28 February Post-Modern Coup D'état's Actors: Hıgher Education Institutions And Universities

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 16 - 26, 30.06.2024

Mehmet Şirin Bakir

https://doi.org/10.47138/jeaa.1483841

Öz

Higher education institutions, whose founding purposes include education services, basic scientific research and social services, have occasionally gone beyond these purposes and missions in our country, and have tried to prepare a legitimizing ground for coups by entering the service of the military, especially during military coups. In the February 28 Post-Modern Coup, which has a special place in Turkish political history and the history of coups, higher education institutions were involved in the process as if in cooperation with the military and were among the effective actors of this process. Universities, which came into conflict with a certain mass of the society, especially over the headscarf issue, were almost in compliance with the decisions taken by the NSC at its meeting on February 28, 1997. In addition to the headscarf ban, universities, which came to the agenda with persuasion rooms, were among the actors that constituted the civilian pillar of the coup with these attitudes.

Anahtar Kelimeler

Higher Education, Universities, Military Coup, Headscarf İssue

28 Şubat Post-Modern Darbesi’nin Aktörlerinden Yükseköğretim Kurumu ve Üniversiteler

Öz

Kuruluş amaçları arasında eğitim-öğretim hizmetleri, temel bilimsel araştırmalar ve toplumsal hizmetler olan yükseköğretim kurumları ülkemizde zaman zaman bu amaç ve misyonlarının dışına çıkmış, özellikle askeri darbelerde ordunun hizmetine girerek darbelere meşrulaştırıcı zemin hazırlamaya çalışmıştır. Türk siyasal tarihi ve darbeler tarihinde özel bir yeri olan 28 Şubat Post-modern Darbesi’nde yükseköğretim kurumları adeta orduyla işbirliği yaparcasına sürece dâhil olmuş ve bu sürecin etkili aktörleri arasında yer almıştır. Özellikle başörtüsü üzerinden toplumun belli bir kitlesiyle çatışma haline giren üniversiteler MGK’nın 28 Şubat 1997 tarihindeki toplantısında aldığı kararlara adeta ram olmuştur. Başörtüsü yasağının yanısıra ikna odalarıyla da gündeme gelen üniversiteler bu tutumlarıyla darbenin sivil ayağını oluşturan aktörler arasında yer almıştır.

Anahtar Kelimeler

Yükseköğretim, Üniversiteler, Askeri Darbe, Başörtüsü Meselesi.

