzerinden değerlendirilmiştir. Anketin güvenirlik ve geçerlilik analizi yapılmış ve Cronbach Alpha güvenlik katsayısı 0,88 olarak bulunmuştur. Bulgularda, öğretmen ve öğrencilerin saygı değerine yönelik görüşleri arasında anlamlı bir fark olduğu, öğrencilerin anket sorularına verdikleri cevapların cinsiyet ve sınıf düzeyi değişkenlerine göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık oluşturmadığı belirtilmiştir. Araştırmamız sonucunda, saygı değerinin okul ortamına yansımalarını belirlemede öğretmen-öğrenci düşünce ve beklentilerinin farklı değişkenler üzerinden karşılaştırmalı olarak incelenmesinin fayda sağlayacağı düşünülmektedir. İncelemeler ışığında okul ortamlarında gerekli önlemler alınarak düzenlemeler yapılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Değerler Eğitimi, Saygı, Okul, Öğretmen, Öğrenci

Kaynakça

• Acun, İ., Yücel, C., Önder, A., ve, Tarman, B. (2013 ). Değerler: Kim Ne Kadar Değer Veriyor.Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 191-206.
• Aksoy, E. (2017). İlkokullarda değerler eğitiminde etkili olan faktörlere ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi, Siirt Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Siirt). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=fCLz5g4KjbC41GDl4X5TDg&no=OmY X0pLnG6Iepz_AZ9vRWw adresinden edinilmiştir.
• Alabaş, R. (2018). Değerler Açısından İlkokul ve Ortaokul Öğretim Programları. H. Yolcu. S. O. Haçat, (Ed)., Bilim İnsanı Dr. Mustafa Eski’ye Armağan: Eğitime Adanmış Bir Ömür (1.Baskı) içinde (453-472). Ankara: Pegem Akademi.
• Altan, M. Z. (2011). Çoklu Zeka Kuramı ve Değerler Eğitimi. Pegem, Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(4), 53-57.
• Altunsoy, Y., Başçı Namlı, Z. (2021). Duygu ve düşüncelere saygı değerinin etkinlik temelli öğretiminin saygı eğilimine etkisi. Değerler Eğitimi Dergisi, 19(42), 305-335.
• Arıcı, İ., & Maden, K. (2018). İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretim programında saygı değeri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(1), 237-256.
• Atılgan, H., Kan, A ve Doğan, N. (2013). Eğitimde ölçme ve değerlendirme (6.Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Başcı Namlı, Z. (2017). Sınıf Öğretmenlerin Perspektifinden Değerler Eğitiminin İncelenmesi: Erzurum Örneği. İnsan Ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(1), 343-367. https://doi.org/10.15869/itobiad.297130
• Bogdan, R. C. & Biklen, S.K. (2007). Qualitative research for education (Fifth edition). Boston: Pearson education.
• Cihan, N. (2014). Okullarda değerler eğitimi ve Türkiye'deki uygulamaya bir bakış. International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9/2, 429-436.
• Çengelci, T., HANCI, B., Karaduman, H. (2013). Okul ortamında değerler eğitimi konusunda öğretmen ve öğrenci görüşleri. Değerler eğitimi dergisi, 11(25), 33-56.
• Çepni, S. (2009). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Genişletilmiş 4. baskı, Celepler Matbaacılık, Trabzon.
• Çoban, O. (2016). Sokratik sorgulama yöntemi ile sorumluluk değerinin öğretimi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi, Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id adresinden edinilmiştir.
• Çöl, M. (2022). 2005 ve 2017 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarının Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Görüşlerine Göre Karşılaştırmalı Değerlendirilmesi. (Doktora Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Deveci, H., & Selanik AY, T. (2009). İlköğretim öğrencilerinin günlüklerine göre günlük yaşamda değerler. Journal of International Social Research, 1(6).
• Dilmaç, B. (2007). Bir grup fen lisesi öğrencisine verilen insani değerler eğitiminin insani değerler ölçeği ile sınanması. (Yayımlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya). http://hdl.handle.net/123456789/9339 adresinden edinilmiştir.
• Ekşi, H. (2003). Temel İnsanî Değerlerin Kazandırılmasında Bir Yaklaşım: Karakter Eğitimi Programları. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(1), 79-96.
• Erkuş, A. (2012). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme-I. Ankara: Pegem Akademi.
• Firat, M., Yurdakul, I. K., & Ersoy, A. (2014). Bir eğitim teknolojisi araştırmasına dayalı olarak karma yöntem araştırması deneyimi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 2(1), 64-85.
