ÖRGÜTSEL KRONİZMİN İŞTEN AYRILMA NİYETİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNDE, İŞE YABANCILAŞMANIN ARACI ROLÜ

Yıl 2022, Sayı: 1, 18 - 38, 31.08.2022

Gülbahar Elibol Emine Sever

Öz

Bu araştırma, örgütsel kronizmin işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde, işe yabancılaşmanın aracı rolünü ortaya çıkarmayı hedeflemektedir. Bu amaçla, 300 örgüt çalışanları araştırmaya dâhil edilmiştir. Nicel yöntemlerle 300 kişiden elde edilen veriler, SPSS ve AMOS programları kullanılarak bir dizi regresyon analizine tabi tutulmuştur. Analiz sonucuna göre, örgütsel kronizm ile işe yabancılaşma ve işten ayrılma niyeti değişkenleri arasında olumlu yönde anlamlı ilişki olduğu tespit edilmiştir. Benzer şekilde, işe yabancılaşma ile işten ayrılma niyeti arasında olumlu yönde anlamlı ilişki olduğu saptanmıştır. Ayrıca, araştırma hipotezlerini test etmek için Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) kullanılmış olup, örgütsel kronizmin işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde, işe yabancılaşmanın aracı rolünü üstlendiği tespit edilmiştir. Buradan hareketle, araştırmaya katılanların örgütsel kronizme ait tutum puanları arttıkça, işe yabancılaşma ve işten ayrılma niyetine ilişkin puanlarının da arttığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Kronizm, İşten Ayrılma Niyeti, İşe Yabancılaşma.

THE MEDIATING EFFECT OF WORK ALIENATION ON THE RELATIONSHIP BETWEEN ORGANIZATIONAL CHRONISM AND INTENTION TO LEAVE

Öz

This research aims to reveal the mediating role of work alienation in the effect of organizational cronyism on intention to leave. For this purpose, 300 sector/organization employees were included in the study. Data obtained from 300 individuals using quantitative methods were subjected to a series of regression analyzes using SPSS and AMOS programs. According to the results of the analysis, it has been determined that there is a positive and significant relationship between organizational cronyism and the variables of alienation from work and intention to leave. Similarly, it was found that there was a positive and significant relationship between alienation from work and intention to leave. In addition, the Structural Equation Model (SEM) was used to test the research hypotheses, and it was found that work alienation played a mediating role in the effect of organizational cronyism on turnover intention. From this point of view, it has been determined that as the attitude scores of the participants towards organizational cronyism increase, their scores on work alienation and intention to leave work also increase.

Anahtar Kelimeler

Organizational Chronism, Intention to Leave, Work Alienation.

