The Effects of Bank Specific Factors on Banks Profitability: Panel Data Analysis on Turkish Banking System

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 2, 77 - 100, 31.12.2021

Serdar Yaman

Öz

In this study, bank specific factors affecting the profitability of banks are analyzed by panel data analysis. The study covers annual data for the period 2009-2018 of 20 commercial banks operating in Turkey. In the study, the effects of bank specific factors on banks’ return on assets, return on equity and net interest margins are analyzed by separate models and compared. As a result of the study, it has been determined that the factors of capital adequacy, deposits, investments on financial assets and credits, ability to pay short term debts and ability to convert expenses into revenues have positive effects on banks profitability and that the factors of loans, liquid assets and personnel expenses have negative effects. In the study it has also been determined that the capital adequacy, credit investments, ability to convert expenses into revenues, market shares and personnel expenses have positive effects on net interest margins and that deposits have negative effects.

Anahtar Kelimeler

Banks Profitability, Internal Factors, Panel Data Analysis

BANKALARA ÖZGÜ FAKTÖRLERİN BANKA KARLILIĞINA ETKİSİ: TÜRKİYE BANKACILIK SEKTÖRÜ ÜZERİNE PANEL VERİ ANALİZİ

Öz

Bu çalışmada, mevduat bankalarının karlılıklarına etki eden içsel faktörlerin panel veri analizi yöntemi ile incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, Türkiye’de faaliyet gösteren 20 mevduat bankasının 2009-2018 dönemine ait yıllık verilerini kapsamaktadır. Çalışmada, bankalara özgü faktörlerin banka aktif karlılıkları, özsermaye karlılıkları ve net faiz marjlarına olan etkiler ayrı modeller ile incelenmiş ve karşılaştırılmıştır. Çalışma sonucunda, sermaye yeterliliği, mevduatlar, finansal varlık ve kredi yatırımları, kısa vadeli borçları ödeyebilme ve giderleri gelirlere dönüştürebilme kabiliyeti faktörlerinin karlılık üzerinde pozitif etkiye sahip olduğu; alınan krediler, likit aktifler ve personel giderleri faktörlerinin ise negatif etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada ayrıca, sermaye yeterlilikleri, kredi yatırımları, giderleri gelirlere dönüştürülebilme kabiliyeti, pazar payları ve personel giderlerinin net faiz marjı üzerinde pozitif etkiye sahip olduğu; mevduatların ise negatif etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Banka Karlılığı, İçsel Faktörler, Panel Veri Analizi