Kaynakça

• Akın, Ş.( 2016). Darbeler ve Batı Medyası: 28 Şubat Darbesi Üzerinden Bir Analiz. Liberal Düşünce Dergisi, 84, s. 35–56.
• Aktay, Y. (2012). Bir Ibret Konusu Olarak 28 Şubat. A. Babacan (Ed.), Binyılın Sonu/28 Şubat Süreklilik ve Kopuş C.III içinde. Pınar Yayınları: İstanbul.
• Altınöz, G.B., Can Saka, Y. (2011). Dünü Bugünü Yarınıyla Başörtüsü Meselesi. Arge Enstitü.
• Antalyalı, Ö.L. (2007). Tarihsel Süreç Içerisinde Üniversite Misyonlarının Oluşumu. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (6), s. 25–40.
• Ateş, T. (1999). Üniversiteler: Bitmeyen Şarkı. Ümit Yayıncılık, Ankara.
• Başkan, B. (2009). Başörtüsü Sorunu ve Meşrulaştırılamayan Yasakçılık. Liberal Düşünce Dergisi, 14(55), s.109–34.
• Bölükbaşı, M. (2012). Milli Görüş’ten Muhafazakar Demokrasiye: Türkiye’de 28 Şubat Süreci Sonrası Islami Elitlerin Dönüşümü. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 1(2), s. 166–87.
• Ceylan, N. (2012). Sivas’ta Yaşananlar Bir Senaryonun Yürürlüğe Konuşuydu. A. Bababacan (Ed.) Bin Yılın Son/ 28 Şubat: Süreklilik ve Kopuş Cilt II içinde. Pınar Yayınları: İstanbul.
• Çiftçi, Ş. (2022). 28 Şubat ve Süreci̇n Aktörleri̇ni̇n Değerlendi̇ri̇lmesi̇. Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Edirne.
• Cindioğlu, D. (2010). Başörtüsü Yasağı ve Ayrımcılık: Uzman Meslek Sahibi Başörtülü Kadınlar. TESEV Yayınları: İstanbul
• Demir, R. (2008). Üniversitelerin Dünü, Bugünü, Yarını.Palme Yayınları: Ankara.
• Demirkol Özer, G. (2005). Psikolojik Bir Işkence Metodu Olarak Ikna Odaları. Beyan Yayınları: İstanbul
• Dinçer, Ömer. 1998. Stratejik Yönetim ve Işletme Politikası. İstanbul: Beta Yayınları.
• Dogramacı, İ. (2007). Türkiye’de ve Dünyada Yükseköğretim Yönetimi. Meteksan A.Ş.: Ankara. http://www.eminencecy.com/english/annousment/13. Turkiye’de ve Dunya’da Yuksek Ogretim Yonetimi/ATT00035.pdf.
• Eğitim Bir-Sen. (2014). Rakamlarla 28 Şubat Raporu. Ankara. https://www.ebs.org.tr/ebs_files/files/yayinlarimiz/28_subat_rapor_web.pdf.
• Eraslan, S. (2007). 28 Şubat 1997’nin Hedefindeki Kadın Kimliği. 28 Şubat Postmodern Bir Darbenin Sosyal ve Siyasal Analizi içinde. Birey Yayıncılık: İstanbul
• Erdem, A. R. (2005). Üniversitenin Var Oluş Nedeni (Üniversitenin Misyonu). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(17), s. 75–86.
• Erdoğan, Mustafa. 1997. Rejim Sorunu. Ankara: Vadi Yayınları.
• Eren Alioğlu, I. (2022). Örtülü Gelişmeler: Başörtüsü Raporu Ekim 1998. Hukukçular Derneği: İstanbul.
• Genç, Ö. & Ebru, İ. (2012). Başörtüsü Yasağına Ilişkin Değerlendirme ve Öneriler. TESEV Yayınları: İstanbul.
• Göle, N. (2000). La Laicite, l’espace Public et Le Defi Islamiste En Turquie. Confluences Mediterranee, 33(90), s. 85-93.
• Gürüz, K. (2001). Dünyada ve Türkiye’de Yükseköğretim - Tarihçe ve Bugünkü Sevk ve Idare Sistemi. ÖSYM Yayınları: Ankara.
• Halit, Y. (2005). Türk Si̇lâhlı Kuvvetleri̇ ve Mi̇llî Savunm Hi̇zmeti̇. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 54(4), s. 375–430.
• Işık, M. (2018). 28 Şubat Postmodern Darbe Sürecinde Rol Oynayan Aktörler Hakkında Bir Değerlendirme. Dicle Üniversitesi, sosyal Bilimler Enstitütüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Diyarbakır
• Işıker, D. (2011). Bir Zorunluluk Alanı Olarak Içerisi ve Dışarısı 28 Şubat ve Başörtülü Kadınlar: Bir Zihinsel ve Ruhsal Dönüşümün Anlatıl(a)Mamış Hikayesi. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları: İstanbul.
• Kerem, T., Melek, Y. vd. (1999). Baş Üstüne Fotoğraflarla Başörtüsü Yasağının Yakın Tarihi. Akder & Kırkambar Yayınları: İstanbul.
• Kocabaş, S. (1998). Postmodern Darbe Süreci 28 Şubat’a Doping. Vatan Yayınları: İstanbul.
• Kongar, E. (2000). 28 Şubat ve Demokrasi. Remzi Kitapevi: İstanbul.
• MAZLUMDER. (1998). Bütün Yönleriyle Başörtüsü Sorunu. Mazlumder İstanbul Şubesi Yayınları: İstanbul.
• Memiş, Ö. B. (2019). 28 Şubat Sürecinin Yükseköğretimdeki Yansımaları. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Afyon.
• Öcal, B. (2009). 12 Eylül’den 28 Şubat’a Darbe Söylemlerindeki Değişimin Analizi. ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Blimlerde Diyaloglar, 1(4), s. 1–62.
• Özipek, B. B. (2012). 28 Şubatta Üniversite: Muhtıranın Kampüsteki Gölgesi. A. Babacan (ed.). Bin Yılın Sonu 28 Şubat: Süreklilik ve Kopuş Cilt III içinde. Pınar Yayınları: İstanbul.
• Özipek, B. B. (2005). 28 Şubat ve Islamcılar. T. Bora & M. Gültekin (ed.) Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, İslamcılık (640-651) Cilt 6 içinde. İletişim Yayınları: İstanbul.
• Özkaya, C. (2012). 28 Şubat Talebi Olan; Vaadi Olmayan Bir Darbedir. A. Babacan (ed.). Binyılın Sonu/28 Şubat Süreklilik ve Kopuş, C.II içinde. Pınar Yayınları: İstanbul.
• Öztunalı, Ö. (2009). Üniversiteler Tarihi ve Vakıf Üniversiteleri. İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları: İstanbul.
• Ramazanoğlu, F. & Birsen, B. (2006). Örgütlerde Vizyon ve Misyon Kavramı. Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi, 5(1), s. 52–56.
• Saklı, A.R. & Akdoğar Akbulut, H.T. ( 2017). Dünyada ve Türkiye’de Üniversitelerin Tarihi Gelişimi. A.R. Saklı (Ed.) Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Öğrenci ve Akademisyenleri Ile Rize Halkının Karşılıklı Algı ve Beklentileri (123-143) içinde. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Yayınları: Rize.
• Tekeli, İ. (2003). Dünya’da ve Türkiye’de Üniversite Üzerinde Konuşmanın Değişik Yolları. Toplum ve Bilim Dergisi, 97, s. 123–43.
• Tezcan, G, & Yılmaz, S. (1997). Direniş Büyüyor. Yeni Şafak Gazetesi.
• Toruk, İ. (2011). Türkiye’de Başörtüsü Sorunu ve Yazılı Medyada Sunumu. Türkiyat araştırmaları Dergisi, (30), s. 483–514.
• Tunahan, Ö. (2015). 28 Şubat Süreci: Post-Modern Darbenin Sosyo-Politik Dinamikleri ve Toplum Desteği. Bilgi Dergisi, 30(Yaz), s. 23–41.
• Uyar, H. (2020). Türki̇ye’de Askeri̇ Darbeler ve Nedenleri̇ Üzeri̇ne Bi̇r Anali̇z Denemesi̇. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, XX(Özel Sayı), s. 77–96.
• YÖK. (2007). Türkiye’nin Yükseköğretim Stratejisi. Yükseköğretim Kurulu: Ankara.
• https://www.youtube.com/watch?v=H9b43_1A