Kaynakça

• Arbuckle, J. L. (2016). IBM® SPSS® Amos™ User’s Guide.
• Baron, R. M., & Kenny, D. A. (1986). The Moderator-Mediator Variable Distinction in Social Psychological Research: Conceptual, Strategic, and Statistical Considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
• Begley, T. M., Khatri, N., & Tsang, E. W. (2010). Networks and Cronyism: A Social Exchange Analysis. Asia Pac J Manag(27), 281-297.
• Bonjean, C. M., & Grimes, M. D. (1970, March). Bureaucracy and Alienation: A Dimensional Approach. Social Forces, 48(3), 365–373.
• Brooks, J. S., Hughes, R. M., & Brooks, M. C. (2008). Fear and Trembling in The American High School: Educational Reform and Teacher Alienation. Educational Policy, 22(1), 45-62.
• Chandler, J. L. (2012). Black Women’s Perceptions of The Relationship Among Nepotism, Cronyism Job Satisfaction, and Job-Focused Self- Effıcacy. Yayımlanmamış Doktora tezi. University of San Francisco USF.
• Chiaburu, D. S., Thundiyil, T., & Wang, J. (2014). Alienation and Its Correlates: A Metaanalysis. 32(1), 24-36.
• Elma, C. (2003). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin İşe Yabancılaşması. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Erdem, M., & Meriç, E. (2012). Okul Yönetiminde Kayırmacılığa İlişkin Ölçek Geliştirme Çalışması. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(2), 142-154.
• Gümüştekin, G., & Emet, C. (2007). Güçlendirme Algılarındaki Değişimin Örgütsel Kültür ve Bağlılık Üzerinde Etkileşimi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(17), 90-116.
• Gürbüz, S. (2019). AMOS ile Yapısal Eşitlik Modellemesi. Ankara: Seçkin.
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri-Felsefe-Yöntem-Analiz. Ankara: Seçkin.
• Hayes, A. F. (2018). Introduction to Mediation, Moderation and Conditional Process Analysis: A Regression-Based Approach (2nd Edn) . New York: The Guilford Press.
• Hearn, J. J. (1971). Teachers' Sense of Alienation with Respect to School System Structure. Phi Delta Kappan, 52(5), 312-312.
• Hirschfeld, R. R., & Feild, H. S. (2000). Work centrality and ork Alienation: Distinct Aspects of a General Commitment to Work. Journal of Organizational Behavior(21), 789-800.
• Karataş, A. (2013). Otel İşletmelerinde Kronizmin İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kassing, J., Piemonte, N., Goman, C., & Mitchell, C. (2012). Dissent Expression as an Indicator of Work Engagement and Intention to Leave. Journal of Business Communication, 49(3), 237-253.
• Kaya, E. (2010). İş stresi ve Tükenmişlik Duygusunun İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkileri: Sağlık Personeli Üzerinde Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi. Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kline, R. B. (2016). Principles and Practice of Structural Equation Modeling (4th Edn.). London: The Guilford Press.
• Mael, F., & Ashforth, B. E. (1992). “Alumni and Their Alma Mater: A Partial Test of the Reformulated Model of Organizational Identification. Journal of Organizational Behavior, 13(2), 103-123.
• Meyer, J. P., Allen, N. J., & Smith, C. A. (1993). Commitment to Organizations and Occupations: Extension and Test of a Three-Component Conceptualization. Journal of Applied Psychology, 78(4), 538-551.
• Mobley, W. H., Griffeth, R. W., Hand, H. H., & Meglino, B. M. (1979). Review and Conceptual Analysis of the Employee Turnover Process. Psychological Bulletin, 86(3), 493-522.
• Moore, J. E. (2000). One Road to Turnover: An Examination of Work Exhaustion in Technology Professionals. MIS Quarterly, 24(1), 141-168.
• Nadeem, M., Ahmad, R., N., A., Batool, S., & Shafique, N. (2015). Favoritism, Nepotism and Cronyism as Predictors of Job Satisfaction: Evidences From Pakistan. Journal of Business and Management Research(8), 224-228.
• Nunnally, J., & Bernstein, I. (1994). The Assessment of Reliability. Psychometric. Theory(3), 248-292.
• Ozbek, M. F. (2011). Örgüt İçerisindeki Güven ve İşe Yabancılaşma ilişkisinde Örgüte Uyum Sağlamanın Aracı Rolü. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(1), 231-248.
• Park, H. (2003). Determinants of Corruption: A Cross-National Analysis. Multinational Business Review, 11(2), 29- 48.
• Patrick, A. (1984). An Experimental Study of the Effects of Implementation of a Management Control System on Rehabilitation Counselor Job Satisfaction and Alienation from Work. Yayınlanmamış Doktora Tezi. USA: The Florida State University College of Education.
• Rusbult, C. E., Farrell, D., Rogers, G., & Mainous, A. G. (1988). Impact of Exchange Variables on Exit, Voice, Loyalty, and Neglect: An Integrative Model of Responses to Declining Job Satisfaction. Academy of Management Journal, 31(3), 599-627.
• Sadozai, A. M., Zaman, H. M., Marri, M. Y., & Ramay, M. I. (2012, October). Impact Of Favoritism, Nepotism and Cronyism on Job Satisfaction A Study From Public Sector Of Pakistan. Interdisciplinary Journal Of Contemporary Research In Business, 4(6), 760-771.
• Sezici, E., & Yıldız, H. (2017). Algılanan Örgütsel Kronizmin İşten Ayrılma Eğilimi Üzerindeki Etkisinde Örgütsel Özdeşleşmemenin Aracı Rolü. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi.
• Turhan, M. (2014). Organizational Cronyism: A Scale Development and Validation from the Perspective of Teachers. J Bus Ethics(123), 295–308.
• Yan, Y., & Bei, H. (2009). The Antecedents of Organizational Cronyism. Management and Service Science, 1-4.