• Gömleksiz, M. N. (2007). Lise öğrencilerinin toplumsal değerlere ilişkin tutumları: Elazığ ili örneği", Değerler ve Eğitimi. Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu, 26-28.
• Gömleksiz, M. N., Cüro, E. (2011). Sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerlere ilişkin öğrenci tutumlarının değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 95-134.
• Gözler, A. (2020). Değerler Eğitimi Kapsamında Hazırlanan Akademik Çalışmaların Farklı Değişkenler Göre İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 224-241.
• Gündüz, M. (2014). İlköğretim 3. sınıf hayat bilgisi dersinde “sorumluluk” değerinin proje tabanlı öğrenme yaklaşımı ile öğretiminin akademik başarı ve tutuma etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara). https://avesis.gazi.edu.tr/yonetilen-tez/ff553bb3-5def494c-805e-c81bcf9804ca/ adresinden edinilmiştir.
• Gürültü, E., Bildik, C., & Erişen, Y. (2019). İlkokul öğretim programlarında yer alan” saygı” kök değerinin öğretimine ilişkin öğretmen görüşleri. Eğitimde Elli Yıl (Prof. Dr. Mehmet Ali Kısakürek’e Armağan) içinde (s. 231-258). Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Kasapoğlu, H. (2013). Okulda değer eğitimi ve hikâyeler. Milli Eğitim Dergisi, 43(198), 97-109.
• Keskin, Y. (2008). Türkiye’de sosyal bilgiler öğretim programlarında değerler eğitimi: Tarihsel gelişim, 1998 ve 2004 programlarının etkililiğinin araştırılması (Doctoral dissertation, Marmara Universitesi (Turkey).
• Kızkapan, O., Eroğlu, S., Nacaroğlu, O. ve Karaca M. (2022). Karma Araştırma Yöntemi Kullanan Çalışmalar. O Bektaş, M.Karaca (Ed.), Pragmatizmden Uygulamaya Karma Araştırma Yöntemi içinde (s.195-242). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Köse, M., Demir, E. (2014). Öğretmenlerin rol modelliği hakkında öğrenci görüşleri. International Journal of Social and Economic Sciences, 4(1), 08-18.
• Külünkoğlu, T. (2017). Ortaokul öğretmenlerinin öğretmene saygı değerine ilişkin görüşleri. Asya’ dan Avrupa’ ya Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi , 1(1), 11-22.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research (Second edition). San Francisco: Jossey-Bass.
• Siew, N. M., Amir, N. ve Chong, C. L. (2015). The perceptions of pre-service and in-service teachers regarding a project-based STEM approach to teaching science. SpringerPlus, 4(8), 1-20.
• Sezer, A., Çoban, O., Akşit, İ. (2017). Öğretmenlerin Sorumluluk Değeri Algilarinin İncelenmesi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 122-144.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (Third Edition). California: Sage Publications.
• Ünal,F., (2011). Öğretmenlerin öğrencilerine kazandırmak istedikleri değerlere yönelik bir inceleme. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, (4), 3-24.
• Ünüvar, A. (2007). Lise öğrencilerinin algıladıkları ana-baba tutumları ile kendine saygı düzeylerinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya).http://acikerisimarsiv.selcuk.edu.tr:8080/xmlui/handle/123456789/9352adresindenedinilmiştir.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics (5th ed.). Allyn ve Bacon/Pearson Education.
• Tabachnick,B. G., Fidell, L. S., & Ullman,J.B. (2013). Using multivariate statistics (Vol. 6, pp. 497-516).Boston, MA: Pearson.
• Terzi, Y. (2019). Anket, güvenilirlik–geçerlilik analizi. Ondokuz Mayis Üniversitesi, Samsun https://personel. omu. edu. tr/docs/ders_dokumanlari/1030_32625_1500. pdf, 21, 2023.
• Tezbaşaran, A. (2008). Likert tipi ölçek hazırlama kılavuzu. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Türk, N., Nalçacı, A. (2011). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler programında verilen değerleri edinme düzeyleri (Erzincan Örneği). Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 39-56.
• Yalçın, S. (2021). Ölçek Geliştirme Ve Uyarlama Süreci Bilgi Notu. [PDF belgesi]. https://egitim.ankara.edu.tr/ adresinden edinilmiştir.
• Yazıcı, A., Yazıcı, S. (2015). Saygı Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10/14, 769-780.
• Yıldırım, S. G., Becerikli, S., Demirel, M. (2017). Farklı Bakış Açılarına Göre Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi. İlköğretim Online, 16(4), 1575-1588. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.342975