Kaynakça

• Açıkgöz, E., Uygurtürk, H., and Korkmaz, T. (2015). Analysis of Factor Affecting Growth of Pension Mutual Funds in Turkey. International Journal of Economics and Financial Issues, 5(2), p. 427-433.
• Albayrak, A. S. (2005). Çoklu Doğrusal Bağlantı Halinde Enküçük Kareler Tekniğinin Alternatifi Yanlı Tahmin Teknikleri ve Bir Uygulama. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), s. 105-126.
• Almazarı, A. A. (2014). Impact of International Factors on Bank Profability: Comparative Study Between Saudi Arabia and Jordan. Journal of Applied Finance & Banking, 4(1), p. 125-140.
• Alper, D., and Anbar, A. (2011). Bank Specific and Macroeconomic Determinants of Commercial Bank Profability: Empirical Evidence From Turkey. Business and Economics Research Journal, 2(2), p. 139-152.
• Ata, H. A. (2009). Kriz Sonrası Türkiye’de Mevduat Bankaları Karlılığına Etki Eden Faktörler. İşletme Fakültesi Dergisi, 10(2), s. 137-151.
• Aydın, Y. (2019). Türk Bankacılık Sektöründe Karlılığı Etkileyen Faktörlerin Panel Veri Analizi ile İncelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 10(1), s. 181-189.
• Baltagi, B. H. (2013). Econometric Analysis of Panel Data. Fifth Edition. Chichester: Jhon Wiley&Sons Ltd.
• Baltagi, B. H., and LI, Q. (1995). Testing AR (1) Against MA (1) Disturbances in An Error Component Model. Journal of Econometrics, 68(1), p. 133-151.
• Beck, N., and Katz, J. N. (1995). What to Do (and Not to Do) with Time-Series Cross-Section Data. American Political Science Review, 89(3), p. 634-647.
• Bodla, B. S., and Verma, R. (2007). Determinants of Profitability of Banks in India: A Multivariate Analysis. Journal of Services Research, 6(2), p. 75-89.
• Born, B., and Breitung, J. (2016). Testing for Serial Correlation in Fixed-effects Panel Data Models”, Econometric Reviews, 35(7), p. 1290-1316.
• Breusch, T. S., and Pagan, A. R. (1979). A Simple Test For Heteroscedasticity and Random Coefficient Variation. Econometrica, 47(5), p. 1287-1294.
• Breusch, T. S., and Pagan, A. R. (1980). The Lagrange Multiplier Test and Its Applications to Model Specification in Econometrics. Review of Economic Studies, 47(1), p. 239-253.
• Çelik, S., ve Kaya, F. (2021). Banka Karlılığına Etki Eden Mikro Değişkenler: Türk Bankacılık Sektöründeki Yerli ve Yabancı Bankalar Üzerine Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(1), s. 719-738.
• Çil Yavuz, N. (2015). Finansal Ekonometri. İkinci Basım. İstanbul: Der Yayınları.
• Dağıdır, C. (2010). Türk Bankacılık Sektöründe Karlılık ve Makro Ekonomik Değişkenlerle İlişkisi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(1), s. 25-33.
• Demirgüç-Kunt, A., and Huizinga, H. (1998). Determinants of Commercial Bank Interest Margins and Profability: Some International Evidence. The World Bank Development Research Group, Policy Research Working Paper, 13(2), p. 1-38.
• Dietrich, A., and Wanzenried, G. (2011). Determinants of Bank Profability Before and During The Crisis: Evidence From Switzerland. Journal of International Financial Markets, Institutions & Money, 21, p. 307-327.
• Gujarati, D. N. (2004). Basic Econometrics. Fourth Edition. New York: The McGraw-Hill Companies.
• Güneş, N. (2015). Banka Karlılığının Belirleyicileri: 2002-2012 Dönemi Türk Mevduat Bankaları Üzerine Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(3), s. 265-282.
• Hsiao, C. (2006). Panel Data Analysis – Advantages and Challenges. Institute of Economic Policy Research Univercity of Southern California, Working Paper.
• Honda, Y. (1985). Testing The Error Components Model with Non-normal Disturbances. Review of Economic Studies, 52, p. 681-690.
• İskenderoğlu, Ö., Karadeniz, E., ve Atioğlu, E. (2012). Türk Bankacılık Sektöründe Büyüme, Büyüklük ve Sermaye Yapısı Kararlarının Karlılığa Etkisinin Analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(1), s. 291-311.
• Karabulut, G. (2003). Bankacılık Sektöründe Sermaye Karlılık İlişkisi: Türk Bankacılık Sistemi Üzerine Bir İnceleme. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 28, s. 169-177.
• Karaca, S., ve Uğur, A. (2008). Türkiye’deki Bankacılık Sektöründe Risk ve Karlılık Analizi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 3, s. 123-134.
• Kosmidou, K. (2008). The Determinants of Banks’ Profits in Greece During The Period of EU Financial Integration. Managerial Finance, 34(3), p. 146-159.
• Köycü, E., ve Kayalı, M. M. (2021). Yabancı Yatırımların Pay Piyasa Getirisine Etkisi: BRICS-T Ülkeleri Üzerine Ekonometrik Bir Analiz. Muhasebe ve Finansman Dergisi, Temmuz (91), 145-164.
• Küçükbay, F. (2017). Banka Karlılığını Etkileyen Faktörler: Avrupa Birliği Bankaları ve Türk Bankaları Arasında Bir Karşılaştırma. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 24(1), s. 137-149.
• Molyneux, P., and Thornton, J. (1992) Determinants of European Bank Profability: A Note. Journal of Banking and Finance, 16, p. 1173-1178.
• O’brien, R. M. (2007). A Calculation Regarding Rules of Thumb for Variance Inflation Factors. Quality and Quantity, 41(5), p. 673-690.
• Olweny, T., and Shipho, T. M. (2011), “Effects of Banking Sectoral Factors on The Profitability of Commercial Banks in Kenya. Economics and Finance Review, 1(5), p. 1-30.
• Pasiouras, F., and Kosmidou, K. (2007). Factor Influencing The Profability of Domestic and Foreign Commercial Banks in The European Union. Research in International Business and Finance, 21, p. 222-237.
• Reis, Ş. G., Kılıç, Y., ve Buğan, M. F. (2016). Banka Karlılığını Etkileyen Faktörler: Türkiye Örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ekim, s. 21-36.
• Saldanlı, A., ve Aydın, M. (2016). Bankacılık Sektöründe Karlılığı Etkileyen Faktörlerin Panel Veri Analizi İle İncelenmesi: Türkiye Örneği. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 24, s. 1-9.
• Salihoğlu, E. (2020). Küresel Kriz Ertesinde Türkiye’de Ticari Bankaların Karlılık Performanslarının Belirleyicileri. Maliye ve Finans Yazıları, 114, s. 211-240.
• Sarıkamış, M. C., Evci, S., ve Ergün, B. (2014). Türk Bankacılık Sektöründe Karlılığın Belirleyicileri. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(8), s. 117-134.
• Sarıtaş, H., Kangallı Uyar, S. G., ve Gökçe, A. (2016). Banka Karlılığı İle Finansal Oranlar ve Makroekonomik Değişkenler Arasındaki İlişkilerin Sistem Dinamik Panel Veri Modeli İle Analizi: Türkiye Araştırması. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 11(1), s. 87-108.
• Sevim, U., ve Eyüpoğlu, K. (2016). Ticari Banka Performansının İçsel Belirleyicileri: Borsa İstanbul Örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(2), s. 211-223.
• Sufian, F., and Chong, R. R. (2008). Determinants of Bank Profability in a Developing Economy: Empirical Evidence From The Philippines. Asian Academy of Management Journal of Accounting and Finance, 4(2), p. 91-112.
• Sufian, F., and Habibullah, M. S. (2009). Bank Specific and Macroeconomic Determinants of Bank Profability: Empirical Evidence From The China Banking Sector. Frontiers of Economics in China, 4(2), p. 274-291.
• Staikouras, C. K., and Wood, G. E. (2011). The Determinats of European Bank Profability. International Business & Research Journal, 3(6), p. 57-68.
• Taşkın, F. D. (2011). Türkiye’de Ticari Bankaların Performansını Etkileyen Faktörler. Ege Akademik Bakış, 11(2), 289-298.
• Tatoğlu, F. Y. (2013). Panel Veri Ekonometrisi: Stata Uygulamalı. İstanbul: Beta Basım.
• Trujillo-Ponce, A. (2013). What Determines The Profability of Banks? Evidence From Spain. Accounting and Finance, 53, p. 561-586.
• Türker Kaya, Y. (2002). Türk Bankacılık Sektöründe Karlılığın Belirleyicileri. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu MSPD Çalışma Raporları, 1. https://www.tbb.org.tr/tr/bankacilik/banka-ve-sektor-bilgileri/istatistiki-raporlar/59, Erişim Tarihi: 15.10.2021.